Có một thứ cây nhìn như cỏ dại mọc ở ven đường, bờ bụi hay xen kẽ vào trong các luống hoa màu... nhưng là nguyên liệu làm nên món ăn lạ miệng, đó là rau xương cá.
Rau xương cá còn có tên gọi khác là phồng lâu, phân bố tại các khu vực cận nhiệt đới như Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Thái Lan,... Tại Việt Nam, thứ rau dại này được tìm thấy ở Cao Bằng, Sơn La, Lào Cai, Nghệ An, Lai Châu,...
Rau xương cá mọc thành từng chùm ở bờ bụi, ven đường, hoặc mọc xen vào các luống hoa màu
Chúng là cây thân thảo, mọc bò, cao 20-25m, bén rễ ở các đốt. Do là cây dại nên rau xương cá dễ sống, dễ sinh trưởng và phát triển, vào mùa mưa mọc thành từng đám dày.
Tưởng là cỏ dại, nhưng ít ai biết được rằng ở một số nơi, rau xương cá được bà con sử dụng như một loại rau bình thường để chế biến thành các món ăn dân dã. Theo đó, rau xương cá có thể luộn, xào tỏi hoặc nấu canh cùng thịt bằm, tôm,...
Những người từng thưởng thức rau xương cá cho biết loại rau này có vị ngọt tự nhiên, khác với các loại rau thông thường như rau cải, rau lang, rau diếp... Vì thế, chúng thích hợp sử dụng để đổi vị cho bữa cơm gia đình.
"Mình nhớ hồi bé, cứ chỗ nào đất hơi ẩm là cây này mọc thành từng chùm. Mỗi khi mẹ đi chợ về có mẻ cá đồng, cá đòng đong, mình lại ra sau vườn hái một rổ vào luộc rồi chấm với nước cá. Món ăn dân dã nhưng ngon miệng.
Với rau xương cá nấu canh thì nên cắt nhỏ và đun kỹ vì rau khá dai", bạn Thanh Bình (ở Nam Đàn, Nghệ An) kể.
Canh rau xương cá thịt bằm có vị ngọt thanh, lạ miệng và hương vị cuốn hút
Thanh Bình cho biết, hiện nay rau xương cá không còn nhiều như trước, chỉ thỉnh thoảng mới thấy có một bụi. "Những hôm về quê, mình vẫn hay đi quanh vườn nhà, hái những thứ rau dại từng ăn hồi còn bé để nhớ lại hương vị của tuổi thơ. Nồi canh rau xương cá bốc khói nghi ngút, ăn vào thấy vị ngọt thanh đặc trưng của rau dại, cảm nhận được sự thanh mát, giải nhiệt ngay từ những thìa canh đầu tiên", Thanh Bình nói thêm.
Trên chợ mạng có vài địa chỉ rao bán rau xương cá với giá khoảng 60.000 đồng/kg. Rau này khó bảo quản nên khi vận chuyển phải cẩn thận để không bị giập nát.
Không chỉ là món lạ miệng, cây xương cá còn xuất hiện trong một số bài thuốc, kết hợp với các vị thuốc khác của đông y giúp chữa trị một số bệnh như mụn nhọt, bệnh kiết lỵ, bệnh trĩ, bệnh viêm phổi...
Hiện nay thứ rau này được một số hộ dân trồng để bán nhưng số lượng không nhiều
Ở Tây Nguyên, một số hộ dân trồng cây xương cá để bán. Rau có thời gian sinh trưởng nhanh, chỉ sau 2 tháng là có thể thu hoạch.
"Mình gom của bà con rồi bán trên chợ mạng cho khách. Vì rau lạ miệng và ngon nên có bao nhiêu khách lấy hết bấy nhiêu. Nhiều người còn đặt hàng trước nhưng tôi không dám nhận vì còn tùy vào nguồn hàng, không phải lúc nào cũng sẵn", chị Nga - người bán đặc sản trên chợ mạng chia sẻ.