Liên tục trong nhiều ngày, đội tìm kiếm chứng tích của lăng mộ cổ đã đào xới từng mét đất ở khu vực dự án bãi đỗ xe tham quan lăng vua Tự Đức và vua Đồng Khánh (phường Thủy Xuân, TP Huế), với quyết tâm tìm ra tấm bia lăng mộ cổ. Cuộc tìm kiếm được giám sát chặt chẽ bởi người của Nguyễn Phước Tộc (con cháu vua chúa) và Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế.
Tại đây, nhiều người ngạc nhiên khi thấy một người đàn ông lớn tuổi với vẻ băn khoăn, lo lắng theo sát từng diễn biến cuộc tìm kiếm. Theo những người trong tộc Nguyễn Phước, người đàn ông này là Trương Văn Nghĩa (63 tuổi), có nhà gần khu vực này và là người từng có thời gian chăm sóc, dọn dẹp khu lăng mộ cổ đã bị cày xới.
 |
| Con cháu nhà Nguyễn vui mừng khi tìm thấy tấm bia vợ vua. Ảnh: Điền Quang. |
Lúc 14h10 ngày 24/6, khi tấm bia mộ được máy xúc đưa lên mặt đất và trên tấm bia có dòng chữ minh chứng là của vợ vua nhà Nguyễn, mọi người trong đội tìm kiếm vỡ òa trong niềm vui sướng.
Dòng chữ Hán được khắc chìm trên bia 前 朝 才 人 九 階 黎 氏 謚 菽 順 之 墓 (Tiền Triều Tài Nhân Cửu Giai Lê Thị Thụy Thục Thuận Chi Mộ) tạm dịch là "Mộ của bà Tài Nhân họ Lê, thụy là Thục Thuận".
Có mặt tại hiện trường, ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế xác nhận tấm bia mới được tìm thấy là của vợ một vị vua nhà Nguyễn.
Ngồi lặng lẽ ở gốc cây gần nơi tìm ra tấm bia mộ, người đàn ông lớn tuổi thở phào như trút được gánh nặng trong lòng mình. Ông Nghĩa khẳng định đây chính là tấm bia của ngôi mộ cổ mà ông này vẫn thường nhang khói trong vòng 5 năm trở lại đây.
 |
| Ông Nghĩa vui sướng khi tìm thấy tấm bia mộ chứng minh lăng mộ vợ vua. Ảnh: Điền Quang. |
Theo ông Nghĩa, nơi đang san ủi để làm bãi đậu xe du lịch có tồn tại một ngôi mộ cổ, không ai chăm sóc nên cỏ cây mọc um tùm. Khoảng 30 năm trước, ông này đã thấy ngôi mộ cổ nằm cách nhà chừng 200 m. Thấy lăng mộ bị hoang phế không ai chăm sóc, ông Nghĩa đã tự nguyện đến phát quang và nhang khói.
Để chứng minh lời mình kể là chính xác, ông dùng đầu ngón tay vẽ dưới đất hình dạng khu lăng mộ mà mình từng chăm sóc. "Tấm bia tìm thấy từng được đặt trước phần mộ hình chữ nhật, được bao quanh bởi la thành với tấm bình phong hậu, phía trước có khoảng sân bước lên cổng vòm với 2 bậc", người đàn ông lớn tuổi vừa vẽ vừa nói.
Theo ông Nghĩa, trong khu vực mộ này còn có một cây đa lớn, ôm sát la thành cạnh phần mộ, ngoài ra còn có 3 cây xoan lớn khác mọc rải rác. Dưới chân mộ có một lỗ đất lớn, nghi bị kẻ xấu đào trộm vàng bạc, châu báu. Đây là việc thường xảy ra đối với lăng mộ của dòng dõi hoàng tộc nhà Nguyễn.
Ngay sau khi tìm được bia mộ vợ vua nhà Nguyễn, Ban trị sự tộc Nguyễn Phước đã căng lều bạt và nhờ người trông coi phần mộ bị san phẳng nói trên và tấm bia đã mới được tìm thấy.
"Vấn đề bây giờ là bảo quản tấm bia cùng phần lăng mộ đã xác định là của bà vợ vua nhà Nguyễn. Chúng tôi sẽ mở một cuộc họp hội đồng trị sự phối hợp với trung tâm di tích và chủ đầu tư dự án bãi đỗ xe, để tìm ra cách giải quyết vấn đề này, khắc phục hay xây dựng lại lăng mới để thờ phụng cho bà", ông Tôn Thất Giáp, Hội đồng trị sự tộc Nguyễn Phước, cho hay.