Giải mật vũ khí chiến lợi phẩm bảo vệ Trường Sa

Dùng trực thăng thị sát Trường Sa

Theo báo Tuổi Trẻ, tháng 1/1976, Trung đoàn trinh sát – vận tải 917 nhận nhiệm vụ đưa Phó Tổng tham mưu trưởng Thiếu tướng Lê Ngọc Hiền đi thị sát và kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị đóng quân trên các đảo thuộc quần đảo Trường Sa.

Phương án được vạch ra lúc đó là dùng tàu vận tải đổ bộ cỡ lớn chở theo trực thăng UH-1 (đều là vũ khí chiến lợi phẩm) cùng đi ra Trường Sa. Khi tới các điểm đảo, trực thăng UH-1 sẽ đưa đoàn công tác vào thăm đảo.

UH-1 là trực thăng vận tải chủ lực trong Quân đội Sài Gòn làm nhiệm vụ vận tải, trinh sát và yểm trợ hỏa lực cho đơn vị mặt đất. Trong chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và các chiến dịch truy quét quân Khmer Đỏ trên đất Campuchia sau này, ta cũng sử dụng UH-1 cho các nhiệm vụ tương tự.

Trực thăng này được trang bị một động cơ tuốc bin trục Lycoming T53-L-11 cho phép đạt tốc độ 217km/h, tầm bay 507km. Trực thăng có khả năng chở 14 lính hoặc 1,7 tấn hàng hóa các loại.

Tùy theo nhiệm vụ, UH-1 có thể mang thêm 2 súng máy M60 7,62mm hoặc 2 khẩu súng nòng xoay GAU-17/A cùng 2 cụm ống phóng rocket 70mm để yểm trợ hỏa lực mặt đất.

Trong chuyến đi ra Trường Sa, chiếc UH-1 được đặt nằm trên boong tàu vận tải đổ bộ cỡ lớn có lượng giãn nước gần 4.000 tấn (có thể là lớp LST-491 mà ta thu giữ được). Càng của chiếc máy bay UH-1 được ràng buộc rất kỹ xuống sàn tàu. Ngoài ra, ta còn đưa lên tàu một xe chở xăng dầu chỉ để phục vụ cho trực thăng.

Sau hành trình 3 ngày 2 đêm, tàu đổ bộ đã đưa đoàn công tác hơn trăm người ra đảo, khi cách đảo Trường Sa Lơn chừng 2 hải lý, tổ lái UH-1 đã cho trực thăng cất cánh từ boong tàu đưa đoàn cán bộ lên đảo.

“Ở nơi sóng gió khắc nghiệt này, để một chiếc máy bay cất cánh không đơn giản, nhất là lại cất cánh ở trên boong một con tàu không ngừng chao lắc. Phi công phải căng tất cả giác quan, chú ý không cất cánh khi độ nghiêng của tàu lớn quá, cánh máy bay sẽ đập vô boong tàu. Hạ cánh còn gian nan hơn. Con tàu cứ chòng chành, lắc lư. Phi công phải treo máy bay, canh đúng khoảng ngưng chỉ 1-2 giây ngắn ngủi giữa độ lắc của tàu là hạ cánh xuống. Nhưng nếu chọn không đúng thời cơ đặt càng hạ cánh, chỉ với độ nghiêng lớn có thể đánh bật chiếc trực thăng rớt xuống biển”, báo Tuổi trẻ viết.

Phi vụ đầu tiên trên quần đảo Trường Sa đã thành công tốt đẹp, trong 2 tuần, tổ lái UH-1 đã đưa đoàn công tác tới 5 đảo: Trường Sa Lớn; Nam Yết; Sinh Tồn; Sơn Ca và Song Tử Tây. Có thể nói, nếu chỉ xét chung các loại máy bay Không quân Nhân dân Việt Nam từng ra Trường Sa thì UH-1 chính là chiếc máy bay đầu tiên tới với Trường Sa thân yêu.

