Sống giữa các mỹ nữ tuyệt trần, mỗi người mỗi vẻ, hoàng thượng không khỏi đau đầu trước việc làm sao để sắp xếp, tuyển chọn người qua đêm.
Tương truyền, Tấn Vũ Đế Tư Mã Viêm (263 - 290) có vô số cung tần mỹ nữ, mỗi đêm đều không biết nên lâm hạnh, tức qua đêm với ai. Ông bèn phát minh ra một cỗ xe cừu rồi đích thân ngồi lên đó, để cừu kéo mình đi dạo quanh các tẩm cung của phi tần. Chiếc xe dừng trước cổng cung nào, hoàng thượng sẽ qua đêm tại đó.
Thẻ bài ghi tên các phi tần để vua chọn thị tẩm.
Hoàng đế phong lưu nổi tiếng Đường Huyền Tông Lý Long Cơ (285 – 762) lại dùng cách khác, ông sắp xếp để các phi tần lần lượt phục vụ mình. Mỗi khi cảm xúc dâng trào, đột nhiên cao hứng nghĩ ra trò gì mới, vua bèn ngày ngày gọi một nhóm phi tần vào cung, để họ tung xúc xắc. Người tung xúc xắc giỏi nhất sẽ được ở lại phục vụ hoàng thượng. Vì vậy, nhiều quan thần trong cung thường lén gọi xúc xắc là “bà mối của dùi đục”.
Đường Kính Tông Lý Trạm (809 – 826) còn phát minh ra “phong lưu tiễn”, chính là mũi tên quyết định đêm nay vua ngủ với ai. Ông sai người dùng vỏ trúc uốn thành cung, lấy tờ giấy gấp thành tên, trong giấy sẽ tẩm long xạ hương. Sau khi cho gọi các phi tần tới, Đường Huyền Tông sẽ bắn một phát tên duy nhất. Phi nào trúng tên sẽ được thấm đẫm hương thơm này trên người và cùng vua trải qua một đêm xuân sắc.
Mãi tới thời Thanh (1644 – 1912), qui định vua “bốc thăm” chọn phi tần trước mỗi đêm lâm hạnh mới trở thành một chế độ rõ ràng, được thực hiện thường xuyên và tương đối nghiêm ngặt.
Bộ máy cai quản đời sống về đêm của hoàng thượng ở hậu cung gọi là “Kính sự phòng”, người phụ trách có quyền hạn cao nhất là thái giám Kính sự phòng, có nhiệm vụ sắp xếp, ghi chép đời sống chăn gối của hoàng thượng và hậu phi.
Khi hoàng thượng và hoàng hậu qua đêm cùng nhau, viên thái giám này buộc phải ghi chép rõ ràng, chi tiết ngày, tháng, năm để làm chứng cứ thụ thai sau này. Hoàng phi và hoàng hậu không giống nhau, mỗi phi được vua sủng ái đều có một tấm thăm xanh, thái giám Kính sự phòng sẽ đem từ một đến vài chục thẻ thăm có ghi rõ tên phi tần trên một chiếc khay bạc lớn, dâng lên hoàng thượng trong bữa tối.
Đợi vua dùng bữa xong, thái giám sẽ quỳ xuống đất, đợi hoàng thượng “bốc thăm”. Lúc đó, vua sẽ rút một cái thăm, đặt trên khay bạc. Phi nào có tên khắc trên thăm đó sẽ được qua đêm với hoàng thượng. Sau khi lui ra, thái giám Kính sự phòng sẽ thông báo cho phi đó đi tắm nước thơm và làm tất cả những công tác chuẩn bị cần thiết.
Tới giờ hoàng thượng đi nằm, thái giám này sẽ cởi bỏ toàn bộ y phục và dùng áo lông vũ quấn quanh người phi đó, sau đó cõng vào tẩm cung của hoàng thượng. Đây là cách an toàn dùng để tránh việc có người giấu vũ khí trong người đem vào tẩm cung.
Sau khi đưa phi vào, thái giám Kính sự phòng sẽ lui ra ngoài canh gác cùng vài thái giám khác. Kết thúc thời gian qui định, thái giám sẽ hô to “Thời gian đã hết”, nếu hoàng thượng không trả lời sẽ gọi thêm lần nữa, cứ thế nhắc lại ba lần, nhất định phải cõng phi kia trở về. Đồng thời, thái giám Kính sự phòng vẫn sẽ ghi chép lại đầy đủ ngày, tháng, năm để làm chứng cứ thụ thai về sau. Việc mang thai hay không ảnh hưởng rất lớn đến vị trí cao thấp sau này của các phi tần được vua lâm hạnh.
Về biểu hiện, hoàng thượng tự quyết định đời sống về đêm của mình, nhưng các bước cụ thể từ sắp xếp vị trí thẻ thăm, công tác chuẩn bị, hộ tống phi tần đến nắm vững thời gian, ghi chép hồ sơ, thái giám đều có thể dùng thủ đoạn nhân lúc sơ hở. Các phi tần nếu đắc tội với thái giám Kính sự phòng thì vô cùng đen đủi, nên họ luôn hết mực nịnh bợ, đút lót viên thái giám này. Hoàng thượng dù nắm quyền sinh sát trong tay nhưng vẫn phải nhượng bộ ít nhiều với thái giám Kính sự phòng, mong họ “giơ cao đánh khẽ” với cuộc sống về đêm của mình.
Sở dĩ chế độ “bốc thăm” này được duy trì là bởi hoàng đế nhà Thanh cũng cho rằng như vậy có thể rà soát và xác minh rõ ràng huyết thống của các hoàng tử và công chúa, việc này rất quan trọng để quyết định lựa chọn người kế vị.
Có thể thấy rằng, chế độ “bốc thăm” chọn phi thị tẩm là sản phẩm từ sự hoang dâm vô độ của vua chúa Trung Hoa thời xưa. Các phi thần tuy trở thành đồ chơi giải quyết nhu cầu sinh lí và công cụ truyền giống của hoàng đế nhưng trong mắt họ, đây lại là cơ hội cả đời khó mà có được. Điều này thể hiện rõ sự tàn khốc đến cực đoan của chế độ phong kiến xưa.