Táng người chết trong những chiếc chum lớn là một tập tục độc đáo của cư dân nền văn hóa Sa Huỳnh - một nền văn hóa cổ xưa trên lãnh thổ Việt Nam. Ảnh: Mộ chum Sa Huỳnh được trưng bày tại Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh ở Hội An.Văn hóa Sa Huỳnh là nền văn hóa thuộc giai đoạn sơ kỳ đồ sắt của cư dân nông nghiệp ven biển miền Trung Việt Nam, cách đây 3.000 - 2.500 năm. Di chỉ đầu tiên của nền văn hóa này được phát hiện năm 1909 ở tỉnh Quảng Ngãi. Kể từ đó, hàng trăm di tích thuộc văn hoá Sa Huỳnh đã được phát hiện.Những bí ẩn của nền văn hoá này đã được rất nhiều các nhà khoa học, khảo cổ học trong và ngoài nước nghiên cứu. Trong đó, những chiếc mộ chum của cư dân Sa Huỳnh luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của giới nghiên cứu.Mộ chum trong di chỉ văn hóa Sa Huỳnh được chôn thành cụm, thường ở cồn cao ven biển, ven sông với nhiều hình thức mai táng: Cải táng, hoả táng, hung táng trẻ em và mộ tượng trưng.Mộ rất đa dạng về kích thước và kiểu dáng như: chum hình trụ, chum hình trứng, chum trung gian giữa hình trụ và hình trứng, chum hình cầu, chum lồng nhau...Chum thường có nắp hình nón cụt đáy bằng, loại gần hình chóp nón đáy gần nhọn, loại hình cầu đáy lòng chảo...Kích thước chum khá đa dạng, chum lớn nhất có chiều cao tới 1,8m, đường kính một mét, đa phần cao dưới một mét, đường kính 50 - 60cm.Trong mộ chum bao giờ cũng kèm theo đồ tuỳ táng gồm đồ gốm, công cụ đá, công cụ sắt, đồng và đồ trang sức.... thể hiện một tín ngưỡng riêng của cư dân Sa Huỳnh cũng như của cư dân vùng biển ở nhiều khu vực trên thế giới.Nền văn hóa Sa Huỳnh là một trong ba cái nôi cổ xưa về văn minh trên lãnh thổ Việt Nam, cùng với: Văn hóa Đông Sơn, Văn hóa Óc Eo, tạo thành tam giác văn hóa của Việt Nam Thời kỳ đồ sắt.Có thể nói, bộ sưu tập mộ chum được trưng bày Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh đã tái hiện lại một phần đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Sa Huỳnh phát triển đến một trình độ cao.
Táng người chết trong những chiếc chum lớn là một tập tục độc đáo của cư dân nền văn hóa Sa Huỳnh - một nền văn hóa cổ xưa trên lãnh thổ Việt Nam. Ảnh: Mộ chum Sa Huỳnh được trưng bày tại Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh ở Hội An.
Văn hóa Sa Huỳnh là nền văn hóa thuộc giai đoạn sơ kỳ đồ sắt của cư dân nông nghiệp ven biển miền Trung Việt Nam, cách đây 3.000 - 2.500 năm. Di chỉ đầu tiên của nền văn hóa này được phát hiện năm 1909 ở tỉnh Quảng Ngãi. Kể từ đó, hàng trăm di tích thuộc văn hoá Sa Huỳnh đã được phát hiện.
Những bí ẩn của nền văn hoá này đã được rất nhiều các nhà khoa học, khảo cổ học trong và ngoài nước nghiên cứu. Trong đó, những chiếc mộ chum của cư dân Sa Huỳnh luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của giới nghiên cứu.
Mộ chum trong di chỉ văn hóa Sa Huỳnh được chôn thành cụm, thường ở cồn cao ven biển, ven sông với nhiều hình thức mai táng: Cải táng, hoả táng, hung táng trẻ em và mộ tượng trưng.
Mộ rất đa dạng về kích thước và kiểu dáng như: chum hình trụ, chum hình trứng, chum trung gian giữa hình trụ và hình trứng, chum hình cầu, chum lồng nhau...
Chum thường có nắp hình nón cụt đáy bằng, loại gần hình chóp nón đáy gần nhọn, loại hình cầu đáy lòng chảo...
Kích thước chum khá đa dạng, chum lớn nhất có chiều cao tới 1,8m, đường kính một mét, đa phần cao dưới một mét, đường kính 50 - 60cm.
Trong mộ chum bao giờ cũng kèm theo đồ tuỳ táng gồm đồ gốm, công cụ đá, công cụ sắt, đồng và đồ trang sức.... thể hiện một tín ngưỡng riêng của cư dân Sa Huỳnh cũng như của cư dân vùng biển ở nhiều khu vực trên thế giới.
Nền văn hóa Sa Huỳnh là một trong ba cái nôi cổ xưa về văn minh trên lãnh thổ Việt Nam, cùng với: Văn hóa Đông Sơn, Văn hóa Óc Eo, tạo thành tam giác văn hóa của Việt Nam Thời kỳ đồ sắt.
Có thể nói, bộ sưu tập mộ chum được trưng bày Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh đã tái hiện lại một phần đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Sa Huỳnh phát triển đến một trình độ cao.