Thời tiết chuyển mùa là thời điểm “lý tưởng” cho nhiều loại virus phát triển, trong đó có virus cúm A và cúm B - nguyên nhân gây ra hàng loạt ca cúm mùa gia tăng nhanh trong cộng đồng, đặc biệt ở trẻ em và người có sức đề kháng yếu.

Đây là thời điểm mọi người cần đặc biệt lưu ý, theo dõi sát các triệu chứng hô hấp để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Cúm mùa gây 290.000 - 650.000 ca tử vong trên toàn cầu

Cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra. Bệnh có khả năng lây lan rất nhanh trong cộng đồng, chủ yếu qua giọt bắn đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc cười. Virus cúm có thể bám trên bề mặt đồ vật, tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại…

Khi người khỏe mạnh chạm tay vào những vật dụng này rồi đưa tay lên mũi, miệng, mắt, virus dễ dàng xâm nhập và gây bệnh.

Tại Việt Nam, cúm mùa thường do các chủng A/H3N2, A/H1N1 và cúm B gây ra. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm cúm mùa có thể gây 290.000 - 650.000 ca tử vong trên toàn cầu và tới 20% dân số có thể bị lây nhiễm, tùy theo chủng virus đang lưu hành.

Tác nhân gây bệnh cúm là Myxovirus influenzae, thuộc họ Orthomyxoviridae.

Cúm A có thể gây bệnh cho cả người và động vật (ngựa, lợn, đặc biệt là chim).

Cúm B và C chỉ gây bệnh ở người.

Dấu hiệu nhận biết cúm mùa

Cúm thường xuất hiện đột ngột, với các triệu chứng điển hình: Sốt, ớn lạnh; Đau họng, ho khan; Hắt hơi, chảy mũi hoặc nghẹt mũi; Đau đầu, đau mỏi cơ khớp; Mệt mỏi, uể oải toàn thân...

Phần lớn các trường hợp cúm nhẹ có thể tự khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi, nhưng người bệnh vẫn cần theo dõi sát vì bệnh có thể chuyển nặng nhanh, đặc biệt ở nhóm nguy cơ.

Những biến chứng nguy hiểm cần cảnh giác

Cúm không đơn thuần là “cảm lạnh thông thường”. Nếu không được theo dõi và điều trị đúng, người bệnh có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

- Viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa.

- Đợt cấp của các bệnh mạn tính như hen phế quản, COPD, tim mạch…

- Suy hô hấp, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.

Điều trị cúm đúng cách để nhanh hồi phục

Phần lớn các ca cúm được điều trị triệu chứng tại nhà, không cần dùng kháng sinh. Người bệnh nên:

Nghỉ ngơi đầy đủ, giữ ấm cơ thể.

Uống nhiều nước, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ.

Dùng paracetamol khi sốt hoặc đau nhức.

Lau người, chườm ấm khi sốt cao.

Tránh tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc kháng virus khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Trong các trường hợp triệu chứng kéo dài trên 7 ngày, sốt cao không hạ, khó thở, mệt nhiều, cần đến cơ sở y tế uy tín để được khám và xử trí kịp thời.

Nhóm người trên 65 tuổi, trẻ em dưới 2 tuổi, phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh mạn tính cần đặc biệt chú ý, nhập viện điều trị khi bác sĩ chỉ định.

Làm gì để phòng ngừa cúm mùa?

Phòng bệnh luôn hiệu quả hơn chữa bệnh. Để giảm nguy cơ mắc cúm, mỗi người cần chủ động thực hiện các biện pháp sau:

- Che miệng, mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy, khăn vải hoặc ống tay áo; không khạc nhổ bừa bãi.

- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, không gian kín.

- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

- Hạn chế tiếp xúc gần với người đang mắc cúm hoặc có triệu chứng nghi ngờ.

- Tiêm vắc xin phòng cúm định kỳ mỗi năm – đặc biệt với trẻ nhỏ, người cao tuổi, nhân viên y tế, người mắc bệnh mạn tính.

- Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đầy đủ, ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn để tăng sức đề kháng.

- Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi, không tự ý mua thuốc hay làm xét nghiệm tại nhà – hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám và điều trị đúng cách.

Điều dưỡng Lê Thị Hằng (Khoa Bệnh lây đường tiêu hóa, Bệnh viện TWQĐ 108)