Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa công bố tình hình ung thư hiệu chỉnh theo độ tuổi tại 185 quốc gia và vùng lãnh thổ. Theo đó, Việt Nam xếp vị trí 99/185 quốc gia và vùng lãnh thổ với tỉ lệ mắc ung thư 151,4/100.000 dân, xếp 19 châu Á và thứ 5 tại khu vực Đông Nam Á.
Theo thống kê của WHO, số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam không ngừng tăng, từ 68.000 ca năm 2000 lên 126.000 năm 2010. Năm 2018, số ca mắc mới tăng lên gần 165.000 ca/96,5 triệu dân, trong đó gần 70% trường hợp tử vong, tương đương 115.000 ca.
Tính chung cả 2 giới, 5 loại ung thư có tỉ lệ mắc nhiều nhất tại Việt Nam gồm: Ung thư gan, hơn 25.000 ca (15,4%), kế đó là ung thư phổi (14,4%), ung thư dạ dày (10,6%), ung thư vú, ung thư đại tràng.
5 loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới Việt gồm: Ung thư phổi (21,5%), ung thư gan (18,4%), ung thư dạ dày, ung thư đại tràng; ung thư hầu họng. Ở nữ giới, hàng đầu vẫn là ung thư vú, ung thư đại tràng, ung thư phổi, ung thư gan.
Nhìn tổng quan trên bản đồ ung thư thế giới, tỉ lệ mắc của Việt Nam không cao, tuy nhiên tỉ lệ tử vong tương đối lớn, xếp vị 56/185 quốc gia và vùng lãnh thổ với tỉ lệ 104,4/100.000 dân. Vào năm 2016, tỉ lệ tử vong của Việt Nam ở mức 110/100.000 dân.
Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân khiến tỉ lệ tử vong do ung thư ở nước ta cao vì trên 70% người bệnh đi khám, phát hiện, điều trị muộn. Trong khi với ung thư, phát hiện càng sớm, việc điều trị càng đơn giản, phát hiện muộn điều trị kéo dài, hiệu quả không cao. Thực chất ở các nước phát triển, việc phát hiện sớm ung thư đã giúp việc chữa việc khỏi bệnh đạt 70% trong khi con số này ở Việt Nam chỉ là 40%.
Dưới đây là top 5 căn bệnh ung thư phổ biến nhất nước ta hiện nay. Đặc điểm chung ở các bệnh ung thư này là thường được phát hiện rất muộn, gây khó khăn trong việc điều trị và là nguyên nhân gây nên cái chết mỗi năm của rất nhiều người.
1. Ung thư phổi
|
Dự tính đến năm 2020, ở Việt Nam mỗi ngày sẽ có thêm 90 người mắc ung thư phổi. |
Cả đàn ông và phụ nữ đều có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi. Tại Việt Nam, ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nam giới và là nguyên nhân thứ hai gây tử vong do ung thư ở phụ nữ.
Mỗi năm có hơn 20.000 người mắc bệnh ung thư phổi, trong đó có đến 17.000 người đã tử vong, 56 người mắc mới mỗi ngày. Với tốc độ gia tăng người mắc như hiện nay, con số ấy có thể lên tới 34.000 người mỗi năm. Dự tính đến năm 2020, mỗi ngày sẽ có thêm 90 người mắc ung thư phổi.
Nguyên nhân phổ biến chính là do hút thuốc, bao gồm cả chủ động và thụ động. Ung thư phổi 90% do hút thuốc lá. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tỷ lệ hút thuốc cao nhất thế giới với 56,1% ở nam giới và 1,8% ở nữ giới. Theo đó, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại Việt Nam rất cao, ước tính 67,6% người không hút thuốc bị phơi nhiễm với khói thuốc tại nhà và 49,0% phơi nhiễm tại nơi làm việc.
Theo thống kê, 30% tỷ lệ mắc khối u phổi đều liên quan tới hút thuốc dài hạn. Ngoài ra, do các chất gây ung thư có thể hấp thụ dễ dàng qua phổi, dẫn đến tổn hại hệ thống, và do đó gây ra ung thư thanh quản, ung thư thực quản, ung thư miệng, ung thư bàng quang, ung thư thận, ung thư tuyến tụy.
