Ukraine bên bờ vực tuyệt vọng

Ngân sách trống rỗng

Theo ước tính, nền kinh tế quốc gia đã suy giảm hơn 8% so với năm ngoái, 1 phần do sụt giảm doanh thu từ khu vực chiến sự Donbass, nơi đặt các khu công nghiệp than và thép.

Ukraine đang điều thêm quân tới khu vực chiến đấu với quân ly khai ủng hộ Nga.

Cùng lúc đó, Kiev đang cũng đang thiệt hại hàng tỉ USD: trả nợ quốc tế, mua khí đốt từ Nga và trợ giá đồng hryvnia mà trước đó bất chấp các nỗ lực của chính quyền, đồng nội tệ Ukraine vẫn mất 1 nửa giá trị từ năm ngoái và có lẽ còn nhiều hơn ở thị trường chợ đen.

Do đó, chính phủ ngày càng ít các loại tiền mạnh (tiền khó bị biến động vật giá chi phối - PV).

“Mỗi tháng, mỗi tuần, chính phủ đều mất tiền”, ông Alexander Valchyshen, người đứng đầu cuộc nghiên cứu ở ICU, 1 quỹ đầu tư đặt tại Kiev cho hay. “1 chính phủ không có tiền trong kho sẽ phải đối diện với tình trạng tuyệt vọng”.

Hiện nay mối lo lắng chính là lượng tiền mạnh dữ trữ đã giảm xuống mức thấp (ước tính 7,5 tỉ USD) đến nỗi mà chính phủ có lẽ sẽ không thể trả được các khoản nợ quốc tế trong tháng sau.

Nếu tình hình xấu nhất xảy ra, có lẽ sẽ giống cuộc khủng hoảng tài chính của Nga năm 1998. Ukraine vỡ nợ, 1 số ngân hàng bị buộc phải đóng cửa, đồng tiền sẽ tiếp tục mất giá và người Ukraine sẽ thấy khoản tiền tiết kiệm của họ chỉ bằng 1/10 hiện tại.

Tình trạng báo động đã khiến cộng đồng quốc tế chú ý. Nhưng tiền đến từ nơi nào sẽ cứu giúp Ukraine?

1 phái đoàn từ Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đã tới Kiev trong tháng này để thảo luận giải ngân khoảng 5 tỉ USD từ chương trình cứu trợ 17 tỉ USD đã cam kết từ năm ngoái.

Cho đến thời điểm này, IMF đã chi khoảng 4,5 tỉ USD cho Ukraine. Nhưng cho dù gói cứu trợ tiếp theo được giải ngân thì cũng không đủ. Nhà chức trách và các chuyên gia cho rằng Ukraine cần 15 tỉ USD nữa không kể khoản tiền IMF đã cam kết.

Tất cả các nhà tài trợ tiềm năng của Ukraine là Mỹ, EU và IMF đều cho rằng Kiev đầu tiên cần phải đưa ra 1 bản cam kết cải cách: cắt giảm bộ máy, ngăn chặn tham nhũng và trên tất cả cần thắt chặt chi tiêu chính phủ.

Cuộc đàm phán với IMF do đó được coi là yếu tố quyết định. Nếu quỹ này đồng ý với chính sách Ukraine đưa ra và thực hiện giải ngân thì đó sẽ là 1 tín hiệu tốt để các quốc gia phương Tây khác làm điều tương tự.

“Hiện tại, mọi thứ đều trong tay IMF”, ông Valchyshen thuộc ICU cho hay.

Tổng thống Petro Poroshenko.

Nhưng cho đến thời điểm này, các cuộc cải cách không được thực hiện. Tổng thống Petro Poroshenko và thủ tướng Arseniy Yatseniuk đều chỉ bước những bước nhỏ khi đưa ra 1 số phương thức giải quyết, nhưng hầu hết những biện pháp này vẫn còn nằm trên giấy.

Điều quan trọng là chi tiêu chính phủ vẫn vượt quá khả năng cho phép. Ngân sách năm nay, được Nghị viện thông qua sau cuộc tranh luận dữ dội diễn ra vào buổi sáng ngay trước thềm năm mới, đã thất bại trong việc dè sẻn chi tiêu.

Nhiều câu hỏi về vấn đề tài chính vẫn bị bỏ ngỏ và sẽ còn được đưa ra lần nữa vào tháng 2, thủ tướng Yatseniuk phát biểu.

Sự trì hoãn chủ yếu đến từ nỗi sợ khi cắt giảm bất cứ nguồn nào cũng có thể tạo ra khoảng trống và gây ảnh hưởng nhất định.

Mặt khác, những người lãnh đạo doanh nghiệp phải dừng việc nhận các khoản trợ cấp nhỏ và những lỗ hổng mà họ đã khai thác từ lâu như giá khí đốt nội địa bởi giá khí đốt nước này thấp hơn mức của thị trường.

Thêm vào đó, người dân đều đang lo lắng về những thứ như giá cả tăng và cắt giảm phúc lợi xã hội khiến tình hình kinh tế càng thêm tồi tệ.

Hàng trăm người phản đối đã tụ tập bên ngoài Nghị viện tháng trước để phản đối những khoản cắt giảm của chính phủ ở các lĩnh vực kinh tế được nhà nước hỗ trợ.

Ông Olexander Danylyuk, người đứng đầu Hội đồng cải cách của Ukraine kiêm cố vấn tổng thống, cho hay ông hiểu sự lo lắng của mọi người nhưng tổn thất là không thể tránh khỏi.

“Người ta không thích cảnh bị cắt giảm hỗ trợ tài chính nhưng đó là việc không thể tránh khỏi ở thời điểm hiện tại. Chúng ta không có quyền lựa chọn. Chúng ta không có nhiều thời gian”.