Chiến
tranh Việt Nam ghi nhận cuộc chạm trán không cân sức giữa lực lượng
không quân hùng hậu nhất thế giới của Mỹ với lực lượng không quân còn
non trẻ của Việt Nam.
* Át
(Aces) là một danh hiệu công nhận cho các phi công lái máy bay quân sự
có số lần bắn hạ máy bay đối phương đạt con số 5 trở lên. Danh hiệu Át
có từ Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Tuy mới thành lập,
thiếu kinh nghiệm, trang thiết bị kém hiện đại hơn nhưng với sự nỗ lực
phi thường công với tinh thần sáng tạo, dũng cảm các phi công Việt Nam
đã lập được những chiến công hiển hách.
Có đến 16 phi công
Việt Nam được công nhận danh hiệu Át trong khi đó con số phi công Át của
Mỹ trong chiến tranh Việt Nam chỉ có 5 người.
Dưới đây là danh sách 16 phi công Việt Nam được công nhận danh hiệu Át:
|
Phi công Nguyễn Văn Cốc. |
Phi công Nguyễn Văn Cốc
Đứng đầu trong danh sách các “Át” của Không quân Nhân dân Việt Nam là
phi công Nguyễn Văn Cốc với 9 lần bắn rơi máy bay Mỹ trong đó có 7 lần
được phía Mỹ công nhận.
Phi công Nguyễn Văn
Cốc sinh năm 1943 tại huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Ông được tuyển
chọn đi học lái máy bay MiG-17 vào năm 1961. Sau đó, ông lại sang Liên
Xô học chuyển loại MiG-21. Ông bắt đầu các hoạt động bay chiến đấu với
MiG-21 trong biên chế trung đoàn 921, đoàn Sao Đỏ từ tháng 12/1965.
Chỉ trong vòng 2 năm (1967-1968), ông đã bắn rơi 9 máy bay Mỹ (gồm 3 F-4, 3 F-5, 1 F-102, 2 UAV tầng cao AQM-34A).
Một trong những trận
đánh đáng nhớ nhất của ông, được tuyển chọn vào tập sách những trận đánh
hay của không quân là trận ngày 30/4/1967.
Khi đó, biên đội của
ông gồm phi công Nguyễn Ngọc Độ bay số 1, ông bay số 2 cất cánh đánh
chặn một tốp F-105 của địch.Trong trận đánh, sau khi phi công Nguyễn
Ngọc Độ phóng tên lửa diệt một máy bay, tranh thủ lúc lúc địch chưa phát
hiện ra ta, ông đã nhanh chóng công kích bắn hạ thêm một máy bay F-105.
Đây có thể nói là bước
“cải tiến chiến thuật”, vì theo nguyên tắc chiến thuật bài bản, trong
biên đội 2 MiG-21 thì số 2 chỉ có nhiệm vụ yểm trợ, quan sát đối phương
giúp số 1 công kích. Tuy vậy, Nguyễn Văn Cốc đã sáng tạo cải tiến chiến
thuật, khi thời cơ đến, ở thế có lợi cùng tham gia tiêu diệt máy bay
địch, vừa bảo vệ đồng đội nhưng vừa tăng hiệu suất chiến đấu.
Việc sáng tạo ra chiến
thuật cải tiến số 2 cùng công kích, ông đã được đồng đội đặt cho biệt
danh “chim cắt số 2”. Với những chiến công xuất sắc trong 2 năm chiến
đấu, năm 1969, ông được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang
Nhân dân.
|
Phi công Nguyễn Hồng Nhị. |
Phi công Nguyễn Hồng Nhị
Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị là
một trong những phi công xuất sắc của Không quân Nhân dân Việt Nam.
Chỉ trong vòng 3 năm
từ 1966-1968, phi công Nguyễn Hồng Nhị đã lập chiến công bắn hạ 8 máy
bay địch. Trong đó, riêng năm 1967 ông bắn hạ tới 6 chiếc F-4 và F-8 của
địch.
