Ấn Độ đặt cược vào tàu ngầm hạt nhân 36 năm tuổi của Nga

Ấn Độ quyết định thuê tàu ngầm hạt nhân K-391 Bratsk của Nga, để đưa vào sử dụng với tên gọi INS Chakra III, phản ánh động thái chiến lược nhằm tăng cường sức mạnh hải quân nhanh chóng bất chấp những thách thức đáng kể và rủi ro địa chính trị tiềm tàng.

Thỏa thuận cho thuê, được Nga xác nhận và dựa trên hợp đồng năm 2019, bao gồm khoản thanh toán khoảng 2 tỷ đô la (18.000 crore rupee) trong thời hạn 10 năm.

Cách tiếp cận này cho phép Hải quân Ấn Độ triển khai một tàu ngầm tấn công hạt nhân mạnh mẽ nhanh hơn nhiều và với chi phí ban đầu thấp hơn so với việc mua đứt một tàu mới.

Chiếc tàu ngầm này, thuộc lớp Shchuka-B (NATO gọi là lớp Akula), ban đầu được đưa vào hoạt động năm 1989 và sở hữu những khả năng tương tự như dòng tàu ngầm thời Liên Xô này.

Mặc dù đã cũ kỹ và ngừng hoạt động từ lâu - được cho ngừng hoạt động vào năm 1998 và chỉ được sửa chữa rất hạn chế từ năm 2003 - nhưng nó vẫn còn giá trị nhờ tiềm năng được nâng cấp.

Quá trình sửa chữa ban đầu gặp nhiều trục trặc, với sự chậm trễ do hạn chế về tài chính và năng lực sửa chữa tại một cơ sở ở Kamchatka. Năm 2013, tàu ngầm được chuyển đến Trung tâm Sửa chữa Tàu Zvezdochka ở Severodvinsk, nơi có cơ sở hạ tầng tốt hơn và đội ngũ công nhân lành nghề, nhưng ngay cả nỗ lực này cũng bị đình trệ, dẫn đến việc Nga tuyên bố tàu ngầm không thể phục hồi vào năm 2022.

Bất chấp những trở ngại này, các kế hoạch đổi mới đã xuất hiện vào đầu năm 2024 để tân trang và hiện đại hóa toàn diện theo Dự án 09718, nhằm mục đích biến tàu ngầm thành một nền tảng tiên tiến hơn phù hợp với nhu cầu chiến lược của Ấn Độ.

Bản nâng cấp này bao gồm việc lắp đặt hệ thống phóng thẳng đứng để trang bị cho tên lửa BrahMos, một loại tên lửa hành trình siêu thanh hợp tác giữa Ấn Độ và Nga, được phát triển phần lớn tại Ấn Độ. Tuy nhiên, thiết kế ban đầu của K-391 Bratsk không hỗ trợ ống phóng thẳng đứng, do đó việc thiết kế cải tiến là một thách thức kỹ thuật đáng kể, đòi hỏi phải thiết kế lại cơ bản.

Bản thân tên lửa BrahMos bắt nguồn từ tên lửa chống hạm Oniks của Nga, cũng được sử dụng trên các tàu ngầm lớp Yasen mới nhất của Nga. Những tàu ngầm này được trang bị tám hệ thống phóng thẳng đứng, mỗi hệ thống có khả năng phóng bốn tên lửa Oniks hoặc tên lửa hành trình Kalibr và tên lửa siêu thanh Zircon.

Vũ khí như vậy giúp tăng cường đáng kể tính linh hoạt và khả năng sát thương trong chiến đấu. Ngược lại, K-391 Bratsk có tám ống phóng ngư lôi (bốn ống 533mm và bốn ống 650mm), có khả năng phóng các loại ngư lôi mạnh như Type 65 và biến thể Type 65-76 Kit, có thể mang đầu đạn hạt nhân. Hiện vẫn chưa rõ liệu tên lửa Oniks có thể được phóng từ các ống này hay không, mặc dù tên lửa Kalibr tương thích với các ống 533mm.

Khả năng tích hợp BrahMos và các tên lửa tiên tiến khác, bao gồm cả Zircon, sẽ đại diện cho sự nâng cấp đáng kể về khả năng tấn công dưới nước của Ấn Độ. Tên lửa siêu thanh Zircon có đầu đạn tương đối nhỏ, khoảng 100-150 kg, hạn chế sức công phá của nó đối với các tàu lớn hơn nhưng lại phù hợp để tiêu diệt các tàu khu trục hoặc tàu tương tự.

Mặc dù Ấn Độ sở hữu năng lực hạt nhân, nhưng vẫn chưa chắc chắn về khả năng sản xuất đầu đạn hạt nhân thu nhỏ tương thích với các tên lửa như Zircon. Một sự phức tạp khác nằm ở lĩnh vực địa chính trị. Thỏa thuận cho thuê và nâng cấp này nằm trong khuôn khổ Đạo luật Chống Đối thủ của Mỹ thông qua Trừng phạt (CAATSA), vốn trừng phạt các quốc gia mua công nghệ quân sự quan trọng từ Nga.

Mặc dù vậy, Mỹ từ trước đến nay vẫn kiềm chế không áp đặt các lệnh trừng phạt như vậy đối với Ấn Độ, cho thấy sự chấp nhận ngầm hoặc khoan dung về mặt chiến lược cho phép Delhi tiến hành mà không phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt.

Nỗ lực mua sắm tàu ngầm này nhấn mạnh cách tiếp cận thực dụng của Ấn Độ trong việc tăng cường sức mạnh hải quân. Việc thuê một nền tảng hiện có kèm theo các nâng cấp cho phép nâng cao năng lực nhanh chóng, đồng thời tránh được thời gian dài và chi phí cao hơn cần thiết cho việc phát triển tàu ngầm hạt nhân nội địa hoặc mua sắm mới. Nó cũng làm sâu sắc thêm mối quan hệ quốc phòng với Nga, một đối tác chiến lược quan trọng của Ấn Độ trong lĩnh vực công nghệ quân sự tiên tiến.

Việc Ấn Độ thuê tàu ngầm K-391 Bratsk, tuy đã cũ nhưng có khả năng được hiện đại hóa, phù hợp với tham vọng của nước này nhằm đảm bảo một lực lượng răn đe và tấn công dưới nước đáng tin cậy và hùng mạnh. Dự án này bao gồm việc vượt qua những thách thức kỹ thuật đáng kể và ứng phó với những áp lực địa chính trị phức tạp, nhưng cuối cùng nhằm mục đích tăng cường đáng kể phạm vi hoạt động và tính linh hoạt của Hải quân Ấn Độ trong tác chiến biển sâu.