Đẩy lùi “tín dụng đen”: Cần “rộng đường” cho tín dụng tiêu dùng phát triển

Tín dụng tiêu dùng – lựa chọn an toàn hơn “tín dụng đen”

Ngày 15/3/2019, Báo Đầu tư đã tổ chức Tọa đàm “Phát triển tín dụng tiêu dùng - Giải pháp đẩy lùi tín dụng đen”. Tại Tọa đàm, ông Nguyễn Tú Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thông tin, gần đây, “tín dụng đen” đã bùng phát mạnh mẽ ở nước ta. Điều này cho thấy nhu cầu về các khoản vay nhỏ, cấp bách của người dân rất lớn trong khi các khoản cho vay truyền thống chưa đáp ứng được các nhu cầu này. Đây là dư địa rất lớn cho TDTD phát triển.

“Hệ luỵ của “tín dụng đen” đối với xã hội là rất lớn, nhiều gia đình rơi vào cùng quẫn vì rơi vào bẫy của “tín dụng đen” và không được pháp luật hỗ trợ. Do đó, phát triển TDTD sẽ cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn tốt hơn, an toàn hơn qua đó giảm bớt nhu cầu tiếp cận “tín dụng đen” và các hệ luỵ mà loại hình này mang lại”, ông Nguyễn Tú Anh nêu quan điểm.

Nhìn từ vĩ mô, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) chỉ ra rằng: Sự nổi lên của tầng lớp thu nhập trung bình ở Việt Nam trong thập niên qua đã kéo theo sự thay đổi đáng kể về hành vi tiêu dùng đó chính là: Không nhất thiết phải là "tiết kiệm trước, tiêu sau", mà có thể là "vay mua trước, trả sau". Trong khi đó, tình trạng thiếu hụt nguồn cung đối với các khoản vay giá trị nhỏ; việc tiếp cận TDTD chính thức còn thiếu bao trùm (inclusive) khi học sinh, sinh viên, nông dân được vay rất ít; ngay cả với khách hàng được vay, nhu cầu tín dụng còn chưa được đáp ứng đầy đủ khi trên 50% khách hàng tại CTTC và 60% tại NHTM chỉ được đáp ứng dưới 2/3 nhu cầu vốn, cho thấy dư địa cho thị trường TCTD là rất lớn.

“Nghĩa là, phát triển TCTD không chỉ đẩy lùi “tín dụng đen”, mà còn là một con đường, một động lực, một cách thức để phát triển kinh tế - xã hội, mở ra một cơ hội nâng cao phúc lợi cho người dân”, TS. Nguyễn Đình Cung phân tích.

Đồng quan điểm, TS. Trần Kim Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế - Tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, đối với nền kinh tế và xã hội, TDTD giúp nâng cao cơ hội tiếp cận tài chính cho người dân, giúp kế hoạch tiêu dùng diễn ra suôn sẻ giữa các chu kỳ biến động của thu nhập, do vậy góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và gia tăng công bằng xã hội; hạn chế cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” đang ngày càng gia tăng và biến tướng trong xã hội hiện nay.

TDTD có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Do đó, theo các chuyên gia, hỗ trợ và quản lý TDTD phát triển một cách lành mạnh, ổn định và bền vững là yêu cầu then chốt vào thời điểm này.

Đại diện NNNN cho rằng, bên cạnh những giải pháp về tạo lập khung pháp lý để phát triển môi trường cho TDTD phát triển nhanh và bền vững, NHNN cũng đã điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng theo hướng mở rộng tín dụng gắn với nâng cao chất lượng tín dụng, đảm bảo cung ứng vốn đầu tư cho nền kinh tế, trong đó có cho vay tiêu dùng, góp phần hỗ trợ, kích thích sản xuất kinh doanh.

“Khi TDTD phát triển và đáp ứng đầy đủ và kịp thời nhu cầu của khách hàng thì sẽ góp phần đẩy lùi hiện tượng “tín dụng đen” trên thị trường hiện nay”, ông Nguyễn Tú Anh khẳng định.

Theo bà Trần Kim Anh, với quy mô dân số hơn 95 triệu người, thu nhập đang tăng theo tăng trưởng của nền kinh tế, cùng với xu hướng sẵn sàng vay nợ cho các nhu cầu của đời sống và khả năng tiếp cận các khoản vay một cách dễ dàng hơn, thị trường TDTD còn nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.

Để phát triển tương xứng với dư địa sẵn có, góp phần đẩy lùi “tín dụng đen”, bà Trần Thị Kim Anh cho rằng: Thứ nhất, cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động tín dụng, ngân hàng. Thứ hai, mở rộng mạng lưới hoạt động của các TCTD ở những địa bàn có mạng lưới hoạt động ngân hàng chưa tương xứng với nhu cầu tiếp cận tín dụng, dịch vụ ngân hàng của người dân, nhất là những địa bàn đang là điểm nóng về “tín dụng đen” hiện nay để tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của người dân; Thứ ba, giáo dục, nâng cao nhận thức cho người dân; Thứ tư, giảm thiểu rủi ro tín dụng tiêu dùng.

“Đặc biệt, để từng bước đẩy lùi “tín dụng đen”, cần tăng cường công tác thông tin truyền thông về TDTD trên toàn quốc, nhất là các địa bàn đang là điểm nóng về “tín dụng đen” để người dân nắm bắt đầy đủ các chính sách tín dụng ngân hàng, đặc biệt là chính sách TDTD và chủ động tiếp cận với nguồn vốn tín dụng ngân hàng hoặc đề nghị ngân hàng thực hiện các biện pháp cơ cấu lại nợ khi gặp khó khăn không trả được nợ đúng hạn”, đại diện Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh.

Ngoài ra, phía các CTTC cũng đang có những chính sách riêng, phù hợp với hoạt động của mình như đẩy mạnh đầu tư công nghệ tự động hóa quy trình, nâng cấp và sáng tạo các dịch vụ, sản phẩm mới là mấu chốt để tạo sự khác biệt để có thể cạnh tranh với “tín dụng phi chính thức”. Ông Nguyễn Thanh Phúc, Phó Tổng giám đốc Công ty FE Credit thông tin: Hiện nay, số lượng các CTTC và mạng lưới đã phủ khắp cả nước, vì vậy khi có nhu cầu vay tiêu dùng, phục vụ đời sống thì người dân nên đến các tổ chức tín dụng để vay vốn thông qua kênh chính thức. Khi một tổ chức, cá nhân mời chào vay vốn với những điều kiện thủ tục hết sức đơn giản thì người dân cần cảnh giác.

Trong khi đó, ông Trịnh Bá Việt Xô, Trưởng phòng Quản lý đối tác chiến lược, công ty tài chính Home Credit Việt Nam cho rằng, bản thân các CTTC tiêu dùng cần đẩy mạnh các chiến dịch quảng bá thương hiệu và truyền thông để người dân biết đến thương hiệu và dịch vụ, đồng thời mở rộng mạng lưới các điểm bán hàng để khách hàng có thể tiếp cận dễ dàng, đội ngũ nhân viên luôn sẵn sàng tư vấn theo nhu cầu của khách hàng. Khi người dân có đầy đủ thông tin và thêm lựa chọn khi cần vay, họ sẽ giảm dần thói quen tìm đến “tín dụng đen”./.