Đau chân khi đi bộ: dấu hiệu bị liệt chi

Dễ nhầm với viêm tắc động mạch chi

HOS thắt lưng, các rễ thần kinh ở thắt lưng bị chèn ép, hay bị bóp nghẹt tạo nên những triệu chứng của "đau dây thần kinh tọa" - đau bóp chặt, yếu hay tê lan từ lưng xuống hai hông và hai chân, nhất là khi hoạt động. HOS cổ dễ chèn ép vào tủy sống, dẫn tới yếu hai tay, thậm trí liệt tứ chi. 

Đau chân khi đi bộ là triệu chứng có thể xảy ra do HOS hoặc viêm tắc động mạch chi dưới nhưng với HOS, bệnh nhân thường phải ngồi xuống trong vài phút để giảm đau và thường kèm đau thắt lưng, trong khi do viêm tắc động mạch chi dưới sẽ giảm nếu bệnh nhân chỉ cần ngừng đi. Đau trong HOS thường tiến triển trong một thời gian dài, càng đứng hay đi bộ lâu thì càng đau chân nhiều. Cong người ra trước hoặc ngồi xuống sẽ làm rộng ống sống và làm giảm đau chân cũng như giảm các triệu chứng khác, nhưng đau sẽ lại trở lại nếu để lưng ở tư thế thẳng. Ngoài tê, đau dai dẳng hoặc thắt chặt hai chân bệnh nhân còn có thể kèm liệt hai chân. 

HOS liên quan tới sự thoái hóa ở cột sống và sự thoái hóa này thường thấy ở ngoài 50 tuổi nhưng hầu hết bệnh nhân đến viện lần đầu khoảng 60 tuổi. Bệnh có thể xảy ra ở các vị trí khác nhau của cột sống. Khoảng 75% các trường hợp HOS xảy ra ở cột sống thắt lưng. Nguyên nhân gây bệnh là do: thoái hóa dẫn tới hình thành những gai xương phát triển vào trong ống sống và gây chèn ép tủy sống; Sự thoái hóa của các dây chằng cột sống làm các dây chằng này dầy lên; Viêm khớp cột sống và thoát vị...

Hình minh họa hẹp ống sống.

Bệnh nhân bị HOS cần làm các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để chẩn đoán như cộng hưởng từ cột sống hoặc chụp cắt lớp cột sống có tiêm thuốc cản quang vào khoang dưới nhện, đôi khi cả 2 phương pháp... nhất là khám xét lâm sàng tổng thể để kiểm tra, đánh giá ảnh hưởng của lực ép dọc lên cột sống. Trường hợp hẹp lỗ liên hợp cần tiêm một lượng nhỏ thuốc gây tê vào thần kinh nghi bị chèn ép (gây tê chọn lọc thần kinh) để đánh giá...

Điều trị HOS phụ thuộc vào tình trạng bệnh. Trường hợp nhẹ thì điều trị bảo tồn với 3 phương pháp: Vật lý trị liệu (thể dục thích hợp rất quan trọng với bệnh nhân) nhưng không chữa khỏi bệnh); Thay đổi hoạt động (tránh những hoạt động gây đau tăng. Nên đi bộ trong khi cong lưng về phía trước, tay chống gậy hay tỳ vào tay đẩy xe hàng thay vì đi bộ đứng thẳng lưng; đạp xe (người đổ ra trước, tay tựa vào tay lái) thay vì đi bộ cho tập thể dục; ngồi ghế tựa cong lưng lại hơn là ngồi thẳng lưng) và gây tê ngoài màng cứng (tiêm cortisone vào khoang ngoài màng cứng có thể làm giảm tạm thời các triệu chứng của hẹp ống sống.

Tiêm cortisone hiếm khi khỏi hẳn bệnh nhưng chúng có thể làm giảm đau 50% các trường hợp. Thuốc chống viêm (ví dụ như ibuprofen, aspirin) có thể có ích trong điều trị hẹp ống sống. Việc sử dụng hỗn hợp vitamin B cùng với 1.200mg axit folic hằng ngày chưa được chứng minh là phương pháp điều trị hiệu quả trong y văn. Trong hầu hết các trường hợp liệt tiến triển, phẫu thuật giải ép nên được tiến hành.