Bài thuốc hỗ trợ điều trị chứng liệt mặt

(Kiến Thức) - Theo y học cổ truyền, liệt mặt thường do nguyên nhân ngoại tà xâm nhập cơ thể, nhưng gần 80% là do lạnh... Dưới đây là một số bài thuốc điều trị. 

Liệt dây thần kinh VII ngoại biên dùng thuốc y học cổ truyền nên phối hợp châm cứu.
Liệt dây thần kinh VII ngoại biên dùng thuốc y học cổ truyền nên phối hợp châm cứu. 
Trúng phong hàn: Hay gặp sau khi bị lạnh, trúng gió, tắm lạnh, nằm ngủ ngay quạt hoặc máy lạnh hoặc bị nước mưa. Thường dùng các dược liệu có tác dụng trợ dương như bạch phụ tử 24g, bạch cương tàm 40g, toàn yết 30g. Bạch cương tàm sao vàng, toàn yết bỏ đầu và chân rửa giấm sao vàng, bạch phụ tử sao nhẹ. Ba vị trên tán bột. Uống ấm, mỗi lần uống 15g, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần; ké đầu ngựa 12g, kê huyết đằng 12g, ngưu tất 12g, nghệ 8g, quế chi 8g, vỏ quýt 8g, bạch chỉ 8g. Sắc lấy nước uống ngày 1 thang.
Trúng phong nhiệt: Nếu có sưng đau vùng đầu mặt hoặc bị nhiễm trùng vùng tai giữa, chảy mủ tai... kèm theo sốt, ù tai sau đó méo miệng, mắt nhắm không kín cùng bên, sợ gió, sợ nóng... thì dùng bài thuốc gồm các vị thuốc khu phong thanh nhiệt như phòng phong tẩm rượu sao 16g, đương quy tẩm rượu sao 12g, phục linh 15g, hạnh nhân bóc vỏ sao vàng 10g, tần giao 12g, hoàng cầm 16g, cát căn 20g, khương hoạt 12g, quế chi 6 g, kim ngân hoa 12g. Cho vào khoảng 1 lít nước, đun sôi còn khoảng 500ml, chia đều 3 lần uống trong ngày, nhớ uống lúc thuốc còn nóng ấm. 
Bài thuốc thanh nhiệt tiêu độc gồm kim ngân hoa 16g, ké đầu ngựa 12g, xuyên khung 12g, đan sâm 12g, bồ công anh 16g, rễ cỏ xước 12g, thổ phục linh 12g. Ngày 1 thang. Bài thuốc khu phong, thanh nhiệt, hoạt huyết gồm kim ngân hoa 16g, xuyên khung 12g, bồ công anh 16g, đan sâm 12g, thổ phục linh 12g, ngưu tất 12g, ké đầu ngựa 12g, ngải cứu 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Huyết ứ (ứ huyết ở kinh lạc): Trường hợp do di chứng sau chấn thương dùng các vị thuốc có tác dụng hoạt huyết, tán ứ như bổ khí thông huyết, ngày 3 lần, mỗi lần 2 viên. Phối hợp các vị thuốc như xuyên khung 12g, đương quy 16g, bạch thược 16g, địa hoàng 24g, đào nhân 10g, hồng hoa 8g, đan sâm 16g, tô mộc 12g.  Sắc uống ngày 1 thang hoặc bào chế thành dạng trà. Đan sâm 12g, nghệ 8g, xuyên khung 12g, chỉ xác 6g, rễ cỏ xước 12g, vỏ quýt 6g, tô mộc 8g. Ngày 1 thang. 
Bài thuốc tác dụng khu phong, tán hàn, hành khí, hoạt huyết gồm ké đầu ngựa 12g, ngưu tất 12g, tang ký sinh 12g, uất kim 8g, quế chi 8g, trần bì 8g, kê huyết đằng 8g, ngải cứu sao vàng 12g, bạch chỉ 8g, hương phụ 8g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Đa số liệt dây thần kinh VII ngoại biên khi dùng thuốc y học cổ truyền nên phối hợp châm cứu, liệu trình điều trị từ 7 - 10 ngày. Cần tránh bị lạnh khi đi tàu xe và nên đóng cửa sổ khi ngủ để tránh gió lùa. 

