Bộ Quốc phòng Belarus vừa ký hợp đồng mới với Tập đoàn phòng không Almaz-Antey của Nga nhằm thiết lập và vận hành một trung tâm bảo dưỡng, sửa chữa các hệ thống phòng không của Lực lượng Vũ trang Belarus ngay trong nước. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong quá trình tăng cường năng lực bảo đảm kỹ thuật và tự chủ quốc phòng của Minsk.

Theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Belarus, trung tâm dịch vụ sửa chữa phòng không, được thành lập trong năm nay tại Belarus, sẽ bắt đầu tiến hành bảo dưỡng và sửa chữa các trang bị phòng không do Belarus sở hữu trong những tháng tới, với sự phối hợp của các doanh nghiệp quốc phòng Nga.

Việc thành lập trung tâm sửa chữa trong nước không chỉ giúp Belarus rút ngắn thời gian bảo dưỡng, giảm phụ thuộc vào cơ sở hậu cần bên ngoài, mà còn góp phần nâng cao mức độ sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị phòng không. Động thái này phản ánh xu hướng hội nhập ngày càng sâu rộng giữa hai nền công nghiệp quốc phòng Belarus và Nga, trong bối cảnh Moskva nhiều năm qua liên tục tăng cường hỗ trợ quốc phòng cho quốc gia láng giềng và đối tác chiến lược then chốt của mình.

Sau khi căng thẳng giữa Belarus và các quốc gia thành viên NATO leo thang vào cuối năm 2020, Minsk đã nổi lên như một trong những khách hàng lớn của Nga trong lĩnh vực phòng không, với việc mua sắm nhiều tiểu đoàn hệ thống phòng không tầm xa S-400. Các hệ thống này còn được bổ trợ bởi việc Nga triển khai tổ hợp S-400 thuộc Lực lượng Hàng không – Vũ trụ Nga trên lãnh thổ Belarus, cùng với tiêm kích chiếm ưu thế trên không Su-35S và nhiều phương tiện tác chiến đường không có giá trị cao khác.

Theo các nguồn tin quân sự, Không quân Belarus đã tiếp nhận tiểu đoàn S-400 đầu tiên vào năm 2022 và tiểu đoàn thứ hai vào tháng 5/2023. Khi đó, Tư lệnh Không quân và Lực lượng Phòng không Belarus, Thiếu tướng Andrey Lukyanovich, cho biết lực lượng cán bộ, chiến sĩ vận hành các tổ hợp này đã được huấn luyện và nâng cao kỹ năng tại thao trường Kapustin Yar của Nga, đồng thời sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu khi được yêu cầu.

Trước khi tiếp nhận S-400, xương sống của mạng lưới phòng không Belarus chủ yếu dựa vào 7 tiểu đoàn hệ thống phòng không tầm trung S-300PS do Liên Xô sản xuất. Việc đưa S-400 vào trang bị được đánh giá là bước nâng cấp đáng kể về tầm bắn, khả năng phát hiện và đánh chặn mục tiêu, đặc biệt trước các mối đe dọa đường không hiện đại.

Các hệ thống S-400 của Belarus cũng đã nhiều lần tham gia các cuộc tập trận chung với lực lượng Nga, trong đó có đợt diễn tập vào tháng 5/2022 và gần đây nhất là cuộc diễn tập chiến lược Zapad 2025 diễn ra vào tháng 9/2025.

Khả năng đối phó máy bay tàng hình của S-400 được đánh giá cao, trong bối cảnh NATO tiếp tục mở rộng triển khai tiêm kích F-35 tại Đông Âu. Đáng chú ý, Ba Lan dự kiến sẽ biên chế F-35 vào cuối thập kỷ này và đang xem xét khả năng trang bị năng lực tấn công hạt nhân cho dòng máy bay này trong khuôn khổ các thỏa thuận chia sẻ hạt nhân với Hoa Kỳ.

Kể từ khi được đưa vào biên chế năm 2007, S-400 đã liên tục được hiện đại hóa theo từng giai đoạn, trong đó cột mốc quan trọng là việc tích hợp tên lửa đất đối không tầm xa 40N6 vào khoảng năm 2018. Loại tên lửa này có tầm bắn lên tới 400 km, cho phép đánh chặn các mục tiêu nằm ngoài đường cong Trái Đất nhờ dữ liệu chỉ thị từ radar mặt đất và radar trên không, như các hệ thống trên máy bay cảnh báo sớm A-50U.

Theo đánh giá của các nguồn tin quân sự từ cả Nga và phương Tây, hệ thống S-400 đã chứng tỏ hiệu quả đáng kể trong điều kiện tác chiến thực tế, qua đó tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong mạng lưới phòng không của Belarus.