Chú chó “phản xạ có điều kiện” của Ivan Pavlov
Ivan PetrovichPavlov (1849 – 1936) là một nhà sinh lý học, tâm lý học và thầy thuốcnổi tiếng người Nga. Ông đã được lịch sử thế giới ghi nhận với giảiNobel năm 1904 cho công trình nghiên cứu liên quan đến hệ thống tiêu hóavà sau này là việc xây dựng định luật cơ bản về hiện tượng phản xạ cóđiều kiện dựa trên các thí nghiệm được ông tiến hành trên loài chó.
Theolời kể, Pavlov và trợ lý thường tiến hành thí nghiệm tiết dịch vị đốivới chú chó già thuộc giống chăn cừu Đức. Chú chó đã sống trong phòngthí nghiệm nhiều năm và quen tất cả các nhân viên ở đây. Nó biết Pavlovlà lãnh đạo ở đây nên tỏ ra rất quấn quýt với ông.
 |
| Ivan Pavlov cùng cộng sự bên chú chó của phòng thí nghiệm. |
Một ngày nọ,chú chó được đưa lên đứng trên bục thí nghiệm, từng giọt dịch vị chảy ravà được đưa vào trong một cái khay thông qua một ống dẫn. Dịch vị củachó tiết ra bình thường, mỗi phút khoảng 25 giọt. Bỗng ngoài cửa vọngvào tiếng bước chân của nhân viên nuôi chó, bước chân xa dần rồi mấthẳn.
Lúc đó nhân viên thí nghiệm phát hiện dịch vị của chó tiếtra tăng lên đột biến, mỗi phút khoảng 100 giọt. Hiện tượng này trước đóchưa từng xảy ra nên họ đã báo cáo với Pavlov. Pavlov rất ngạc nhiên vàđắm chìm vào suy nghĩ.
Khi sự việc chưa có lời giải thì tiếngbước chân của nhân viên nuôi chó từ xa lại vọng đến. Một lần nữa, dịchvị của chó tiết ra tăng lên rất nhiều. Dường như tiếng bước châncủa nhân viên nuôi chó là nguyên nhân khiến dịch vị của chó tiết nhiềulên như vậy.
Để khẳng định điều này, Pavlov đã nói với người nuôichó cứ 15 phút đi qua lại cửa phòng thí nghiệm một lần, làm 3 lần nhưthế. Và Pavlov đã vui mừng phát hiện ra rằng cứ mỗi lần nhân viên nuôichó đi qua trước cửa phòng thí nghiệm là dịch vị của chó lại tăng lên.
Pavlovsuy luận: "Tiếng bước chân của người nuôi chó gắn liền với sự xuất hiệnthức ăn, lâu dần nó và thức ăn có một quan hệ đặc biệt thông qua cáiđầu của con chó, tức là bước chân của người nuôi chó có thể thay thế chothức ăn. Tiếng bước chân ấy vang lên, chó biết ngay là thức ăn sắp đượcđưa tới, thông qua thần kinh đại não ra mệnh lệnh làm cho dạ dày tiếtnhiều dịch vị ra".
Đây chính là cơ sở để Pavlov tiến hành thêmnhiều thí nghiệm, từ đó xây dựng nên định luật cơ bản về hiện tượng phảnxạ có điều kiện của động vật - một phát kiến vĩ đại của lịch sử khoa họcthế giới.
Điều đáng tiếc nhất trong câu chuyện này là tên củachú chó giúp Pavlov khám phá ra định luật phản xạ có điều kiện đã khôngđược ghi lại. Hậu thế chỉ đơn giản gọi nó là “chú chó của Pavlov”.
Laika – “phi hành khuyển” đầu tiên của nhân loại
Ngaysau khi phóng thành công vệ tinh Sputnik-1 vào ngày 4/10/1967, các nhàkhoa học Liên Xô nhanh chóng xúc tiến việc phóng tàu vũ trụ Sputnik-2mang theo sinh vật sống đầu tiên lên vũ trụ. Loài chó đã được xem là đốitượng thử nghiệm thích hợp nhất vì chúng có khả năng tồn tại trongkhông gian tương đương như con người.
Và ngay lập tức một đội “phihành khuyển” đã được thành lập, gồm 3 thành viên là các chú chó có tênLaika, Albina và Mushka. Để trở thành phi hành gia thực thụ, chúng phảitrải qua những cuộc thử nghiệm và tập luyện gắt gao để làm quen vớicabin chật hẹp, tình trạng không trọng lực và những rung động mạnh vàtiếng gầm rú của động cơ Sputnik-2, tập mang quần áo đặc biệt, dùngnhững loại thức ăn đóng hộp ở dạng lỏng…
 |
| Chú chó Laika trước giờ bay vào vũ trụ. |
Và chính nhiệm vụ này đã giúpLaika, chú chó 3 tuổi, nặng 16 kg trở thành sinh vật sống đầu tiên bayvào vũ trụ. Ngày 3/11/1957, tại sân bay vũ trụ Baikonur, Sputnik-2 đượcphóng lên quỹ đạo trái đất, mang theo chú chó huyền thoại này.
