Cát Bà thành mẫu du lịch sinh thái bài bản đầu tiên tại VN?

Những năm gần đây, xanh hóa việc sử dụng năng lượng cùng các sản phẩm du lịch sinh thái không chỉ là mục tiêu của riêng quốc gia nào. Để theo đuổi xu hướng này, các điểm đến cần thông qua quy hoạch thông minh, do đó các mô hình thường được áp dụng thí điểm trước tiên tại các hòn đảo. Chẳng hạn, đảo Princes (Thổ Nhĩ Kỳ) không hề có xe chạy bằng xăng. Đảo Lamma (Hồng Kông, Trung Quốc) luôn nằm trong top hòn đảo không khói xe oto đáng để khám phá bậc nhất thế giới…

Sở hữu giải pháp năng lượng ấn tượng, đảo Tau (Samoa, Mỹ) đã chuyển sang sử dụng pin năng lượng mặt trời khổng lồ, đáp ứng gần như 100% nhu cầu năng lượng của người dân trên đảo. Tại Honolulu (Hawaii), chính quyền địa phương đã chuyển đổi 2.000 tấn rác thải thành năng lượng điện cho hơn 40.000 hộ dân, sử dụng xe bus điện và mở rộng các trạm sạc. Là một quốc đảo trong vùng Biển Caribbean, Cộng hòa Dominica đã từng bước sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo từ gió đại dương...

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có sự đa dạng sinh học cao và giàu có về giá trị tài nguyên tự nhiên cũng như tài nguyên văn hóa. Trên cơ sở đó, nhiều địa phương hình thành, khai thác sản phẩm du lịch sinh thái gắn với trải nghiệm độc đáo, tạo sức hút với đông đảo du khách. Là hòn đảo lớn thứ 3 của Việt Nam, Cát Bà cùng gần 400 hòn đảo lớn nhỏ bao quanh tạo nên quần đảo Cát Bà, sở hữu tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch sinh thái nghỉ dưỡng đẳng cấp cao.

Nhằm khai thác hết các thế mạnh riêng có của Cát Bà, ngày 2/12/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch TP Hải Phòng thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, Cát Bà được định hướng phát triển thành điểm đến du lịch “xanh” đẳng cấp, xứng đáng với vị thế và tiềm năng của nơi hội tụ 6 danh hiệu quốc gia và quốc tế gồm: Danh lam thắng cảnh - Di tích quốc gia đặc biệt, Khu Dự trữ sinh quyển thế giới, Vườn Quốc gia, Khu Bảo tồn Biển, Vịnh biển đẹp nhất thế giới và mới nhất là danh hiệu Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận.

Trước mắt, ưu tiên thực hiện dự án xây dựng tuyến cáp treo Cát Hải - Cát Bà, một số dự án vui chơi giải trí, khu nghỉ dưỡng đạt tiêu chuẩn quốc tế, các dự án bảo vệ môi trường khu du lịch theo quy hoạch... Đáng chú ý, TP. Hải Phòng định hướng sẽ dừng hoạt động và thay thế các loại phương tiện giao thông sử dụng xăng, diesel bằng phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch, thân thiện môi trường trên đảo Cát Bà.

Định hướng này thực tế đã được thành phố ấp ủ từ lâu. Năm 2016, đoàn khảo sát gồm các chuyên gia quy hoạch cảnh quan kiến trúc của WATG, nhà tư vấn thiết kế hàng đầu thế giới, đã đến Cát Bà và đưa ra những gợi ý ấn tượng. Điển hình như các ý tưởng quy hoạch lại hệ thống giao thông tại khu vực đảo Cát Hải - vệ tinh cho Cát Bà và giao thông khu vực nội đảo theo hướng sinh thái, quy hoạch những bãi biển công cộng đồng thời xây dựng những khu vui chơi giải trí nâng tầm du lịch Cát Bà đến một đẳng cấp cao hơn...