Giúp bệnh nhân liệt mặt có lại nụ cười

- Bằng cách chuyển nhánh thần kinh vận động cơ cắn (là nhánh của dây thần kinh V) nối nhánh miệng của thần kinh mặt (dây số VII) 3 các bác sĩ Khoa Phẫu thuật tạo hình, Bệnh viện Việt Đức đã giúp bệnh nhân liệt mặt có lại được nụ cười cân đối.

Bệnh nhân bị liệt mặt, méo miệng
Bệnh nhân bị liệt mặt, méo miệng

Chị Nguyễn Thị N. (45 tuổi), sau mổ u màng não góc cắn bị liệt mặt, méo miệng gây khó khăn trong ăn uống và mất tự tin trong giao tiếp.

Sau 4, 5 tháng được phẫu thuật chuyển dây thần kinh V thay nối với nhánh miệng của dây thần kinh VII bị liệt, chị đã có được nụ cười cân đối hơn trước và thoải mái trong giao tiếp.

Liệt mặt do liệt dây thần kinh VII là một bệnh hay gặp, chiếm 2,95% bệnh thần kinh và khoảng 23/100.000 người/năm ở mọi lứa tuổi.

Có rất nhiều nguyên nhân gây liệt mặt như sau tai nạn, chấn thương (vỡ xương đá, tổn thương não, vết thương hàm mặt, đứt dây thần kinh...);

Sau bệnh lý: Khối u; Nhiễm trùng, virus, bệnh ở não... hay không rõ nguyên nhân (thường sau nhiễm lạnh).

Bệnh không đe dọa đến mạng sống của bệnh nhân nhưng gây liệt và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống khiến bệnh nhân như nhai khó bên liệt, ăn uống bị rơi vãi, mắt nhắm không kín nên dễ gây các bệnh về mắt (loét giác mạc...) và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.

... và được nụ cười cân đối hơn trước sau khi được áp dụng kỹ thuật mới
... và được nụ cười cân đối hơn trước sau khi được áp dụng kỹ thuật mới

Để tiến hành theo phương pháp này, trước hết bệnh nhân sẽ được kiểm tra dây thần kinh cơ cắn, điện chẩn cơ kết luận tốt thì có thể tiến hành.

Dưới kỹ thuật vi phẫu phóng đại, các bác sĩ sẽ mổ theo đường trước nắp tai để không ảnh hưởng tới thẩm mỹ của bệnh nhân rồi tìm nối dây thần kinh VII và dây thần kinh cơ cắn.

Đối với bệnh nhân đã bị liệt trên 24 tháng, các bác sĩ sẽ phải sử dụng các phương pháp phẫu thuật khác để phục hồi lại khuôn mặt cân đối của bệnh nhân như chuyển các cơ lân cận vùng đầu mặt (cơ cắn hàm và cơ thái dương) hay chuyển cơ từ xa như chuyển ghép cơ thon.

Sau khi ghép nối, thông thường bệnh nhân có thể thấy những dấu hiệu hồi phục đầu tiên sau 3 - 4 tháng. Hiện tại, Khoa Tạo hình - Hàm mặt, Bệnh viện Việt Đức đã phẫu thuật cho 8 bệnh nhân bị liệt mặt bằng phương pháp chuyển thần kinh cơ cắn, tất cả đều có kết quả tốt.

TS Nguyễn Hồng Hà - ThS Bùi Mai Anh

(Khoa Phẫu thuật tạo hình, Bệnh viện Việt Đức)

Đọc nhiều nhất

Tin mới