Những kỳ vọng của TQ với “siêu vận tải cơ” Y-20

Trung Quốc khởi động chương trình Y-20 nhằm phát triển máy bay vận tải động cơ phản lực tầm xa hạng nặng, với kinh phí 20 tỷ NDT (trên 3 tỷ USD), là ưu tiên hàng đầu trong “Chương trình Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia dài hạn (2006-2020)”.

Đến nay, các hình ảnh vệ tinh cho thấy sự xuất hiện của Y-20 tại sân bay Nhan Lương, căn cứ thử nghiệm bay của Không quân Trung Quốc (PLAAF).

Theo một số nguồn tin,  Y-20 bắt đầu thử nghiệm lăn bánh chậm vào ngày 21/12/2012. Sau đó, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân xác nhận chiếc máy bay vận tải cỡ lớn mang “trọng trách” phát triển kinh tế, xã hội, hiện đại hóa lực lượng vũ trang, và thực hiện các nhiệm vụ khẩn cấp như cứu trợ nhân đạo và giảm nhẹ thiên tai.

- Y-20 giúp Trung Quốc xây dựng năng lực vận tải quân sự tầm xa tin cậy và khả năng triển khai lực lượng tương xứng với vị thế quốc tế ngày càng rộng mở của "rồng châu Á".

Khả năng hiện tại của Trung Quốc trong vận chuyển các xe cỡ lớn và các trang bị khác thông qua không vận quân sự tầm xa còn hạn chế. Trong ngắn hạn, quân đội Trung Quốc có thể thông qua các máy bay thương mại.

Tuy nhiên, Trung Quốc thực hiện các nhiệm vụ khó khăn hơn như bảo vệ hay di tản công dân mắc kẹt ở nước ngoài do xung đột và có thể phải dùng đến các loại xe bọc thép thì chỉ có máy bay vận tải quân sự chuyên dụng mới đủ sức đảm đương.

Năng lực không vận tối đa 60-69 tấn cho phép Y-20 bay đường dài với tải trọng đáp ứng các xe bọc thép chở quân hay trực thăng tấn công WZ-10 mới của Trung Quốc từ các căn cứ từ phía Tây lãnh thổ nước này tới Đông Phi. Cụ thể như Dashgar ở Tây Xinjiang nằm cách Khartoum, Sudan 5.000 km.

- Y-20 là loại máy bay đa dụng. 

Xét trên phương diện này, "người khổng lồ biết bay" của Trung Quốc tương đương IL76 tức là máy bay tiếp dầu kiêm máy bay cảnh báo sớm trên không.

Y-20 có thể phục vụ như một máy bay tiếp dầu cho máy bay tiêm kích J-11, J-20, J-10 và J-31. Việc tập đoàn máy bay Tây An chế tạo thành công các máy bay tiếp dầu H-6U Badger của PLA cho thấy tiềm năng của tập đoàn này trong việc độc lập phát triển khả năng tiếp dầu cho Y-20.

Y-20 cũng có thể là một trạm nhiên liệu trên không cho các máy bay ném bom tầm xa cỡ lớn, máy bay vận tải và máy bay tuần tra. Đây là nhiệm vụ mà H-6U Badger không thể kham nổi.

- Y-20 có thể giúp Trung Quốc giảm lệ thuộc vào máy bay Nga. 

Y-20 sẽ chấm dứt sự phụ thuộc của Bắc Kinh vào các máy bay vận tải IL76 của Nga. Với thành công của "người khổng lồ biết bay", Trung Quốc bắt đầu bước chân vào hàng ngũ số ít các quốc gia trên thế giới sản xuất và xuất khẩu máy bay vận tải cỡ lớn.

Việc thay thế máy bay Nga bằng máy bay sản xuất trong nước có không chỉ là niềm tự hào của Bắc Kinh mà còn mang lại ý nghĩa chiến lược giúp PLA giảm phụ thuộc vào trang bị của Nga trong các nhiệm vụ trọng yếu của mình.

- Trung Quốc bước chân vào thị trường xuất khẩu máy bay vận tải cỡ lớn với chiếc Y-20 và các biến thể tương lai của nó. 

Một số loại máy bay Trung Quốc bị cấm xuất khẩu máy bay sử dụng động cơ nhập khẩu của Nga. Trước đó, Trung Quốc từng bị Nga cấm xuất khẩu tiêm kích tấn công JF-17 sử dụng động cơ tuabin cánh quạt của Nga.

Tuy nhiên, Y-20 với động cơ sản xuất trong nước sẽ mở đường cho Trung Quốc trở thành một nhà cung cấp trong thị trường máy bay vận tải cỡ lớn hiện do Mỹ, Nga và Ukraine độc quyền.

- Y-20 sẽ hỗ trợ đắc lực PLA triển khai tấn công đường không tầm trung - xa và đổ bộ quân dù. 

Y-20 sẽ hỗ trợ các sự đoàn không vận và các lực lượng liên quan tham gia nhiều hoạt động khác nhau, từ hoạt động phi quân sự như giảm nhẹ thiên tại trong nước cho tới các nhiệm vụ quân sự nhằm duy trì ổn định trong nước.

 Y-20 có thể vận chuyển số lượng lớn hàng cứu trợ, các thiết bị hạng nặng như hệ thống xử lý nước di động, tới các khu vực bị tàn phá.

Việc phát triển và sản xuất động cơ máy bay là đỉnh cao của công nghệ hàng không. Tập đoàn hàng không Tây An (XAC) có thể sẽ phát triển cho Y-20 biến thể động cơ tuabin cánh quạt công suất lớn sản xuất trong nước CJ-1000A (Dương Tử 1000). CJ-1000A là loại động cơ Trung Quốc đang phát triển từ động cơ MTU của Đức cho máy bay dân dụng C919.

Công nghệ lưỡng dụng (duel-use) có thể sẽ được áp dụng cho động cơ tuabin cánh quạt công suất cao cỡ lớn của Y-20. Các tuabin công suất cao trong các máy bay dân dụng có thể dùng cho các máy bay quân sự cỡ lớn mà không cần hoặc rất ít thay đổi.

Nhiều loại máy bay của Mỹ như máy bay vận tải hạng nặng C-17, C-5, máy bay tiếp dầu KC-10, KC-135 cũng dùng biến thể động cơ của loại được sử dụng cho máy bay dân dụng.

Việc bay thử nghiệm thành công Y-20 sẽ là bước tiến thâm nhập của Trung Quốc vào câu lạc bộ các quốc gia có thể chế tạo trong nước máy bay vận tải hạng nặng xuyên lục địa.

Sự phát triển Y-20 sẽ là đỉnh cao trong sản xuất máy bay vận tải và máy bay tiếp dầu cỡ lớn được sử dụng trong các mục đích quân sự, nhất là trong triển khai lực lượng.