Mới đây, ấn phẩm thường niên Research Magazine của tờ The Australian đã vinh danh 250 nhà nghiên cứu hàng đầu nước Úc năm 2026, dựa trên số lượt trích dẫn các bài báo xuất bản trên 20 tạp chí uy tín trong 5 năm qua, lấy dữ liệu từ Google Scholar. Trong danh sách này, PGS Nguyễn Thành Vinh, Phó giáo sư Trường Hóa học, Đại học New South Wales (UNSW), được đánh giá là nhà khoa học có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực Hóa hữu cơ.
Từ Đường lên đỉnh Olympia đến nhà khoa học hàng đầu
Sinh năm 1982, Nguyễn Thành Vinh được biết đến rộng rãi với danh hiệu Á quân mùa đầu tiên của cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia. Trước đó, anh là học sinh trường THPT Chuyên Lam Sơn (Thanh Hóa), từng giành huy chương bạc tại Olympic Hóa học quốc tế năm 2000 tại Copenhagen, Đan Mạch.
Năm 2001, Nguyễn Thành Vinh nhận học bổng chính phủ Úc, theo học ngành Hoá học công nghiệp tại UNSW. Nhờ thành tích học tập xuất sắc, anh được đặc cách làm nghiên cứu sinh và hoàn tất Tiến sĩ Hóa hữu cơ tại Đại học Quốc gia Úc (ANU). Khi bảo vệ luận án, anh là một trong những tiến sĩ trẻ tuổi nhất của Việt Nam tại nước ngoài.
Chuyên ngành nghiên cứu chính của PGS Vinh tập trung vào tổng hợp các hợp chất tự nhiên, ứng dụng trong mô hình phân phối thuốc và phát triển phương pháp tổng hợp mới trong Hóa học hữu cơ. Anh từng nhận học bổng Alexander von Humboldt, nghiên cứu tại Viện Hóa học hữu cơ, Đại học RWTH Aachen (Đức), trước khi thành lập nhóm nghiên cứu độc lập tại Đại học Curtin (Úc) năm 2013.
Từ năm 2015, anh trở thành giảng viên UNSW và thăng chức Giảng viên cao cấp sau 3 năm. Năm 2019, anh nhận Học bổng ARC Future Fellowship của Chính phủ Úc dành cho các nhà nghiên cứu xuất sắc. Anh cũng được trao Giải thưởng Tạp chí Hóa học Thieme 2014 và Discovery Early Career Research Award (DECRA) của Hội đồng Nghiên cứu Úc.
Hiện nay, Nguyễn Thành Vinh là associate professor tại UNSW, nghiên cứu về tổng hợp hóa học hữu cơ, hóa học các hợp chất tự nhiên, xúc tác và cơ chế phản ứng hóa học, đóng góp quan trọng cho cộng đồng khoa học quốc tế.
Nam “mọt sách” năm nào của Phía trước là bầu trời và cú rẽ bất ngờ sang đỉnh cao học thuật
Trước khi trở thành một nhà khoa học hàng đầu, Nguyễn Thành Vinh – Á quân Đường lên đỉnh Olympia năm đầu tiên – từng bất ngờ xuất hiện trên màn ảnh nhỏ trong bộ phim truyền hình đình đám Phía trước là bầu trời. Vai diễn Nam “mọt sách” khiến anh trở thành gương mặt quen thuộc với khán giả trẻ thời bấy giờ, khắc họa hình tượng một cậu sinh viên hiền lành, chăm chỉ, tri thức và ít nói.
![nguyen-thanh-vinh-2.png](https://cdn.kienthuc.net.vn/images/c3e593c8f29e688e9aca1b75449c94c1bf1c7a019f005d61f18817c043970a650fa95a4b1e2a1b77b6189f5588ab3b4723a6bf54429bbb1d080ce151fa37fac7/nguyen-thanh-vinh-2.png "Nam trong phim "Phía trước là bầu trời".")
