Lưỡi đen bất thường hay lưỡi lông đen (tên khoa học: Black hairy tongue) là một tình trạng lành tính ở khoang miệng. Mặc dù không gây nguy hiểm tính mạng, tình trạng này thường khiến người bệnh lo lắng do ảnh hưởng đến thẩm mỹ và giao tiếp.
Lưỡi lông đen đặc trưng bởi sự kéo dài và phì đại của các nhú chỉ (filiform papillae) trên mặt lưng của lưỡi. Hiện tượng này dẫn đến tích tụ lớp keratin, mảnh vụn thức ăn, vi khuẩn hoặc nấm, làm cho bề mặt lưỡi có màu đen, nâu hoặc vàng sẫm phụ thuộc vào chất tích tụ.
Triệu chứng thường thấy ở lưỡi lông đen: Lưỡi đổi màu đen, nâu hoặc vàng sẫm; cảm giác vướng, thay đổi vị giác; hơi thở hôi; thường không đau, không loét.
Tình trạng lưỡi đen bất thường có thể do thuốc Tetracyclin, Metronidazol, Linezolid, Bismuth hay thói quen hút thuốc lá, thuốc lào, cà phê, trà đặc, nhai trầu hoặc vệ sinh răng miệng kém.
Tại phòng khám Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đôi 108, tiếp nhận nhiều trường hợp đến khám các vấn đề về lưỡi mỗi ngày, trong đó có không ít người bệnh than phiền, lo lắng về tình trạng lưỡi đen bất thường. Điển hình có hai trường hợp nam giới, trẻ tuổi đến khám vì tình trạng lưỡi đen diễn biến từ 1-2 tuần gần đây.
Người bệnh lo lắng, mong muốn được làm tất cả các xét nghiệm tầm soát ung thư. Khám lâm sàng, tổn thương lưỡi đen tập trung vùng trung tâm ở 2/3 giữa và sau lưỡi, không có loét, nứt hay chảy máu, đồng thời không phát hiện bất thường tổn thương cơ quan khác.
Khai thác tiền sử dùng thuốc, ghi nhận hai trường hợp trên lần lượt có uống kháng sinh Metronidazol và Bismuth trước đó 3 tuần để điều trị viêm loét dạ dày tá tràng vi khuẩn HP dương tính.
Mặc dù cơ chế bệnh sinh chính xác chưa được làm rõ, nhưng các giả thuyết cho rằng có thể do sự thay đổi hệ vi sinh vật trong khoang miệng và miễn dịch tại chỗ dưới tác động của thuốc.
Xử trí và phòng ngừa
- Ngừng hoặc thay thế thuốc nghi ngờ.
- Đánh răng và chải lưỡi hàng ngày.
- Tránh hút thuốc, hạn chế đồ uống có màu sẫm.
Phần lớn trường hợp lưỡi đen lành tính và có thể hồi phục. Tuy nhiên việc giữ vệ sinh răng miệng và thay đổi thói quen sinh hoạt là yếu tố quan trọng nhất. Cần đi khám chuyên khoa khi lưỡi đổi màu kèm đau, loét, chảy máu, nổi hạch, gầy sút cân...
ThS.BSNT Hoàng Quốc Tuấn (Khoa Da liễu, Trung Tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
![[INFOGRAPHIC] Dinh dưỡng cho trẻ em trong giai đoạn phát triển](https://cdn.kienthuc.net.vn/images/14a2f0fd49150a387154317d503d60c5b9e6fba15f9c9e749592cdbd99f0b832fabd91bb99ac1726aaf0faed309d10f060624416b97e67723dcf2caafacb8c30fba30d9a7d3640fce933b196e90e56bc/info-dinhduongchotre-02.jpg.webp)
