Có phải Nga nghiêng về Việt Nam trong vấn đề Biển Đông?

Tác giả bài viết nhận định trong bối cảnh căng thẳng tăng lên ở Biển Đông, dư luận đã chứng kiến Mỹ chỉ trích Trung Quốc và bày tỏ sự ủng hộ với Việt Nam, Philippines. Nhưng Nga, nước được xem là đối tác chiến lược của Trung Quốc, lại không thể hiện quan điểm.

Tác giả cho rằng nguyên nhân có thể do mối quan hệ Nga-Trung không còn tốt như trước. Ngay cả trên vấn đề tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư giữa Trung Quốc và Nhật Bản, Nga cũng tránh bày tỏ quan điểm rõ ràng.

Tác giả cũng dẫn ý kiến từ nhà báo Mu Chunshan của tờ The Diplomat đang làm việc tại Bắc Kinh để giải thích về thái độ của Nga.

Theo Chunshan, quan hệ Nga - Trung Quốc rất khác so với các mối quan hệ như của Mỹ và Philippines, bởi Nga và Trung Quốc không phải đồng minh. Giữa hai nước hoàn toàn không có các hiệp ước nào, không giống như trường hợp Mỹ - Philippines hay Mỹ - Nhật Bản, vốn có những hiệp ước buộc mỗi bên phải hỗ trợ nhau về chính trị và cả quân sự.

Nói một cách ngắn gọn thì dù tình thân giữa Trung Quốc và Nga có các đặc điểm của một mối quan hệ đối tác chiến lược, hai bên lại không bị ràng buộc bởi bất kỳ hiệp ước nào.

Thứ hai, Chunshan đánh giá Nga đang có quan hệ tốt với nhiều nước nằm ở Biển Đông và sẽ không vì Trung Quốc mà làm ảnh hưởng tới các quan hệ ấy. Và như thế, Nga cũng sẽ không hào hứng với việc công khai ủng hộ Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông.

Thứ ba, Nga sẽ không muốn có sự đối đầu trực tiếp với Mỹ tại khu vực Biển Đông. Nga hiện quan tâm hơn tới các vấn đề ở châu Âu, đặc biệt là cuộc xung đột tại Ukraine, vốn đã tác động nhiều tới mối quan hệ giữa phương Tây và Nga.

Chunshan cũng chỉ ra rằng Mỹ chỉ là một yếu tố gây ảnh hưởng, không phải yếu tố đóng vai trò quyết định tình hình Biển Đông trong tương lai. Trong bối cảnh đó, với tư cách một người ngoài cuộc, Nga càng có ít động lực để hỗ trợ Trung Quốc và chỉ trích Mỹ.

Thứ tư, sự phát triển của Trung Quốc đã gây ra một số lo ngại ở Nga. Vì thế, một số người tại Nga cho rằng quan hệ không tốt đẹp giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á có thể mang lại lợi ích, giúp kìm hãm sự "bành trướng" của Trung Quốc sang các khu vực khác.

"Ở Nga đã luôn có những lo ngại rằng sự phát triển của Trung Quốc sẽ dẫn tới việc vùng Viễn Đông dần dần bị dân Trung Quốc "chiếm giữ," và vùng lãnh thổ rộng lớn cùng nguồn tài nguyên dồi dào ở đây sẽ là nền tảng hỗ trợ cho sự phát triển của Trung Quốc. Dù giới chức Nga lạc quan về tiềm năng hợp tác ở vùng Viễn Đông, họ vẫn chưa từng lơi là sự cảnh giác chống lại cái gọi là "mở rộng lãnh thổ" của Trung Quốc," ông nhận xét.