Phi công UAV ám ảnh vì “giết người như chơi game”

“Tôi đã giết nhiều người” đó là nỗi ray rứt rày vò ngày này qua ngày khác khiến cho cựu phi công 27 tuổi Brandon Bryant suy sụp. Không thể chịu nổi gánh nặng tâm lý nên anh quyết định xuất ngũ. 

Trong bối cảnh UAV thường xuyên xuất hiện trong các cuộc chiến đấu giữa Mỹ - Iran tại vùng Vịnh hay Nhật Bản và Trung Quốc trên biển Hoa Đông thì trải lòng của Bryant một lần nữa khiến dư luận nhìn lại mặt trái của cuộc chiến tranh từ xa.

Bryant làm việc trong một căn phòng bề ngoài trông giống một container đặt tại căn cứ ở bang New Mexico trong suốt 6 năm  và "giải nghệ" hồi giữa năm 2012. Căn phòng đó không có cửa sổ và cửa chính cũng thường xuyên đóng để đảm bảo an ninh. Đây chính là buồng lái của những phi công đặc biệt như Bryant.

Trước mặt Bryant và các đồng nghiệp của anh là hàng loạt màn hình máy tính. Hình ảnh, dữ liệu liên tục được truyền về, khi xác định được mục tiêu, chỉ cần một cú nhấn nút  là sẽ có người "tử nạn" cách đó hàng ngàn cây số. Trong số hàng loạt nhiệm vụ đã thực hiện, Bryant vẫn nhớ như in đợt không kích ở Afghanistan.

Lần đó, chiếc UAV Predator do anh điều khiển truyền về hình ảnh một ngôi nhà nhỏ vách đất, bên cạnh có xây chuồng dê. Phòng chỉ huy xác định đây chính là mục tiêu “chống khủng bố” và ra lệnh tấn công. Do đó, Bryant nhấn nút, đánh dấu mái nhà bằng tia laser và đồng nghiệp ngồi kế bên nhấn nút khai hỏa, chiếc UAV phóng ra một quả tên lửa Hellfire.

Trước những giây cuối cùng trước khi tên lửa chạm mục tiêu, Bryant tá hỏa khi thấy một em bé thình lình xuất hiện bên hiên nhà. Lúc đó đã quá trễ để anh đổi hướng bay của tên lửa. Màn hình máy tính lóe lên một vệt sáng và căn nhà đổ sập, đứa trẻ biến mất.

“Chúng ta vừa giết một đứa trẻ?”, Bryant quay sang hỏi đồng nghiệp mà trong lòng quặn thắt. Viên phi công kia gật đầu. Trong lúc họ vẫn còn hoang mang thì viên chỉ huy đợt tấn công xuất hiện và nói chắc nịch: “Chỉ là một con chó”. Nhưng Bryant xem lại đoạn phim đó và tự hỏi: “Một con chó đi trên 2 chân?”.

UAV MQ-9 phóng tên lửa Hellfire.

Sau khi xuất ngũ và về quê nhà ở bang Montana sống, Bryant thanh thản chia sẻ: “Tôi không còn mơ thấy những hình ảnh từ máy quay hồng ngoại nữa trong suốt 4 tháng vừa qua”. 

Trong thời gian còn làm nhiệm vụ trên UAV, Bryant đã thực hiện 6.000 giờ bay và “chứng kiến rất nhiều người chết, đàn ông, phụ nữ và cả trẻ em”.

Trước đây, Bryant không bao giờ nghĩ sẽ có ngày mình giết người. Sau khi tốt nghiệp cấp 3, anh muốn trở thành nhà báo, nhưng chỉ sau 1 học kỳ ở đại học vì học phí quá cao. Tình cờ anh nghe bạn bè bảo học đại học của không quân hoàn toàn miễn phí nên Bryant thi thử rồi đậu rất cao. Anh bắt đầu học cách điều khiển UAV, phân tích dữ liệu như hình ảnh, bản đồ, điều kiện thời tiết…

Lần đầu tiên được quyền khai hỏa, Bryant nhớ rất rõ rằng anh đã giết chết 3 người. Anh thường xuyên nhận nhiệm vụ theo dõi những đối tượng bị nghi dính líu với Taliban, có khi trong vài tuần lễ. 

Anh nhìn thấy mọi sinh hoạt và đôi khi còn mục sở thị những cảnh rất “riêng tư” của họ vì nhiều người Afghanistan có thói quen leo lên nóc nhà ngủ vào mùa hè. Và khi lệnh trên đưa xuống, Bryant sẽ nhấn nút để khai tử những người bị xác định là khủng bố. Viên phi công trẻ tuổi luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng trong suốt 6 năm trời nhưng không lúc nào tâm hồn anh được thanh thản.

Về nguyên tắc, giới chức quân sự Mỹ luôn khẳng định chỉ ra lệnh tấn công bằng UAV khi đảm bảo thân nhân của đối tượng không ở cùng nơi. Tuy nhiên, theo Der Spiegel, máy móc dù hiện đại, tinh vi đến đâu thì vẫn không thể “nhìn” tuyệt đối chính xác. Đó cũng là lý do, chính quyền Afghanistan và Pakistan phải thường xuyên phản đối các vụ UAV thảm sát dân thường trong thời gian qua.