Báo động đỏ nội viện, cuộc chạy đua với tử thần

Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Nhân dân 115 vừa tiếp nhận người bệnh nữ, 29 tuổi, mang thai lần hai, được chuyển từ một bệnh viện Sản khoa. Trong lần mang thai đầu, người bệnh được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, phải mổ lấy thai do em bé quá lớn.

Lần mang thai này, người bệnh được phát hiện tiền sản giật, một bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và bé. Do đó người bệnh được chủ động mổ lấy thai ở tuần thứ 36, may mắn là bé chào đời khỏe mạnh.

Thế nhưng niềm vui chưa trọn, chỉ vài giờ sau sinh, sức khỏe người mẹ đột ngột chuyển biến xấu: vàng da, lơ mơ, khó thở, suy gan, suy thận nặng nghi ngờ Hội chứng HELLP (Hemolysis, elevated liver enzyme and low platelet), một bệnh lý hậu sản cực kỳ nghiêm trọng.

Một cuộc hội chẩn liên viện khẩn cấp được diễn ra và người bệnh được chuyển ngay đến Bệnh viện Nhân dân 115 trong tình trạng nguy kịch, sốc, phải đặt nội khí quản, chức năng gan - thận và đông máu suy sụp nhanh chóng.

Sau khi kết hợp các dữ kiện lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh, các bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc tại Bệnh viện Nhân dân 115 bước đầu định hướng đây là một trường hợp gan nhiễm mỡ cấp tính thai kỳ (AFLP: Acute Fatty Liver of Pregnancy).

Đây là bệnh lý tuy hiếm gặp nhưng cũng nguy hiểm không kém trong bối cảnh tiền sản giật, có thể dẫn đến suy gan, suy thận, rối loạn đông máu, hôn mê và tử vong nếu không xử trí kịp thời.

Thông thường, các bệnh lý liên quan đến thai kỳ như tiền sản giật, HELLP, hay gan nhiễm mỡ thai kỳ sẽ cải thiện nhanh chóng rõ rệt sau khi sinh nhưng trường hợp này lại diễn tiến rất nặng nề.

Dù đã trải qua 5 lần thay huyết tương thể tích cao, lọc máu liên tục kết hợp với điều trị nội khoa tối ưu cùng với việc liên tục bồi hoàn các chế phẩm máu, nhưng vẫn rối loạn đông máu nghiêm trọng.
Người bệnh dần rơi vào hôn mê sâu, tụt huyết áp, hồng cầu tụt nhanh chóng, vết mổ rỉ máu, thành bụng phình to, siêu âm tại giường ghi nhận có rất nhiều dịch, nghi ngờ có chảy máu trong ổ bụng sau 1 ngày phẫu thuật mổ lấy thai.

Ngay lập tức bác sĩ điều trị kích hoạt báo động đỏ toàn viện. Chỉ sau 5 phút, người bệnh được chuyển thẳng vào phòng mổ. Ê-kíp phẫu thuật viên của Bệnh viện Nhân dân 115 phối hợp cùng Bệnh viện Hùng Vương mở bụng khẩn cấp kiểm tra toàn diện: không thấy chảy máu từ gan, lách, ruột hay tử cung – phần phụ.

Nhưng khi tách cơ thành bụng, ê-kíp phát hiện một ổ máu tụ lớn, hút ra hơn 2 lít máu đỏ sậm. Không rõ điểm chảy máu, ê-kíp quyết định chèn gạc cầm máu, đóng bụng, đặt dẫn lưu và tiếp tục theo dõi sát.

Truyền 18 lít chế phẩm máu

Sau cuộc mổ, người bệnh tiếp tục chảy máu âm ỉ, có lúc hemoglobin (chỉ số đánh giá thiếu máu) xuống kịch sàn chỉ còn 2 g/dL. Người bệnh đã phải truyền tổng cộng gần 10 lít hồng cầu, 5 lít huyết tương tươi và 3 lít tiểu cầu. Có thể nói, người bệnh gần như được thay toàn bộ lượng máu trong cơ thể.

Các chuyên gia từ Bệnh viện Truyền máu Huyết học được hội chẩn nhằm thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu để xem người bệnh có rối loạn tiềm tàng về huyết học không. Các kết quả trả về đều bình thường, như vậy vẫn là do tình trạng suy gan và rối loạn đông máu chưa hoàn toàn hồi phục.

Thêm nhiều lần lọc máu liên tục, thay huyết tương thể tích cao và trải qua 2 lần phẫu thuật cầm máu, và rồi điều kỳ diệu đã đến: người bệnh tỉnh dần, rút ống thở sau 4 ngày, tình trạng chảy máu ổ bụng giảm, chức năng gan thận dần hồi phục. Sau hơn 15 ngày chăm sóc hậu phẫu tích cực, người mẹ trẻ đã được xuất viện trong niềm hạnh phúc vỡ oà của cả gia đình và đội ngũ y tế.

Trường hợp này cũng cho thấy sự phối hợp chặt chẽ đa chuyên ngành giữa Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Hùng Vương và Bệnh viện Truyền máu Huyết học thuộc mạng lưới y tế chuyên sâu của Thành phố Hồ Chí Minh – đã mang lại kết quả điều trị ngoạn mục, lấy chất lượng điều trị người bệnh làm trung tâm và khẳng định năng lực của y học hiện đại Việt Nam trong những tình huống bệnh lý phức tạp nhất, giúp bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.

Gan nhiễm mỡ cấp tính thai kỳ cực kỳ nguy hiểm

Gan nhiễm mỡ cấp tính thai kỳ (Acute Fatty Liver of Pregnancy – AFLP) là một bệnh lý hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, thường xảy ra vào tam cá nguyệt thứ ba hoặc ngay sau sinh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây suy đa cơ quan, rối loạn đông máu nặng, tử vong cho cả mẹ và thai nhi.

Phụ nữ mang thai cần lưu ý các dấu hiệu cảnh báo sau: Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn ói kéo dài; Đau bụng vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải; Vàng da, tiểu ít, phù, nhức đầu, rối loạn tri giác; Ngứa không rõ nguyên nhân, xuất huyết bất thường, sốt muộn.

Các yếu tố nguy cơ: Tiền căn bị gan nhiễm mỡ thai kỳ, tiền sản giật hoặc hội chứng HELLP; Mang thai đôi, thai nam, con mắc rối loạn chuyển hóa LCHAD; Tiền căn gia đình có bệnh chuyển hóa.