Dù chỉ đảm nhiệm tuyến nhân vật thứ chính và chưa từng qua đào tạo diễn xuất, Thành Vinh vẫn thể hiện trọn vẹn sự tự nhiên và chân thật. Vai Nam cũng là vai diễn đầu tiên và duy nhất trong đời anh, nhưng sức ảnh hưởng của nhân vật lại kéo dài hơn hai thập kỷ, trở thành “ký ức thanh xuân” của nhiều khán giả.
Sau phim, anh lựa chọn rời xa nghệ thuật để bước tiếp con đường học thuật – quyết định dẫn anh đến những thành tựu khoa học nổi bật sau này. Nhân vật Nam hiền lành, kiên định trong phim cũng phần nào phản chiếu hình ảnh tuổi trẻ của PGS Nguyễn Thành Vinh: bền bỉ, say mê và không ngại thử thách.
Năm 2014, trên chương trình Cuộc sống thường ngày, anh từng kể lại hậu trường cảnh khó nhất: cảnh Nam khóc khi rời xóm trọ. “Tôi chưa từng trải qua cảm xúc đó nên rất khó. Đạo diễn Đỗ Thanh Hải đã phải dùng thuốc nhỏ mắt”, anh chia sẻ.
Hiện tại, Nguyễn Thành Vinh đã lập nghiệp tại Úc, có gia đình hạnh phúc cùng vợ – bạn học thời cấp 3 – và các con. Dù hiếm khi chia sẻ đời tư, những hình ảnh ít ỏi cho thấy anh đang có cuộc sống viên mãn trong tổ ấm khang trang nơi xứ sở chuột túi.
Ngoài PGS Nguyễn Thành Vinh, The Australian còn vinh danh 5 nhà nghiên cứu gốc Việt ở các lĩnh vực khác:
PGS Dinh Phan, Trường Kinh doanh La Trobe (ĐH La Trobe): Nhà nghiên cứu có ảnh hưởng nhất lĩnh vực Nghiên cứu kinh doanh quốc tế. Ông từng giảng dạy tại ĐH Deakin, ĐH Monash và ĐH Taylor.
PGS Sara Quach Thaichon, khoa Marketing, ĐH Griffith: Nhà nghiên cứu có ảnh hưởng nhất trong Nghiên cứu marketing. Bà bắt đầu sự nghiệp với nghiên cứu về mối quan hệ doanh nghiệp - khách hàng và sự biến động của lòng trung thành thương hiệu.
PGS Thuc Duy Le, ĐH South Australia: Được vinh danh trong lĩnh vực Tin sinh học và Sinh học tính toán. Ông phát triển các phương pháp AI theo mô hình nhân quả và ứng dụng vào nhiều bài toán sinh học.
GS Kiet Tieu, ĐH Wollongong: Nhà khoa học có ảnh hưởng nhất lĩnh vực Kỹ thuật cơ khí. Ông tốt nghiệp cử nhân và tiến sĩ tại ĐH Western Australia, công tác liên tục tại ĐH Wollongong từ năm 1982.
PGS Bui Minh, Trường Khoa học máy tính, ĐH Quốc gia Australia: Người có ảnh hưởng nhất trong ngành Sinh học tiến hóa. Ông tốt nghiệp ĐH Quốc gia Hà Nội (2001), nhận thạc sĩ tại ĐH Freiburg (Đức, 2005) và tiến sĩ Tin sinh học tại ĐH Vienna (Áo, 2009).
Đây là lần thứ tám tờ báo công bố danh sách này, căn cứ số lượt trích dẫn của các bài báo xuất bản trên 20 tạp chí hàng đầu ở mỗi lĩnh vực trong 5 năm qua, lấy dữ liệu từ Google Scholar.
Các nhà nghiên cứu được vinh danh theo 250 chuyên ngành ở 8 lĩnh vực. Đó là Kinh doanh, Kinh tế và Quản lý; Khoa học Hóa học và Vật liệu; Kỹ thuật và Khoa học máy tính; Khoa học y tế và Sức khỏe; Nhân văn, Văn học và Nghệ thuật; Khoa học sự sống và Khoa học trái đất; Vật lý và Toán học; Khoa học xã hội
