Trên thực tế, ít ai biết loài cây này cũng là một trong những loài cây có độc tính cao nhất, có khả năng gây tử vong cho con người cũng như động vật khi tiếp xúc hoặc tiêu thụ, từ đó được mệnh danh là “sự quyến rũ của thần chết”.

Trúc đào (Nerium oleander) là một loài cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ thường xanh, thuộc họ La bố ma (Apocynaceae). Loài cây này được trồng phổ biến làm cảnh nhờ vẻ đẹp của hoa và lá xanh mướt. Trúc đào có lá mọc thành cặp hoặc theo vòng xoắn ba lá. Lá của cây dày, bóng như da, màu xanh lục sẫm, có hình mũi mác hẹp, với chiều dài khoảng 5-21cm và chiều rộng từ 1-3,5cm, mép lá mịn và nhẵn.

Hoa của trúc đào mọc thành cụm ở đầu mỗi cành, có màu sắc đa dạng như trắng, vàng hoặc hồng, tùy thuộc vào giống cây. Đường kính của hoa từ 2,5-5cm, với 5 thùy hoa và một tua bao quanh ống tràng trung tâm.

Một số giống hoa trúc đào có hương thơm, nhưng không phải tất cả. Quả của cây thuộc loại quả nang, dài nhưng hẹp, kích thước dao động từ 5-23cm. Khi chín, quả sẽ nứt ra để giải phóng các hạt nhỏ được phủ đầy lông tơ.

Trúc đào phát triển mạnh trong các khu vực cận nhiệt đới ấm áp, nơi nó thường được sử dụng rộng rãi làm cây cảnh trong các không gian công cộng như công viên hoặc ven đường. Cây có khả năng chịu khô hạn tốt và có thể chịu được những đợt sương giá không thường xuyên với nhiệt độ xuống tới -10°C.

Trong điều kiện khí hậu lạnh hơn, trúc đào vẫn có thể được trồng trong nhà kính hoặc trong chậu và được di chuyển ra ngoài vào mùa hè. Với hoa sặc sỡ và có hương thơm, trúc đào thường được trồng để làm đẹp cảnh quan nhờ những đặc tính thu hút của nó.

Theo lời của bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng Đơn vị Điều trị ban ngày tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (cơ sở 3), tất cả các bộ phận của cây trúc đào đều chứa nhựa đục với vị rất đắng và độc, bao gồm các chất cực kỳ nguy hiểm như acid hydrocyanic và glucosid. Những chất này không chỉ gây ngộ độc nghiêm trọng cho động vật như bò và ngựa khi ăn phải, mà ngay cả những người tiêu thụ thịt từ các con vật này cũng có thể gặp phải các triệu chứng nguy hiểm của ngộ độc.

Các triệu chứng ngộ độc từ cây trúc đào có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, tùy thuộc vào lượng chất độc mà cơ thể tiếp nhận. Khi tiếp xúc với một lượng nhỏ, nạn nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhức, buồn nôn hoặc chóng mặt. Nhưng nếu tiêu thụ với liều lượng lớn, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm tiêu chảy có máu, co giật, loạn nhịp tim, khó thở và trong nhiều trường hợp, có thể dẫn đến hôn mê sâu hoặc tử vong.

Bác sĩ Tấn Vũ đặc biệt nhấn mạnh sự nguy hiểm của cây trúc đào khi được trồng gần các nguồn nước như giếng, ao hoặc bể nước. Nếu lá cây rơi xuống nước, chúng có thể gây nhiễm độc và nguy hiểm đến sức khỏe của người dân trong khu vực.

Đồng thời, ông cũng khuyến cáo không nên cho gia súc tiếp cận gần cây trúc đào, vì việc chúng ăn phải lá cây có thể gây ra ngộ độc chết người. Ngoài ra, trẻ em không nên được phép chơi gần khu vực có trồng loài cây này để tránh trường hợp ăn nhầm hoặc chạm vào các bộ phận của cây mà không biết rõ nguy cơ.

Lương y Bùi Đắc Sáng, thành viên của Hội Đông y tại Hà Nội, cũng cảnh báo rằng, cây trúc đào dù mang vẻ ngoài bắt mắt với hoa nở rực rỡ và lá xanh mướt, nhưng lại là một trong những loài cây chứa độc tính cực kỳ cao có thể gây chết người. Không ít người lầm tưởng rằng vì vẻ đẹp ấy mà cây hoàn toàn vô hại, nhưng thực tế, độc tính ẩn giấu trong cây lại đáng sợ hơn nhiều so với những gì mắt thường nhìn thấy.

Theo ông Sáng, toàn bộ các bộ phận của cây trúc đào, từ lá, hoa đến nhựa cây, đều chứa độc, nhưng nhựa cây chính là phần chứa hàm lượng chất độc cực kỳ nguy hiểm. Đã có không ít trường hợp tử vong được ghi nhận do ngộ độc từ cây này, bao gồm cả những bệnh nhân sử dụng các bài thuốc dân gian có chứa lá trúc đào mà không biết rõ về độc tính của nó.

Các triệu chứng ngộ độc thường bắt đầu từ cảm giác chóng mặt, đau bụng, nôn mửa và loạn nhịp tim. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể bị trụy tim mạch, tụt huyết áp và trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong. Nghiên cứu cho thấy chỉ cần ăn khoảng 10-20 lá trúc đào, người lớn đã có nguy cơ mất mạng. Đặc biệt, trẻ em chỉ cần ăn một lá cũng có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc.

Trong trường hợp nghi ngờ ngộ độc từ cây trúc đào, lương y Bùi Đắc Sáng khuyên rằng, cần nhanh chóng gây nôn cho nạn nhân và đưa họ đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời. Do mức độ nguy hiểm của độc tính nhóm A (cực độc), ông cũng nhấn mạnh rằng cây trúc đào không nên được trồng tại nhà hoặc các trường học, nơi có trẻ em thường xuyên qua lại và dễ tiếp cận.

Đặc biệt, cần tránh trồng loài cây này gần các nguồn nước uống, bởi vì chỉ cần một vài chiếc lá rơi vào nước cũng có thể gây nhiễm độc cho cả một hệ thống nước sinh hoạt.