Ở vùng sông nước miền Tây có một loại cá nghe tên khiến người nhầm lẫn, đó chính là con cá cóc. Người dân địa phương gọi chúng là "cá cậu ông trời". Ngoài ra, vì có hình dáng đẹp nên chúng còn được gọi là "mỹ ngư". Tên gọi cá cóc do người Campuchia đặt, xuất phát từ tiếng kêu “cóc cóc, cóc…" liên tục của nó mỗi khi chúng bị bắt.
Cá cóc có tên gọi lạ nên nhiều người tò mò
Theo tìm hiểu, cá cóc có tên khoa học là Cyclocheilichthys enoplos, thuộc họ Cá chép Cyprinidae. Chúng có hình thoi dài, vảy trắng, vây đỏ và nặng trung bình khoảng 5kg. Có những con trưởng thành trọng lượng lên tới 10kg. Trên lưng cá cóc có kỳ nhọn cực kỳ bén, khi sa vào lưới thường quẫy mạnh làm rách lưới để trốn thoát.
Ở nước ta, cá cóc thường sống ở vực sâu, nước xoáy, trụ cầu, bến phà thuộc sông Tiền, sông Hậu như đoạn Mỹ Thuận (Vĩnh Long), Cái Bè (Tiền Giang), Vàm Nao (An Giang), Bùng Binh - Bến Bạ (Cần Thơ - Hậu Giang)...
Người dân miền Tây cho biết vào nước nổi, cá cóc sẽ bơi ngược về Biển Hồ đẻ trứng, thời điểm đó cá cóc dễ bắt nhất bằng cách thả lưới chìm, giăng câu tận đáy sông.
"Ngày trước cá cóc nhiều, đến mùa có thể dễ dàng khai thác nhưng hồi đó cá cóc không được chuộng vì chúng có nhiều xương dăm hình chữ Y. Dù thịt cá ngon và thơm cũng không ai mang ra mua bán.
Nếu trước đây cá cóc không được ưa chuộng thì bây giờ chúng thành đặc sản nổi tiếng nhưng rất hiếm
Bây giờ cá cóc trong tự nhiên hiếm hơn nhiều, phải những người may mắn mới đánh bắt được vài con cá cóc. Sau khi đánh bắt, chúng được thương lái thu mua để bán vào trong các nhà hàng, quán ăn", anh Vinh (ở An Giang) chia sẻ.
Từ cá cóc có thể chế biến thành các món như cá cóc kho nước dừa, cá cóc kho lạt với trái me xanh, cá cóc nấu canh chua cơm mẻ hoặc trái giác, cá cóc nướng muối ớt, cá cóc chiên tươi... Ở miền Tây, người ta thích nhất là cá cóc kho nước dừa, ngon nhất là khúc đầu vì vừa có thịt, có mỡ bụng lại vừa có mắt cá, xương sụn đầu. Nước cá dùng để chấm với đủ loại rau sống như cải xanh, diếp cá, xà lách, bông điên điển, chắc chắn ai ăn một lần sẽ nhớ mãi không quên.
Được biết, cá cóc ngon phải là cá cóc để nguyên vảy, không được đánh vảy nếu không sẽ mất đi vị ngon đặc trưng của cá.
Trên chợ mạng hay các cửa hàng hải sản, thỉnh thoảng có người rao bán cá cóc với giá khá đắt đỏ, khoảng 300.000 đồng/kg. Hiếm nhất là cá cóc nghệ, thịt vàng óng như nghệ, béo ngậy và thơm ngon nên có hàng là khách tranh nhau mua.
Anh Nghĩa (quê ở Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre) chia sẻ: "Tôi thường thả lưới để bắt cá cóc mỗi khi đến mùa. Thả lưới có ưu điểm là nếu không bắt được cá cóc thì còn có thể bắt được cá lăng, cá sủ, cá mè vinh… Lưới của mình ở độ sâu thấp nên ít cá nhưng may mắn thì bắt được những con có kích thước lớn.
Tôi nhớ có lần bắt được con cá cóc nặng 8kg, sau đó mang về để đãi khách. Bình thường nếu may mắn tôi cũng bắt được vài con cá cóc một ngày mỗi khi đến mùa".