Ngành xuất bản Mỹ với 500 nghìn đến một triệu đầu sách mới được ra mắt mỗi năm đã ghi nhận vai trò của các câu lạc bộ sách do người nổi tiếng dẫn dắt.
Trong số các câu lạc bộ sách này, bộ ba câu lạc bộ của nữ hoàng truyền hình Oprah Winfrey, diễn viên Reese Witherspoon và người dẫn chương trình Jenna Bush Hager đã cho thấy tầm ảnh hưởng đáng kể đối với cả độc giả và nhà xuất bản.
Các câu lạc bộ sách KOL có sức ảnh hưởng đáng kể trong giới xuất bản Mỹ. Ảnh: E!News.
Sự xuất hiện của các câu lạc bộ sách KOL
Về sự ra đời của các câu lạc bộ sách này, lý do đầu tiên là những người nổi tiếng cũng thích đọc sách và muốn thảo luận về những gì họ đang đọc với nhiều người hơn. Cho đến nay, dường như không ai nghi ngờ Witherspoon, Hager hay Winfrey về sức đọc của họ. Việc thành lập và duy trì một câu lạc bộ sách không hề dễ dàng nếu người đứng đầu không có một chút đam mê nào với nó.
Leigh Newman, Giám đốc Câu lạc bộ sách của Oprah, cho biết: “Nếu những người nổi tiếng muốn thu hút chú ý, có hàng nghìn cách để làm điều đó mà không cần đọc sách. Còn Oprah là một độc giả thực sự. Bà ấy đọc thường xuyên. Tôi đã nói chuyện với một số câu lạc bộ sách khác và tình hình đều tương tự. Tôi không nghĩ có người nổi tiếng nào lập câu lạc bộ sách chỉ để PR”.
Bản thân Newman đã từng gặp Jenna Bush Hager tại một bữa tiệc và có thể chứng thực rằng MC này là một độc giả đam mê và gắn bó với sách.
Trong khi những KOL này là độc giả thực thụ, vẫn có sự khác biệt giữa chia sẻ niềm đam mê với sách và việc điều hành một câu lạc bộ lớn. Cách họ vận hành và đưa ra lựa chọn giới thiệu sách đã là chủ đề gây nhiều suy đoán trong ngành xuất bản.
Và với 3 câu lạc bộ sách lớn của Witherspoon, Hager hay Winfrey, hệ thống chọn sách của họ tương đối tương tự nhau, đều có thêm 4-8 nhân viên hỗ trợ KOL chính trong việc kết nối với ngành xuất bản, tìm nguồn cung ứng sách từ các đại diện văn học, biên tập viên và nhà xuất bản.
Sarah Harden, người thân cận với câu lạc bộ sách của Reese, chia sẻ họ không chấp nhận lời mời chào hàng. “Chúng tôi tự hào về điều mình làm. Cả đội ngũ không muốn duy trì sự bất bình đẳng trong ngành khi những người có vị thế hay quan hệ thường có lợi thế”, bà Harden nói.
Do vậy, có một đội định hướng thông tin về sách phụ trách đánh giá các tác phẩm và sẽ “cung cấp thông tin cho Reese nhằm đảm bảo không bỏ lọt tác phẩm nào đáng giá”. Mỗi tháng, thường có từ 100-150 cuốn nằm trong danh sách dài xem xét của họ.
Ba câu lạc bộ sách đều khẳng định không có “công thức” nào cho quá trình lựa chọn của họ và dường như quyết định cuối là sự tổng hoà của nhiều yếu tố: Các mối quan hệ trong ngành, sở thích cá nhân, những lời chào sách xuất hiện trong hộp thư hay bản thảo gửi qua nhà và thậm chí là vận may của các tác giả, tác phẩm.
Sự hiện diện của Big Five?
Trong khi Winfrey đã chọn giới thiệu cuốn The Many Lives of Mama Love sau khi tìm thấy một bản thảo ngẫu nhiên trong phòng khách mà không biết nó đến từ đâu thì việc 9/85 cuốn sách dành cho giới trẻ được Reese giới thiệu, tính đến tháng 6/2024, đều đến từ William Morrow, thuộc Harper Collins, có thể có nhiều nguyên nhân hơn.
