Từ thuở xa xưa, con người đã luôn ngước nhìn bầu trời với niềm kính sợ pha lẫn tò mò. Trong vô số hiện tượng thiên văn, sao chổi được xem là điềm báo dữ, là “ngôi sao tai ương” mang đến chiến tranh, dịch bệnh và sụp đổ của các vương triều. Dù khoa học hiện đại khẳng định sao chổi chỉ là những tảng băng bụi di chuyển quanh Mặt Trời, nhiều thảm họa lịch sử trùng hợp với thời điểm chúng xuất hiện vẫn khiến nhân loại không khỏi rùng mình.

Ảnh minh họa: Pinterest.

Một trong những ghi chép cổ xưa nhất về mối liên hệ giữa sao chổi và thảm họa đến từ Trung Hoa cổ đại. Năm 240 trước Công nguyên, sử quan nhà Tần đã ghi lại sự xuất hiện của “tinh túy sao chổi dài như chổi quét”, được xác định sau này là sao chổi Halley. Không lâu sau đó, vương triều Tần bắt đầu rơi vào bất ổn, các cuộc chiến tranh và thiên tai liên tiếp nổ ra. Dù không thể chứng minh sự kiện có liên quan trực tiếp, người đương thời tin rằng ngôi sao sáng ấy là điềm báo cho sự suy vong sắp tới của thiên hạ.

Ở châu Âu, Halley cũng gắn liền với một biến cố lớn trong lịch sử nước Anh. Vào năm 1066, khi sao chổi xuất hiện trên bầu trời, người dân coi đó là dấu hiệu cho sự thay đổi ngôi vua. Chỉ vài tháng sau, trận Hastings nổ ra, vua Harold II tử trận, và người Norman chinh phục toàn bộ nước Anh. Hình ảnh sao chổi Halley thậm chí được khắc họa trên tấm thảm Bayeux nổi tiếng, như minh chứng cho niềm tin rằng “ánh sáng lạ trên trời” chính là sứ giả của định mệnh.

Ảnh minh họa: Pinterest.

Một thảm họa kinh hoàng khác trùng hợp với hiện tượng sao chổi được ghi nhận năm 1556, khi sao chổi rực rỡ C/1556 D1 xuất hiện. Chỉ ít lâu sau, Trung Quốc phải hứng chịu trận động đất Thiểm Tây – thảm họa thiên nhiên cướp đi sinh mạng của khoảng 830.000 người, được xem là trận động đất chết chóc nhất trong lịch sử nhân loại. Các tu sĩ châu Âu thời đó cũng ghi nhận hiện tượng này và xem nó là “dấu chỉ Chúa nổi giận”.

Không chỉ ở phương Đông và phương Tây cổ đại, các nền văn minh Trung Mỹ cũng tin rằng sao chổi báo trước sự hủy diệt. Trước khi đế chế Aztec sụp đổ vào đầu thế kỷ XVI, sử gia Bernardino de Sahagún ghi lại rằng người dân đã nhìn thấy “một ngôi sao lửa xé rách bầu trời” kéo dài suốt nhiều đêm. Ít lâu sau, người Tây Ban Nha đặt chân tới Tenochtitlan, và một nền văn minh rực rỡ biến mất mãi mãi.

Ngày nay, giới khoa học không còn tin vào yếu tố “điềm báo”, song mối tương quan giữa sao chổi và thảm họa vẫn mang giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc. Các nhà thiên văn học chỉ ra rằng, trong quá khứ, việc sao chổi xuất hiện đồng thời với các hiện tượng khác như mưa thiên thạch hay bụi vũ trụ có thể góp phần làm biến đổi khí hậu tạm thời, gây ra mất mùa và đói kém – gián tiếp dẫn đến những biến động xã hội lớn.

Dẫu sao chổi không thật sự mang lời nguyền của vũ trụ, hình ảnh “đuôi sáng quét ngang bầu trời” vẫn gợi trong tâm thức con người nỗi sợ hãi về sự mong manh của số phận. Từ Halley đến những sao chổi rực rỡ trong thiên niên kỷ mới, mỗi lần chúng xuất hiện đều khiến nhân loại vừa say mê vừa lo lắng, như một lời nhắc rằng giữa bao tiến bộ khoa học, con người vẫn luôn bé nhỏ trước những bí ẩn của vũ trụ.