Lượngthức ăn và ôxy chỉ đủ cho Laika dùng trong 10 ngày, trong khi sứ mệnh củaSputnik-2 sẽ kéo dài tới tháng 4/1958. Điều đó có nghĩa là số phận củaLaika đã được định đoạt ngay từ đầu, nó sẽ chết và bị thiêu cháy cùngvới con tàu khi quay trở lại bầu khí quyển trái đất.
Các thông tin doCơ quan Nghiên cứu Vũ trụ Liên Xô cung cấp vào thời điểm đó cho thấyLaika đã sống tới ngày thứ 4 của chuyến du hành.
Sau 163 ngày bayliên tục 2.570 vòng quanh quỹ đạo trái đất, ngày 14/4/1958, Sputnik-2mang theo xác Laika đã rực cháy trên đường trở về trái đất, kết thúcxuất sắc sứ mệnh tiên phong của mình. Sự hy sinh của Laika không hề uổngphí bởi nó đã giúp chứng tỏ một điều: sinh vật sống có thể tồn tạitrong tình trạng không trọng lực ngoài không gian.
Để tưởng nhớLaika, trong suốt nửa thế kỷ qua nhiều nước đã phát hành những bộ tem kỷniệm và bưu thiếp có hình con vật đáng yêu này. Các mặt hàng tiêu dùng,các ban nhạc lấy cảm hứng từ Laika cũng lần lượt ra đời. Laika cũng trởthành đề tài của rất nhiều tiểu thuyết, phim truyện, bài hát...
Hachiko – bức tượng đài về lòng trung thành của loài chó
Hachikolà một chú chó nhỏ, giống bản địa Nhật Bản, chào đời vào tháng 11/1923 ởtỉnh Akita, Nhật Bản. Chú chó được giáo sư Ueno của trường đại họcTokyo nuôi dưỡng và coi như con ruột, vì gia đình ông không có con trai.
Cứ mỗi buổi sáng hàng ngày, Hachiko lại đi bộ với giáo sư UenoEizaburo đến nhà ga để tiễn ông lên tàu đi làm. Và cứ đến 3 giờ chiều,Hachiko lại ra nhà ga đợi giáo sư về.
Nhưng vào ngày 12/5/1925,giáo sư Ueno đã bị đột quỵ khi đang đứng trên giảng đường ở trường vàmãi mãi không thể trở về. Còn Hachiko cứ như mọi ngày, vẫn đến nhà gavào lúc 3 giờ chiều để đón chủ nhân về. Đã qua 3 giờ rất lâu, trời đãtối mà không thấy giáo sư về, Hachiko không hề nản lòng, vẫn kiên nhẫnchờ đợi.
 |
| Chú chó Hachiko. |
Có lẽ Hachiko hiểu rằng có chuyện chẳng lành đã xảy ra.Nhưng nó vẫn ra ga đợi chủ vào 3h chiều mỗi ngày. Những người xungquanh bắt đầu để ý tới sự chờ đợi vô vọng của Hachiko đối với người chủnhân đã qua đời của mình và thay phiên nhau chăm sóc nó. Câu chuyện cảm động về lòng trung thành của Hachiko bắt đầu lan truyền khắp nơi. Người ta tìmđến Shibuya để được nhìn thấy Hachiko, cho nó ăn, hoặc xoa đầu nó.
Nhiều tờ báođã đăng trên trang nhất về cái chết của Hachiko. Người ta đã quyên góptiền để thuê nhà điêu khắc Ando Teru làm một bức tượng Hachiko bằngđồng, đặt ngay trong sân ga, nơi chú chó đã đứng đợi chủ nhân trong gần10 năm. Bức tượng bị lấy đi để làm vũ khí trong thời chiến tranh thếgiới 2, nhưng được con trai nhà điêu khắc Ando Teru làm lại vào năm 1948và tồn tại ở ga Shibuya cho đến tận ngày hôm nay.
Bức tượng này giờ đây được biết đến như một điểm hẹn ở Shibuya, nơi người ta đến đó và ngồi đợi bạn của mình…TIN BÀI LIÊN QUAN
BÀI ĐANG ĐỌC NHIỀU
