Trong Tây Du Ký, Ngưu Ma Vương luôn được xếp vào hàng những yêu quái có sức mạnh khủng nhất. Ngay cả Tôn Ngộ Không - người từng một mình đại náo Thiên cung - cũng phải dè chừng, nhận hắn làm huynh kết nghĩa.
Được biết, Ngưu Ma Vương và Tôn Ngộ Không nằm trong nhóm"thất Đại Thánh", bao gồm những người sau: Ngưu Ma Vương (Bình Nguyên Đại Thánh), Giao Ma Vương (Phúc Hải Đại Thánh), Bằng Ma Vương (Hỗn Thiên Đại Thánh), Sư Đà Vương (Di Sơn Đại Thánh), Di Hầu Vương (Thông Phong Đại Thánh), Ngu Nhung Vương (Khu Thần Đại Thánh) và Tôn Ngộ Không (Tề Thiên Đại Thánh).
Đáng chú ý, hầu hết các yêu quái mà thầy trò Đường Tăng gặp trên đường đi Tây Trúc thỉnh kinh đều là thú cưỡi của các vị thần tiên bị phạt hoặc trốn xuống trần gian làm bậy. Thế nhưng, Ngưu Ma Vương lại khác, hắn không chỉ "một mình một cõi" mà còn lấy Thiết Phiến Công chúa có xuất thân từ chốn Thần Tiên, là Thần quản lý Phong Thần trên Thiên Đình, do một lần uống rượu say đắc tội với Vương Mẫu phải rời khỏi Thiên Đình đến núi Thiết Tha. Vừa không làm thú cưỡi cho ai, lại vừa lấy được thần tiên làm vợ, lai lịch của Ngưu Ma Vương chắc chắn không hề tầm thường.
Có giả thuyết cho rằng trong quá khứ Ngưu Ma Vương từng là thú cưỡi của Thông Thiên giáo chủ - một trong 3 đệ tử của Hồng Quân Lão Tổ. Thông Thiên giáo chủ vốn tinh thông 108 phép thiên cang địa sát, pháp lực vô biên nên khi làm thú cưỡi cho ngài, Ngưu Ma Vương đã học được 72 phép địa sát. Khi Thông Thiên giáo chủ thất bại trước hai vị sư huynh là Thái Thượng Lão Quân và Nguyên Thủy Thiên Tôn thì ông cũng để lạc mất thú cưỡi của mình. Ngưu Ma Vương xuống trần gian, tu thành chính quả lại càng mạnh hơn bao giờ hết.
Trong kiếp nạn “ba lần lấy quạt Ba Tiêu”, Tôn Ngộ Không đi mượn nhờ quạt ba tiêu của Thiết Phiến công chúa để dập lửa Hỏa Diệm Sơn đã bị từ chối phũ phàng vì trước đó từng trấn áp con trai của bà là Hồng Hài Nhi. Sau cùng hắn đã biến thành Ngưu Ma Vương để lừa lấy quạt ba tiêu, khiến Thiết Phiến công chúa ấm ức khóc mách chồng.
Ngưu Ma Vương vô cùng giận dữ, liền hỏi tội Tôn Ngộ Không, quyết chiến đến cùng với người đệ đệ của mình. Sức Tề Thiên Đại Thánh không thể trụ nổi, đành phải nhờ Phật Tổ phái Bát Đại Kim Cương, Ngọc Hoàng cử thiên binh thiên tướng tới giúp sức, sau cùng nhờ có các bên hợp lực tạo thành thiên la địa võng mới trấn áp nổi Ngưu Ma Vương.