Sáng 11/12, Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản với đại đa số đại biểu bấm nút tán thành.

Trước khi Luật được thông qua, ông Trần Đức Thắng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với dự án Luật.

Về ý kiến đề nghị Chính phủ giải trình, nêu rõ căn cứ và tính khả thi của đề xuất bổ sung khoản 4 vào Điều 205 của Luật Đất đai, trường hợp Chính phủ chưa giải trình kỹ lưỡng, thấu đáo thì chưa đưa vào dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, Dự thảo Luật có luật hóa một số nội dung của Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP, trong đó có nội dung tháo gỡ khó khăn, giảm thủ tục hành chính trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất để khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng, khoáng sản nhóm IV để cung cấp cho các dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, dự án khẩn cấp, cấp bách, dự án, công trình phòng, chống thiên tai và một số dự án do Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định.

Quy định này nhằm rút ngắn tối đa việc đưa mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường vào khai thác, kịp thời cung cấp cho các dự án, công trình nêu trên. Đồng thời, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật Đất đai như dự thảo Luật đề xuất.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 27 của Luật Đất đai, quyền sử dụng đất được thực hiện cho thuê tại quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và các Luật khác có liên quan. Như vậy việc quy định cho thuê lại quyền sử dụng đất để thưc hiện thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III, nhóm IV như dự thảo Luật không mâu thuẫn với quy định của Luật Đất đai.

Bên cạnh đó, đối tượng khoáng sản được áp dụng quy định này bao gồm các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng hoặc san lấp (đất san lấp, đá, cát, sỏi…) và có thời gian khai thác ngắn.

Do đó, việc thu hồi đất và giao đất sẽ dẫn đến kéo dài thời gian, gây chậm chễ tiến độ thi công công trình và ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người đang có quyền sử dụng đất. Quy định như dự thảo luật được thực hiện theo cơ chế sử dụng đất đa mục đích theo quy định của pháp luật về đất đai và chỉ áp dụng đối với nhóm đất nông nghiệp là đất rừng sản xuất là rừng trồng, đất phi nông nghiệp trừ đất quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, phải bảo đảm không làm mất đi điều kiện cần thiết để sử dụng đất vào mục đích chính đã được nhà nước giao đất, cho thuê đất và các quy định của pháp luật về đất đai. Do đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép giữ các nội dung như quy định tại Điều 2 của dự thảo Luật.

Với đề nghị kiểm tra lại quy định “Đối với các giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã cấp trước ngày 01 tháng 7 năm 2025 thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND cấp tỉnh mà không phù hợp với tiêu chí không đấu giá quyền khai thác khoáng sản” tại khoản 5 có bao gồm trường hợp đã cấp phép có vi phạm hay không; nếu là trường hợp vi phạm thì không được chuyển tiếp.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc cấp giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản không phù hợp với tiêu chí không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là do lỗi của cơ quan cấp giấy phép, không phải do tổ chức, cá nhân được cấp giấy phép. Do vậy, để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân thăm dò, khai thác khoáng sản và có đủ nguồn vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho các dự án, công trình quy định tại các điểm a, b, c, d và đ khoản 1a Điều 55 các giấy phép này vẫn được tiếp tục thực hiện với các điều kiện chặt chẽ kèm theo như quy định tại điểm a, điểm b khoản 7 Điều 4 của dự thảo Luật (khoáng sản khai thác được chỉ cung cấp cho các công trình, dự án quy định tại các điểm a, b, c, d và đ khoản 1a Điều 55 và giấy phép đã cấp phải phù hợp với quy hoạch tỉnh.

Bên cạnh đó, điểm c khoản 5 Điều 4 của dự thảo Luật cũng có quy định các tổ chức, cá nhân nếu có vi phạm vẫn phải được xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Do đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép giữ các nội dung như quy định tại khoản 5 Điều 4 của dự thảo Luật.

Về ý kiến đề nghị cân nhắc, quy định chặt chẽ nội dung “và không phải đấu giá quyền khai thác khoáng sản” quy định tại khoản 6.

Về nội dung này, Chính phủ cho biết, trước khi Luật này có hiệu lực, một số dự án đầu tư chế biến hoặc sử dụng khoáng sản đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật; nhà đầu tư đã thực hiện các thủ tục đầu tư theo quy định. Trường hợp các dự án đầu tư này đã được xác định các khu vực khoáng sản làm nguồn nguyên liệu phục vụ cho dự án thì cần có quy định chuyển tiếp nhu quy định tại khoản 6 Điều 4 của dự thảo Luật để bảo đảm dự án có thể hoạt động được. Quy định này cũng phù hợp với quy định tại khoản 26 Điều 1 của dự thảo Luật (sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 100 của Luật Địa chất và khoáng sản).

Do đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép giữ các nội dung như quy định tại khoản 6 Điều 4 của dự thảo Luật.