Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, điểm thi của thí sinh thi THPT quốc gia 2018 sẽ được công bố muộn nhất vào hôm nay (11-7). Chắc chắn kết quả thi sẽ ảnh hưởng nhiều đến khâu xét tuyển sắp tới với dự báo dễ đoán trước là điểm chuẩn trúng tuyển vào các trường ĐH sẽ giảm khi phổ điểm sơ bộ ở các địa phương thấp hơn năm ngoái. Tuy nhiên, hoàn toàn có cơ sở để tin rằng tỉ lệ tốt nghiệp năm 2018 về cơ bản sẽ không có thay đổi bất ngờ so với năm 2017.
Học bạ - phao cứu sinh cho tỉ lệ tốt nghiệp
Kỳ thi tốt nghiệp THPT cuối cùng năm 2014 trước khi chuyển sang kỳ thi THPT quốc gia đã có nhiều thay đổi quan trọng: số môn thi chỉ còn 4 thay vì 6 như những năm trước, trong đó có môn tự chọn; điểm liệt các môn được nâng lên là 1 điểm thay vì 0 điểm và quan trọng nhất là điểm trung bình lớp 12 được đưa vào công thức tính điểm xét tốt nghiệp với trọng số 50% (chưa tính điểm khuyến khích).
Công thức xét tốt nghiệp là tổng điểm (4 bài thi + tổng điểm khuyến khích chia 4 + điểm trung bình cả năm lớp 12) chia 2 + điểm ưu tiên. Hệ quả của công thức này thể hiện rất rõ trong kết quả thi và xét tốt nghiệp năm 2014, dù điểm liệt được nâng thành 1 điểm, tỉ lệ tốt nghiệp chung của cả nước đã tăng cán mức hơn 99% (99,09%) trong đó nhiều tỉnh, thành thậm chí có tỉ lệ tốt nghiệp 100%.
Đến kỳ thi THPT quốc gia đầu tiên năm 2015, mặc dù đề thi có độ khó hơn nhiều so với những kỳ thi tốt nghiệp THPT trước đó, tỉ lệ tốt nghiệp tuy có giảm nhưng vẫn giữ ở mức trên 90% (91,58%). Và trong những kỳ thi THPT quốc gia tiếp theo, tỉ lệ tốt nghiệp đã tăng dần trở lại (năm 2016: 92,93%; năm 2017: 97,42%).
Chắc chắn tỉ lệ tốt nghiệp cao có phần đóng góp không nhỏ của điểm trung bình lớp 12. Ở năm 2017, điểm trung bình lớp 12 của học sinh cả nước là 6,87, nghĩa là trên lý thuyết, điểm trung bình của 4 bài thi THPT quốc gia 2017 chỉ cần 3,13 điểm là đủ để tốt nghiệp (và không có môn thi nào bị điểm liệt). Với kết quả điểm thi các bài thi THPT quốc gia 2017, nếu công thức tính điểm xét tốt nghiệp không có thành phần điểm trung bình năm lớp 12 thì tỉ lệ thí sinh tốt nghiệp của cả nước chỉ đạt hơn 58% nhưng trên thực tế, tỉ lệ tốt nghiệp cả nước năm 2017 là 97,5%.
Bài thi bị điểm liệt sẽ không nhiều
Khi các môn thi được chuyển qua hình thức trắc nghiệm, số lượng bài thi bị điểm liệt đã giảm rất nhanh. Trong kỳ thi THPT quốc gia 2015 và 2016 chỉ có 4 môn thi trắc nghiệm trong tổng số 8 môn thi có đến 37.000 bài (2015) và 19.000 bài (2016) bị điểm liệt.
Năm 2017 khi có đến 8 môn thi trắc nghiệm trong 9 môn thi, số bài thi bị điểm liệt giảm mạnh chỉ còn 6.769 bài. Trong kỳ thi năm 2017, chính môn toán mới là môn góp phần giảm điểm liệt nhiều nhất: năm 2015, số bài thi môn toán bị điểm liệt chiếm 20.667/37.000 (56%), năm 2016 là 14.000/19.000 (74%) và năm 2017 chỉ chiếm 23% tổng số bài thi bị điểm liệt.
Dù trong kỳ thi THPT quốc gia 2018 vừa qua môn toán bị đánh giá là khó và dài nhưng nhiều giáo viên nhận định vẫn có một số câu ở phần đầu đề thi rất dễ, hầu hết học sinh đều có thể làm được nên số lượng điểm liệt năm nay có khả năng tiếp tục giảm.
Lưu ý gì sau khi biết điểm thi THPT quốc gia?
TS Trần Đình Lý, Trưởng Phòng Đào tạo Trường ĐH Nông Lâm TP HCM, cho biết năm nay Bộ Giáo dục và Đào tạo không công bố ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào (điểm sàn) chung cho các trường mà do các trường tự xác định mức điểm nhận hồ sơ xét tuyển. Trong khoảng thời gian từ ngày 11 đến 19-7, các trường ĐH sẽ công bố ngưỡng điểm xét tuyển. Thí sinh lưu ý đây không phải là điểm trúng tuyển mà là mức điểm nhận hồ sơ, thí sinh đã đăng ký nguyện vọng (NV) vào trường cụ thể mà mức điểm nhận hồ sơ xét tuyển cao hơn điểm thi thì thí sinh nên chuyển NV sang trường khác. Đối với thí sinh có điểm thi bằng điểm xét tuyển của trường thì cũng không bảo đảm có cơ hội trúng tuyển vì đó chỉ là mức sàn, điểm trúng tuyển còn phụ thuộc vào mức độ cạnh tranh của các thí sinh ở từng ngành cụ thể.
Một lưu ý khác đối với thí sinh, đó là việc điều chỉnh NV, nếu có. Năm nay thí sinh vẫn được điều chỉnh NV sau khi biết điểm thi. ThS Phạm Thái Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp - Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP HCM, cho biết sau khi các trường ĐH công bố điểm sàn xét tuyển, thí sinh được điều chỉnh NV bằng phiếu hoặc online. Đối với trường hợp điều chỉnh bằng phiếu giấy, hạn chót đến 17 giờ ngày 28-7, riêng thí sinh điều chỉnh NV theo hình thức trực tuyến (online) kết thúc lúc 17 giờ ngày 26-7. Thí sinh chỉ được chọn một trong 2 hình thức điều chỉnh.
Theo ông Sơn, việc điều chỉnh cũng nên ưu tiên ngành đã chọn chứ không nên vì cơ hội đậu ĐH. Sau khi thí sinh hoàn tất việc điều chỉnh NV, từ ngày 31-7 đến 6-8, các trường sẽ công bố kết quả trúng tuyển đợt 1. Thí sinh trúng tuyển sẽ nộp giấy chứng nhận điểm xác nhận nhập học hạn chót 17 giờ ngày 12-8