"Tương lai, Cát Bà có thể hướng đến trở thành một điểm đến thông minh, thân thiện với môi trường. Trên khắp đảo sẽ không còn khói ô tô, xe máy. Hệ thống xe điện, các phương tiện công cộng dùng năng lượng mặt trời, điện hoặc các phương tiện đường thủy sẽ giữ cho không khí thanh sạch, trong lành nhất, đúng chất khí hậu biển đảo và rừng rậm mà Cát Bà đang sở hữu", đoàn khảo sát của WATG gợi ý.

Cũng là một hòn đảo đẹp của Việt Nam, Phú Quốc đón 5,4 triệu lượt du khách đến tham quan, du lịch, nghỉ dưỡng, trải nghiệm năm 2023. Doanh thu từ ngành du lịch tại Phú Quốc đạt 6.800 tỷ đồng. Nhìn những thành tựu về du lịch của Phú Quốc để thấy ngành du lịch đảo Cát Bà đang còn khiêm tốn so với tiềm năng vốn có. Thậm chí, được ưu đãi hơn Phú Quốc và nhiều địa phương khác, đảo Cát Bà còn sở hữu nguồn khoáng nóng chất lượng mà chưa từng được khai thác phục vụ người dân và khách du lịch.

Nghiên cứu rõ thế mạnh của đảo Cát Bà, ngay từ năm 2017, chính quyền Hải Phòng đã ra Nghị quyết về nhiệm vụ và giải pháp phát triển du lịch Hải Phòng 2017-2020, định hướng 2030, trong đó định hướng rõ quy hoạch phát triển Cát Bà thành đảo sinh thái thông minh, không khí thải. Nếu thực hiện được theo đúng quy hoạch và định hướng phát triển, Cát Bà sẽ trở thành hình mẫu du lịch sinh thái bài bản đầu tiên tại Việt Nam, tạo cú hích mạnh cho ngành du lịch TP. Hải Phòng.

Hiện thực hóa định hướng này, theo giới phân tích, điều ưu tiên để thiết lập đảo sinh thái không khí thải đầu tiên sẽ cần phải hạn chế phương tiện di chuyển cá nhân phát thải. Đây cũng là nguồn gây khí thải CO2 nhiều nhất trong ngành du lịch. Song song với đó, đảo Cát Bà cần phát triển những khu dịch vụ du lịch đẳng cấp quốc tế có sử dụng vật liệu thân thiện môi trường và năng lượng tái tạo. Hạ tầng du lịch mới cùng chất lượng dịch vụ cải thiện sẽ dẫn dắt các cơ sở kinh doanh du lịch trước đây thay đổi để kịp xu thế.

Ủng hộ chiến lược phát triển du lịch sinh thái, ông Phạm Hà, Chủ tịch kiêm CEO Lux Group, phân tích: Với diện tích không quá lớn, Cát Bà nên nhắm đến các đối tượng du khách cao cấp thay vì khách đại trà sẽ dẫn đến quá tải, thiếu nước, lãng phí tài nguyên. "TP. Hải Phòng nên định hướng rõ ai sẽ là đối tượng du khách mà Cát Bà hướng tới, từ đó phát triển du lịch có chiến lược, hoạch định cụ thể các chính sách từ hạ tầng đến cơ sở lưu trú, sản phẩm, trải nghiệm… Cần bám sát quy hoạch và có sự chọn lọc để chọn được những nguồn vốn đầu tư thật sự "xanh", những dự án sinh thái đúng nghĩa", ông Phạm Hà nhấn mạnh.

Hiện nay, Cát Bà đã bước đầu thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn như Sun Group, Flamingo... Tuy nhiên, so với các điểm đến du lịch biển khác thì hệ thống cơ sở lưu trú tại Cát Bà còn rất hạn chế, thiếu vắng những thương hiệu nghỉ dưỡng 5 sao đáp ứng nhu cầu của khách hạng sang. TS Nguyễn Hoài Nam (trường ĐH Hải Phòng) cho rằng đảo cần tập trung nâng cấp và xây mới cơ sở vật chất du lịch có chất lượng; chú trọng xây dựng các khách sạn cao cấp và tạo nhiều sản phẩm du lịch độc đáo mang đặc trưng riêng của du lịch vùng biển đảo.