Ngoài chi tiết này, còn rất nhiều con số khác cho thấy sự hiện diện của nhóm Big Five (5 nhà xuất bản lớn Penguin Random House, HarperCollins, Simon & Schuster , Macmillan và Hachette) trong các cuốn sách được 3 câu lạc bộ trên giới thiệu.
Cụ thể, trong khoảng 200 cuốn sách được Witherspoon kể từ năm 2017, Hager kể từ năm 2019 và Winfrey từ năm 2012 giới thiệu, tính đến tháng 6 năm nay, chỉ có 13 cuốn đến từ các nhà xuất bản bên ngoài Big Five. Và hơn 40% số sách họ chia sẻ thuộc về Penguin Random House.
Trong khi mọi câu lạc bộ sách đều kiên quyết phủ nhận sự liên quan của nhà xuất bản hoặc đại diện văn học trong quá trình lựa chọn sách, nhưng Kelly, một nhà tiếp thị sách, từng làm việc cho nhiều chiến dịch của câu lạc bộ sách KOL, đã chia sẻ cách các nhà xuất bản kết nối với KOL.
Theo đó, sau khi cần tìm cách để đưa được một cuốn sách đến tay Reese và được Reese chia sẻ, những lần tiếp theo trở nên rất dễ dàng. “Sau khi cuốn sách đầu tiên thành công, chúng tôi đã bắt được mối và có thể đưa cuốn sách tiếp theo đến tận tay người thực sự đưa ra quyết định thay vì các trợ lý nằm trong chuỗi đánh giá bên dưới”.
Mặc dù mọi đại diện câu lạc bộ sách đều xác nhận rằng họ tích cực thu hút và giới thiệu sách từ các nhà xuất bản độc lập, nhưng kết quả thực tế hoàn toàn trái ngược. Khoảng một nửa số sách được Oprah chọn kể từ khi ra mắt vào năm 2012 đều do Penguin Random House xuất bản.
Mục tiêu nằm ngoài ngành xuất bản?
Cũng có nhiều suy đoán rằng các câu lạc bộ sách chỉ là bình phong để KOL săn tìm những dự án mới trên màn ảnh. Những năm gần đây, công ty truyền thông của Reese đã sản xuất một số tác phẩm chuyển thể gây tiếng vang chẳng hạn Where the Crawdads Sing, Big Little Lies và Daisy Jones & the Six. Hay Winfrey sở hữu công ty sản xuất Harpo Productions và Hager cũng thành lập công ty sản xuất của riêng mình Thousand Voices vào năm 2022.
Trong khi chưa có bằng chứng gì rõ ràng về lựa chọn sách của các câu lạc bộ và bản quyền phim của một cuốn sách, các câu lạc bộ sách vẫn có vai trò nào đó về số phận cuốn sách từng được họ chọn.
Kelly nói: “Có thể hiểu rằng việc được câu lạc bộ chọn đi đôi với rất nhiều thứ. Các tác giả dường như phải đối mặt với câu hỏi: Bạn muốn gì? Bạn sẵn sàng đánh đổi điều gì để được chọn và bán được nhiều sách?”.
Sự khao khát được các câu lạc bộ sách nổi tiếng công nhận cũng có liên quan đến sự suy giảm lượng đưa tin về sách trên các phương tiện truyền thông truyền thống. Nhiều kênh tin tức lớn cắt giảm chuyên mục sách trong khi đội ngũ nhân lực liên quan cũng bị sa thải. Kelly nói: “Thật thú vị khi nghe ngay cả những tên tuổi lớn trong lĩnh vực xuất bản cũng bày tỏ: ‘Nếu Reese có thể chọn cuốn sách của tôi, mọi thứ của tôi sẽ thay đổi”.
Tuy nhiên, sức ảnh hưởng của các câu lạc bộ sách nổi tiếng đang đứng trước thách thức từ một thế lực mới. BookTok và các mạng xã hội đang trở thành một điểm đến mới để độc giả tìm thông tin, thảo luận và lựa chọn sách. Trong khi các câu lạc bộ giới thiệu nhiều tác phẩm uy tín, họ chưa thể đưa tên tuổi của một tác giả nào ngang tầm với Colleen Hoover, Sarah Janet Maas hay Rebecca Yarros như BookTok đã làm được cho những tác giả này.