Vụ sập cầu đang thi công ở Kiên Giang: Chỉ định thầu có đúng?

Nhà thầu mới thành lập 1 năm, chưa có tên trên mạng đấu thầu quốc gia?

Công trình Xây dựng mới “Cầu ngang kênh xáng Chưn Bầu (đoạn cuối kênh 9) thuộc xã Thạnh Đông, huyện Tân Hiệp”là công trình được thực hiện theo hình thức xã hội hóa; Nhà nước, đơn vị từ thiện và nhân dân đóng góp xây dựng, được triển khai theo Quyết định số 203/QĐ-UBND ngày 24/5/2022 về việc Phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng công trình: Cầu ngang Kênh Xáng Chưn Bầu (Đoạn cuối Kênh 9); Hạng mục: Xây dựng mới, do ông Nguyễn Quốc Khánh, Chủ tịch UBND xã Thạnh Đông ký ban hành.

Công trình có tổng mức đầu tư: 1.809.071.103 đồng; trong đó 909.071.103 đồng là vốn đầu tư từ nguồn trong dân; 900.000.000 đồng là vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước (855.040.072 đồng là chi phí xây dựng; 9.234.433 đồng là chi phí tư vấn ĐTXD; 3.548.417 đồng là chi phí khác; 32.177.078 đồng chi phí dự phòng).

Theo tìm hiểu thực tế của phóng viên, như vậy công trình xây dựng mới “Cầu ngang kênh xáng Chưn Bầu (đoạn cuối kênh 9) thuộc xã Thạnh Đông,huyện Tân Hiệp” có tổng nguồn vốn từ 2 phần. Phần vốn đối ứng từ kinh phí nhà nước như đã nêu cụ thể phía trên.

Phần còn lại là vốn vận động từ thiện. Cụ thể được quy đổi bằng việc trực tiếp thi công công trình, do tổ Thi công từ thiện của Ban Trị sự Phật giáo Hòa Hảo xã Tân Hội phụ trách.

Như vậy có thể thấy thực tế, phần kinh phí của nhà nước chính là khoảng đối ứng chủ yếu để mua vật tư xây dựng cầu. Ngày 27/5/2022 UBND xã Thạnh Đông Ban hành Quyết định số 212/QĐ-UBND chỉ định cho Công ty TNHH Xây Dựng Phúc Ý (địa chỉ trụ sở tại số 227, Quốc lộ 80, khu phố Đông Hưng, Thị trấn tân Hiệp, Huyện Tân Hiệp, tỉnh Kiên Giang) trúng thầu với giá: 855.040.072 đồng, thời gian thi công: 120 ngày; hình thức trọn gói; chính là hợp thức hóa việc đối ứng vậy tư cho công trình.

Chính điều này mới dẫn đến việc: ngày 5/12/2022, UBND xã Thạnh Đông bỗng ký phụ lục Hợp đồng số 02/2022/PLHĐ-XD (kèm theo Hợp đồng số 8/2022/HĐ-XD ngày 27/5/2022) với công ty TNHH xây dựng Phúc Ý, trong đó có nội dung thay đổi quan trọng: “Sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 8 như sau: Việc thanh toán được thực hiện trên cơ sở khối lượng hoàn thành theo thực tế, bên giao thầu thanh toán cho nhà thầu 100% giá trị khối lượng hoàn thành khi nhà thầu thực hiện cung cấp vật liệu xây dựng công trình cho bên nhận thầu đạt 100% giá trị hợp đồng”; ngày 06/1/2023 Công ty TNHH xây dựng Phúc Ý được thanh toán 100% số tiền theo hợp đồng là 855.040.072 đồng.

Xoay quanh vấn đề này, một số chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu chia sẻ: Cho dù là để đối ứng kinh phí và cụ thể là cung cấp vật tư cho công trình từ thiện, nhưng việc công trình chính thức vẫn chưa thi công, mà chủ đầu tư đã quyết toán 100% kinh phí cho nhà thầu là chưa hợp lý và chư đúng quy định pháp luật.

Bên cạnh đó năng lực của nhà thầu cũng là điều cần quan tâm. Theo tìm hiểu, Công ty TNHH xây dựng Phúc Ý có địa chỉ trụ sở tại số 227, Quốc lộ 80, khu phố Đông Hưng, Thị trấn tân Hiệp, Huyện Tân Hiệp, tỉnh Kiên Giang, được thành lập ngày 2/6/2021 do bà Ngô Thị Thanh Thúy làm người đại diện pháp luật.

Như vậy công ty TNHH xây dựng Phúc Ý từ lúc thành lập đến lúc trúng chỉ định thầu của UBND xã Thạnh Đông thì chỉ mới hoạt động gần 1 năm, liệu có đủ năng lực trúng chỉ định thầu. Vậy việc chỉ định thầu có đúng quy định?