Một trong những trận
đánh đáng lưu ý của ông là vào ngày 4/4/1966, khi đó ông đã dùng một
chiếc MiG-21 bắn hạ máy bay không người lái ở độ cao 18.000m. Điều đặc
biệt ở đây, ông là người đầu tiên bay trên MiG-21 chiến đấu và cũng là
lần đầu tiên MiG-21 của ta lập công diệt địch.
Trong quá trình học
tập trở thành phi công của ông. Ban đầu, ông được chọn đi học lái tiêm
kích – bom. Nhưng khi về nước lại được giao lái máy bay tiêm kích đánh
chặn MiG-21. Đây là một trở ngại lớn vì những khoa mục, bài tập tiêm
kích ông học rất ít, không thuần thục.
Bằng, lòng dũng cảm,
sáng tạo, ông đã lập được những chiến công xuất sắc bảo vệ bầu trời miền
Bắc Việt Nam. Thậm chí, những người phe đối phương cũng phải “ngả mũ
kính phục” ông.
Năm 2005, một sĩ quan
cao cấp Hải quân Mỹ (sau này trở thành Đô đốc Hải quân) đã tới Hà Nội du
lịch với mong muốn được gặp Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị để bày tỏ lòng
ngưỡng mộ. Rất tiếc khi đó ông không có mặt ở Hà Nội.
|
Phi công Phạm Thanh Ngân. |
Phi công Phạm Thanh Ngân
Phạm Thanh Ngân sinh ngày 18/4/1939 tại xã Lương Phú, huyện Phú
Bình, tỉnh Thái Nguyên. Tháng 3/1959, ông nhập ngũ Quân đội Nhân dân
Việt Nam.
Tháng 4/1961, ông được
cử sang Liên Xô học lái tiêm kích MiG-17. Tháng 10/1964, ông về nước và
tham gia chiến đấu trong trung đoàn 921 Sao đỏ.
Tháng 8/1965, ông đi
học chuyển loại tiêm kích MiG-21. Tháng 6/1966, ông về nước và bắt đầu
trực tiếp tham gia chiến đấu bảo vệ bầu trời miền Bắc.
Trong thời gian từ
1966-1968, ông cùng đồng đội tham gia chiến đấu và trực tiếp bắn rơi 8
máy bay địch. Có hai trận đánh ngày 18 và 20/11/1967, ông và phi công
Nguyễn Văn Cốc đã bắn rơi tới 4 máy bay địch.
Đặc biệt, 2 trong số
máy bay MiG-21 mà ông từng điều khiển mang số hiệu 4324 và 4326 đều là
những chiếc có số lần bắn hạ đối phương cao nhất (4324 với 14 lần và
4326 với 13 lần).
Phi công Mai Văn Cương
Anh hùng phi công
Thiếu tướng Mai Văn Cương sinh năm 1941 tại xã Hoàng Đạo, huyện Hoàng
Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Ông nhập ngũ ngày 28/3/1959 và được kết nạp vào
Đảng ngày 23/8/1964.
Tháng 7/1961, ông được
cử đi học lái máy bay tiêm kích MiG-17 tại Liên Xô. Tháng 10/1964, ông
là sĩ quan lái máy bay của trung đoàn 921. Tháng 9/1965, ông tiếp tục
được cử đi học chuyển loại MiG-21 tại Liên Xô.
Trong quá trình chiến đấu, phi công Mai Văn Cương đã bắn hạ 8 máy bay Mỹ các loại.
Phi công Đặng Ngọc Ngự
Phi công Đặng Ngọc Ngự
tham gia chiến đấu trong trung đoàn 921 Sao Đỏ. Trên chiếc MiG-21, ông
đã 7 lần bắn hạ máy bay Mỹ. Ngày 22/5/1967 bắn rơi chiếc F-4C, ngày
10/5/1972 bắn rơi chiếc F-4E, ngày 8/7/1972 bắn rơi chiếc F-4E.
|
Phi công Nguyễn Văn Bảy A. |
Phi công Nguyễn Văn Bảy
Anh hùng phi công Đại tá Nguyễn Văn Bảy A (*) sinh năm 1936 tại xã
Hòa Thành, Lai Vung. Năm 1953, do không chịu lấy vợ theo ý gia đình ông
bỏ trốn vào bộ đội. Sau hiệp định Geneva 1954, ông tập kết ra miền Bắc.
