Dự án tỷ USD của chị em bà Đặng Thị Hoàng Yến

Nhiệt điện Kiên Lương là một trong những dự án quy mô lớn nhất của CTCP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (ITA) thuộc Tập đoàn Tân Tạo, do bà Đặng Thị Hoàng Yến làm chủ tịch. Dự án có quy mô 4.400-5.200 MW, vốn đầu tư gần 7 tỷ USD.

Được Chính phủ phê duyệt vào tháng 1/2008, Dự án Nhiệt điện Kiên Lương dự kiến khởi công cuối năm 2009 và đến 2013 đi vào hoạt động. Tuy nhiên, đến nay dự án có số vốn "khủng" này vẫn giậm chân tại chỗ.

Trước tình thế đó, đã nhiều lần, chính quyền tỉnh Kiên Giang và Bộ Công Thương đã có những động thái quyết liệt nhằm xử lý dứt điểm dự án: hoặc tiếp tục phát triển, hoặc ngừng, trả lại đất tránh tình trạng treo kéo dài.

Tuy nhiên, tình trạng dự án đình trệ kéo dài gây bức xúc lớn, nhất là những người người dân bị thu hồi đất, không có đất để sản xuất.

Có thể thấy, sự trì hoãn kéo dài của các dự án khủng liên quan khá chặt chẽ tới sự kín tiếng gần đây của ông Đặng Thành Tâm và sự im lặng gần như không xuất hiện của bà Đặng Thị Hoàng Yến trong thời gian qua. Đi cùng với đó là những khó khăn, nợ nần và quá trình tái cơ cấu đầy vất vả của những DN này.

Trên thực tế, xã hội hóa đầu tư vào nhiều ngành, trong đó có điện, là chủ trương của nhà nước. Theo đánh giá của EVN, hiện Việt Nam rất thiếu điện và cần tới khoảng 40 tỷ USD để đầu tư phát triển trong giai đoạn 2016-2020.

Sự vào cuộc của SGI hay Tân Tạo là rất kịp thời. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là quy mô các dự án điện mà các tập đoàn tư nhân này hướng tới đều quá lớn, trong khi tiềm lực của chính các DN này không tương xứng và đã, đang đầu tư rất nhiều siêu dự án BĐS khác.

ITA có tổng tài sản khoảng 13 ngàn tỷ đồng, nhưng riêng dự án Nhiệt điện Kiên Lương cần tới gần 7 tỷ USD (khoảng 150 ngàn tỷ đồng). Vì thế, DN này muốn được Chính phủ bảo lãnh vay vốn nước ngoài và muốn có cơ chế mua bán điện được trợ giá từ EVN.

Song, cả hai vướng mắc này đều khó giải quyết trong bối cảnh nợ công tăng cao và EVN đang hướng tới một thị trường buôn bán điện cạnh tranh. Chính phủ không thể bảo lãnh vay vốn cho hàng dài các dự án tư nhân.

Trong khi đó, chính các DN này cũng hoạt động khó khăn. 6 tháng đầu 2016, ITA ghi nhận doanh thu giảm gần 70% so với cùng kỳ và chỉ đạt 15% kế hoạch năm. Lợi nhuận còn giảm mạnh hơn. Tổng nợ của ITA tới cuối quý 2 lên tới gần 2,5 ngàn tỷ đồng,... trong đó có những khoản quá hạn chưa chi trả.

So với mặt bằng chung, gia đình họ Đặng thuộc hàng có tiềm lực tài chính hàng đầu tại Việt Nam. Tuy nhiên, với những khó khăn kéo dài và quá trình tái cơ cấu còn tiếp diễn thì việc tìm nguồn tài trợ vốn cho các dự án có thể sẽ giảm sút rất mạnh.