Sau 1975, chúng ta đã thu giữ được một vài tàu chiến cỡ lớn do Mỹ sản xuất của Quân đội Sài Gòn và đưa vào biên chế như:

- Khu trục hộ tống HQ-03 (tên cũ của Quân đội Sài Gòn là HQ-04 được Mỹ chuyển giao năm 1971) có lượng giãn nước 1.590 tấn, dài 93,3m, rộng 11,2m. Tàu được trang bị một 3 pháo cỡ 76mm, 2 pháo 40mm, 8 pháo 20mm và ngư lôi cỡ 530mm.

- Khinh hạm HQ-01 (tên cũ của Quân đội Sài Gòn là HQ-15 được Mỹ chuyển giao năm 1972) có lượng giãn nước tới 2.800 tấn, dài 94,6m, rộng 12,52m. Tàu được trang bị một tháp pháo cỡ 127mm, 2 pháo cối cỡ 81mm.

Tuy nhiên, do khác hệ vũ khí, khó khăn trong việc sử dụng, hải quân ta đã nghiên cứu tìm cách cải tiến thay thế pháo Mỹ bằng pháo Liên Xô trên tàu chiến.

Theo Lịch sử Hải quân Nhân dân Việt Nam, từ đầu năm 1977 Cục Kỹ thuật Quân chủng Hải quân bắt đầu thực hiện việc cải tiến, thay thế pháo 20-40mm bằng pháo phòng không 25mm 2 nòng, 37mm 2 nòng và súng máy 14,5mm 2 nòng. Ngoài ra, ta cũng nghiên cứu thay pháo 127mm và 76mm bằng pháo lớn do các nước anh em xã hội chủ nghĩa sản xuất.

Đặc biệt, hải quân ta còn tìm cách tăng cường hỏa lực cho các tàu bằng việc lắp tên lửa hành trình chống tàu P-15 Termit, tên lửa phòng không tầm thấp lên tàu Mỹ.

Với những chiếc tàu Mỹ trang bị vũ khí Liên Xô này đã góp phần bảo vệ vững chắc các đảo thuộc quần đảo Trường Sa trong những năm hải quân ta còn gặp khó khăn về trang bị tàu cỡ lớn, đi biển xa.

Trong cuộc chiến bảo vệ các đảo thuộc quần đảo Trường Sa năm 1988, sáng ngày 14/3, khi phát hiện tàu chiến Trung Quốc bắn pháo vào tàu vận tải HQ-604, thuyển trưởng tàu đổ bộ HQ-505 Vũ Huy Lễ đã ra lệnh nhổ neo cho tàu ủi bãi lên đảo chìm Cô Lin. Khi thấy tàu HQ-505 đang cơ động lên bãi, tàu Trung Quốc quay pháo bắn dữ dội.

Bất chấp hiểm nguy, tàu HQ-505 đã chạy hết tốc độ, trườn lên được 2/3 thân tàu thì bốc cháy. Tuy địch vẫn tiếp tục bắn nhưng không làm gì được, tàu HQ-505 đã trở thành cột mốc chủ quyền bảo vệ Cô Lin.

Sau đó, thủy thủ tàu HQ-505 vừa triển khai lực lượng dập lửa cứu tàu, bảo vệ đảo, vừa đưa xuồng đến cứu cán bộ chiến sĩ tàu HQ-604 bị chìm. Với sự nỗ lực của tập thể cán bộ chiến sĩ tàu HQ-505, quân ta đã chiếm giữ, bảo vệ thành công đảo Cô Lin.

Với chiến công xuất sắc bảo vệ đảo Cô Lin, đồng chí Vũ Huy Lễ, tàu HQ-505 đã được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.

HQ-505 cũng là con tàu chiến lợi phẩm mà ta thu được từ Quân đội Sài Gòn sau 1975. Khi gia nhập Hải quân Nhân dân Việt Nam, đây được xem là tàu chiến lớn nhất, hiện đại nhất của ta.

Con tàu thuộc lớp LST-491 do Mỹ sản xuất, có lượng giãn nước tới 3,698 tấn, dài 100m, rộng 15m. Tàu có khả năng chở xe tăng, 140 lính thủy và 2 xuồng đổ bộ nhỏ.

Tuy sau trận chiến Trường Sa, tàu HQ-505 bị hư hỏng quá nặng, không thể khôi phục. Nhưng một số tàu “anh em” HQ-505 (cùng lớp) hiện vẫn còn phục vụ trong Hải quân Nhân dân Việt Nam.