Năm 1960, ông được
chọn đi học lái máy bay tiêm kích MiG ở Liên Xô. Tháng 4/1965, ông về
nước tham gia chiến đấu trong đội hình trung đoàn 921.
Trong suốt những năm
chiến đấu (1966-1968), phi công Nguyễn Văn Bảy đã tham gia đánh 13 trận
bắn rơi 7 máy bay Mỹ và chưa lần nào phải nhảy dù.
Đặc biệt có những trận
đánh hiếm có mà có lẽ khi nghe tới nhiều phi công Mỹ cũng phải “thán
phục”. Trận ngày 7/10/1965, khi chiến đấu trên bầu trời Yên Thế, máy bay
của ông bị trúng đạn thủng kính buồng lái. Dù vậy, ông vẫn bình tĩnh
bịt lỗ thủng to nhất và đưa máy bay hạ cánh an toàn. Sau trận đó, ông
đếm tất cả có 82 lỗ thủng nắp buồng lái. Có thể nói đây là kỳ tích hiếm
có phi công nào trên thế giới làm được.
Với những thành tích
xuất sắc trong chiến đấu, năm 1967 ông được Đảng và Nhà nước phong tặng
danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.
Có một điều lạ, cuộc
đời ông dường như gắn chặt với con số “7”. “Tao toàn gặp số bảy: Tên
Bảy, con thứ 7, đi bộ đội lúc 17 tuổi, học văn hóa 7 ngày lên 7 lớp, 7
lần bắn rơi 7 máy bay Mỹ bằng máy bay MiG-17, được phong Anh hùng năm
1967…”, ông kể.
|
Phi công Nguyễn Đức Soát. |
Phi công Nguyễn Đức Soát
Anh hùng phi công Trung tướng Nguyễn Đức Soát sinh năm 1946 tại xã Nam Phong, huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
Năm 1965, ông nhập ngũ Quân đội Nhân dân Việt Nam, cũng trong năm này ông được cử đi học lái tiêm kích MiG-21 tại Liên Xô.
Năm 1968, ông về nước và được cử vào chiến đấu trong trung đoàn 921. Chỉ trong năm 1972, ông lần lượt bắn rơi 6 máy bay Mỹ.
Một trong những trận
đánh đáng nhớ của ông và đồng đội là trận ngày 27/6/1972. Trong trận
đánh đó, hai biên đội MiG-21 Nguyễn Đức Soát – Ngô Duy Thư (trung đoàn
921) và Phạm Phú Thái – Bùi Thanh Liêm (trung đoàn 927) đã phối hợp tiêu
diệt 4 chiếc F-4.
Đây là trận thắng oanh
liệt khi chỉ trong ít phút bốn phi công của ta đã bắn rơi bốn máy bay
phản lực hiện đại được những phi công sừng sỏ Không quân Mỹ điều khiển.
Với những chiến công
xuất sắc trong chiến đấu, năm 1973, phi công Nguyễn Đức Soát được phong
tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân khi mới 27 tuổi.
Phi công Nguyễn Ngọc Độ
Anh hùng phi công
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Độ sinh năm 1934 tại xã Phong Thịnh, huyện Thanh
Chương, tỉnh Nghệ An. Tháng 6/1953 ông nhập ngũ Quân đội Nhân dân Việt
Nam.
Tháng 10/1956 ông được
cử đi học lái máy bay chiến đấu tại Trung Quốc. Năm 1964, ông về nước
tham gia chiến đấu trong Trung đoàn 921.
Trong quá trình chiến đấu, ông trực tiếp cầm lái chiếc MiG-21 F13 số hiệu 4420 bắn rơi 6 máy bay chiến đấu Mỹ.