Theo tra cứu của phóng viên cũng chưa thấy thông tin của công ty TNHH xây dựng Phúc Ý trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Về việc này, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn luật sư TP HCM) cho biết :

“Do gói thầu đang đề cập được thực hiện vào năm 2022 nên sẽ được áp dụng theo luật đấu thầu 2013. Cụ thể, Căn cứ theo Điều 5 Luật Đấu thầu 2013 quy định về tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhà đầu tư như sau:

Tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhà đầu tư

1. Nhà thầu, nhà đầu tư là tổ chức có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

....

d) Đã đăng ký trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia;

Đồng thời, căn cứ tại điểm c khoản 3 Điều 15 Thông tư 58/2016/TT-BTC quy định về các trường hợp được áp dụng chỉ định thầu như sau:

Các trường hợp được áp dụng chỉ định thầu

....

3. Việc thực hiện chỉ định thầu đối với gói thầu quy định tại điểm b, c, d khoản 1 và khoản 2 Điều này phải đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

....

c) Nhà thầu được đề nghị chỉ định thầu phải có tên trong cơ sở dữ liệu về nhà thầu theo quy định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (trừ gói thầu quy định tại khoản 2 Điều này).

Thông qua quy định trên, chỉ định đầu là một trong những hình thức lựa chọn nhà thầu. Để tham gia chỉ định thầu, trước tiên doanh nghiệp cần đáp ứng điều kiện để có tư cách hợp lệ. Theo Luật Đấu thầu 2013 và Luật Đấu thầu 2023 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2024) đều quy định rằng một trong các yêu cầu phải có là doanh nghiệp phải thực hiện đăng ký tên trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.

Chính vì vậy, không được phép chỉ định thầu đối với doanh nghiệp không có thông tin trên mạng đấu thầu quốc gia.”

Ký hợp đồng xong, 3 ngày sau mới họp xét chỉ định thầu?

Một tài liệu quan trọng khác, nhóm phóng viên chúng tôi đã ghi nhận được, đó là:

Mặc dù ngày 27/5/2022 UBND xã Thạnh Đông Ban hành Quyết định số 212/QĐ-UBND chỉ định cho Công ty TNHH Xây Dựng Phúc Ý trúng thầu gói thầu: Công trình Xây dựng mới “Cầu ngang kênh xáng Chưn Bầu (đoạn cuối kênh 9) thuộc xã Thạnh Đông, huyện Tân Hiệp”. Đồng thời cùng ngày 27/5/2022 Công ty TNHH Xây dựng Phúc Ý (do bà Ngô Thị Thanh Thúy, chức danh Giám đốc làm đại diện) và UBND xã Thạnh Đông (do ông Nguyễn Quốc Khánh, chức danh Chủ tịch UBND xã Thạnh Đông làm đại diện) đã ký kết Hợp đồng Thi công xây dựng công trình số 8/2022/HĐ-XD.

Tuy nhiên, sau đó 03 ngày, tức ngày 30/5/2022 thì UBND xã Thạnh Đông mới tổ chức họp về việc xét thầu thi công công trình “Cầu ngang kênh xáng Chưn Bầu (đoạn cuối kênh 9), hạng mục xây dựng mới.”

Biên bản cuộc họp do ông Trần Việt Khoa là Cán bộ địa chính – xây dựng xã lập, và ông Nguyễn Quốc Khánh- Chủ tịch UBND xã là Chủ tọa cuộc họp, cũng là người ký có ghi rõ:

“Cuộc họp diễn ra lúc 10h5, thứ năm, ngày 30/5/2022, tại Hội trường xã Thạnh Đông. UBND xã Thạnh Đông tổ chức cuộc họp về việc xét thầu thi công công trình năm 2022… với thành phần tham dự gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch xã, Các cán bộ địa chính – xây dựng, Tài chính – kế toán và Văn phòng – thống kê xã.

Sau khi thông qua danh sách năng lực thi công của các nhà thầu, các đồng chí tham dự, bàn bạc, thảo luận đi đến thống nhất giao cho Công ty TNHH xây dựng Phúc Ý trực tiếp thi công xây dựng công trình.”

Vì sao chưa họp xét mà đã chỉ định thầu và ký hợp đồng thi công, việc này khiến dư luận nhân dân địa phương thắc mắc?

Văn Phòng Đại diện tại TP HCM Báo Tri thức và Cuộc sống cũng đã gửi câu hỏi đến UBND huyện Tân Hiệp; UBND xã Thạnh Đông; công ty TNHH xây dựng Phúc Ý; vào ngày 19/3/2024 để tìm hiểu thông tin và liên hệ làm việc nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.