Philippines: Tổng thống đắc cử Duterte “xỉ vả” TTK Liên Hợp Quốc

Phản ứng trước việc Tổng thống đắc cử Rodrigo Duterte rõ ràng “bật đèn xanh” cho các vụ giết hại nhà báo ngoài vòng pháp luật, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (TTK LHQ) Ban Ki-moon nói hành động nói trên là "bất hợp pháp và vi phạm các quyền tự do cơ bản”.

Phát biểu tại Hội các phóng viên của Liên Hiệp Quốc tại New York vào ngày 8/6, Ban nói ông "vô cùng bối rối" trước động thái nói trên của Tổng thống đắc cử Duterte của Philippines.

Báo cáo viên đặc biệt của LHQ Christof Heyns mô tả những tuyên bố có tính lăng mạ của Thị trưởng Duterte là “cực kỳ vô trách nhiệm và không phù hợp với một nhà lãnh đạo”, đặc biệt liên quan đến việc cho phép giết mà không cần xét xử các nhà báo nhận hối lộ và tham gia vào các hành vi tham nhũng.

Đáp lại ý kiến của TTK LHQ Ban Ki-moon, Tổng thống mới đắc cử Duterte cho biết những gì mà ông muốn nói là các phóng viên nhận hối lộ hoặc tham gia vào các hoạt động tham nhũng đáng phải chết.

Một tuần trước đó, Rodrigo Duterte khiển trách hai Báo cáo viên đặc biệt của LHQ bày tỏ mối quan ngại của họ trước những phát biểu của ông: "Hãy về nhà và ngủ một chút. Các người đang làm việc quá sức... Báo cáo của các người dựa trên tiền đề sai trái”.

Phát biểu phóng viên nước ngoài tại một cuộc họp báo vào ngày 2/6, ông Duterte thậm chí còn sử dụng ngôn ngữ thô tục, khi Liên Hợp Quốc phản ứng trước tuyên bố của ông về việc giết người ngoài vòng pháp luật: “Liên Hợp Quốc cái con tiều. Các người không thể giải quyết nổi các cuộc tàn sát Trung Đông ... Thậm chí, (các người) không thể nhấc nổi một ngón tay ở châu Phi ... Câm mồm đi, tất cả các người”.

Phe cánh của ông Duterte ở Philippines cũng đua nhau lên tiếng bênh vực ông này.

Ông Perfecto Yasay - một cựu luật sư từng hành nghề ở Mỹ và sẽ đảm nhận chức Bộ trưởng Ngoại giao Philippines - nói với CNN rằng nếu TTK LHQ (Ban Ki-moon) muốn theo đuổi mối quan tâm của mình, ông ấy nên chờ đợi thảo luận chính thức với ông Duterte.

Cựu chủ nhiệm Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái (SEC) Philippines cho biết TTK LHQ Ban Ki-moon không nên tuyên bố như trên vì những lời của ông Duterte đã bị đưa ra khỏi ngữ cảnh và cũng bị trích dẫn sai.

Bộ trưởng Nội vụ tương lai Salvador Panelo nói với truyền thông địa phương rằng tất cả những gì mà ông Duterte nói là một số nhà báo bị giết vì hăng hái trong khi tác nghiệp, trong khi những người khác bị giết vì họ nhận hối lộ và không giữ cam kết của họ.

Ông Allan Peter Cayetano, liên danh tranh cử với Thị trưởng Rodrigo Duterte, nói rằng tuyên bố của TTK LHQ Ban Ki-moon là quá vội vàng vì Tổng thống mới đắc cử Duterte vẫn chưa nhậm chức.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng những nhận tuyên bố của ông Duterte có thể phát đi các tín hiệu sai trái đến cộng đồng quốc tế.

Giáo sư xã hội học, Tiến sĩ Adrian Semorlan nói với Asia Times rằng tuyên bố của ông Duterte chống lại Liên Hợp Quốc đặt ra mối lo ngại nghiêm trọng vì Philippines là một thành viên của tổ chức thế giới này.

Một nhà phân tích khác là Armando Doronilla cho rằng "Duterte đã tiến hành khẩu chiến trên hai mặt trận: khhông chỉ với Liên Hợp Quốc mà còn với các phương tiện truyền thông Philippines".

Cần lưu ý rằng các cơ quan Liên Hợp Quốc đang điều hành một số chương trình ở miền nam Philippines, nơi ông Duterte cư trú, để bảo vệ quyền lợi, chăm sóc y tế và giáo dục cho trẻ em. Liên Hợp Quốc cũng đang hỗ trợ những người phải rời bỏ nhà cửa trong các cuộc xung đột vũ trang ở Mindanao.

Sau khi Tổng thống đắc cử Rodrigo Duterte tuyên bố các nhà báo tham nhũng chết là đáng đời, các phương tiện truyền thông Philippines đe dọa sẽ tẩy chay các cuộc họp báo của ông. Khi phe của Tổng thống vừa đắc cử biết về kế hoạch tẩy chay nói trên, phe này đã hủy tất cả các cuộc họp báo của ông Duterte. Một số chuyên gia truyền thông đã từ Manila bay đến Davao để tham dự một "cuộc họp báo” và đã phải ngậm ngùi “trắng tay” ra về.

Giáo hội Công giáo cũng đã không được miễn trừ trước những lời lăng mạ của Thị trưởng Duterte. Ông này cáo buộc nhà thờ là đạo đức giả và nói rằng ông biết rõ có nhiều linh mục lạm dụng tình dục trẻ con. Ông Duterte nói rằng bản thân ông đã lạm một linh mục lạm dụng tình dục, khi còn là một cậu bé. Hồi tháng 12/2015, Rodrigo Duterte đã lăng mạ cả Đức Giáo hoàng Francis. Ông này còn ngang nhiên nói: “Các vị có biết tổ chức nào đạo đức giả nhất không? Đó là Giáo hội Công giáo ".