Nguyên nhân thứ hai dẫn đến căn bệnh ung thư phổi là do ô nhiễm môi trường. Các dữ liệu cho thấy rằng ô nhiễm không khí là một trong những lý do nghiêm trọng gây ra ung thư phổi. Zhong Nanshan – Chủ tịch Hiệp hội Y khoa Hồng Kông – phát biểu, ô nhiễm môi trường cũng gây tổn hại cho phổi của con người tương tự như tác hại của hút thuốc lá.
2. Ung thư vú
|
Ung thư vú là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong số 1 ở phụ nữ |
Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất cho phụ nữ ở Việt Nam và trên thế giới. Đây là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong số 1 ở phụ nữ.
Ung thư vú đang ngày càng có dấu hiệu trẻ hóa khi bệnh được phát hiện ở các cô gái trẻ có độ tuổi 20, 21. Được biết chế độ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, carbohydrate có nhiều liên quan đến nguyên nhân gây bệnh.
Một số nguyên nhân gây ung thư vú được cho là xuất phát từ di truyền (chiếm 10%), do thức khuya làm ngăn chặn sự bài tiết melatonin trong máu làm tăng nguy cơ ung thư vú. Ngoài ra, nếu sinh con trước 30 - 35 tuổi, việc tiết hormone progesterone, tiết sữa, cho con bú là điều kiện bảo vệ vú hiệu quả. Nhóm sinh con muộn hoặc không sinh con thường có tỷ lệ mắc ung thư vú cao hơn.
3. Ung thư gan
|
Ung thư gan có tỉ lệ mắc nhiều nhất tại Việt Nam với hơn 25.000 ca, chiếm tỷ lệ 15,4% |
Ung thư gan là 1 trong 8 loại ung thư hay gặp nhất trên toàn thế giới, và Việt Nam xếp thứ 5 về tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới. Tỷ lệ mắc bệnh là 24,6/100.000 người dân. Nếu thống kê tỷ lệ mắc ung thư gan theo giới tính, nam giới đứng thứ 3; nữ đứng thứ 12 trên thế giới.
Có nhiều yếu tố thuận lợi giúp phát triển ung thư gan, bao gồm cả tuổi, giới tính, yếu tố di truyền. Nam giới bị ung thư nhiều hơn nữ và tỉ lệ tăng dần sau 60 tuổi. Nguyên nhân gây bệnh ung thư gan do di truyền, do sử dụng thực phẩm không sạch, ẩm mốc và nhiễm chất độc dioxin. Những người uống nhiều rượu bia và các chất kích thích, hay đồ uống có ga cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư gan cao hơn nhiều so với những người khác. Ngoài ra ung thư gan còn hay gặp ở những người bị bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ, người nhiễm viêm gan virus trong đó chủ yếu là viêm gan B và C.
Bệnh ung thư gan uy hiếp nghiêm trọng đến tính mạng của con người. Tuy nhiên, bệnh có khả năng chữa khỏi lên đến 80 – 90% với những người phát hiện sớm, khối u còn nhỏ và chưa lan rộng sang các mô lân cận. Bởi vậy, cần lưu ý và sớm làm các xét nghiệm nếu nhận thấy bản thân có các dấu hiệu bệnh ung thư gan, bị viêm gan hoặc có gia đình có người mắc bệnh ung thư gan.
3. Ung thư dạ dày
|
Ung thư dạ dày đứng thứ 3 về tỷ lệ bệnh ung thư mắc nhiều nhất tại Việt Nam nhưnglại là loại ung thư dễ bị bỏ qua nhất |
Đây là loại ung thư dễ bị bỏ qua nhất. Nguyên nhân xuất phát từ sự chủ quan của người bệnh khi chỉ cho rằng những cơn đau, những lần buồn nôn, ợ nóng chỉ là dấu hiệu của bệnh dạ dày thông thường như viêm loét dạ dày.
Muối, thực phẩm ướp muối, thịt chế biến sẵn, thực phẩm hun khói hay thức ăn nướng là những yếu tố trực tiếp gây ra sự thay đổi niêm mạc dạ dày và viêm dạ dày dẫn đến ung thư. Ngoài ra, ăn uống tập thể, ăn uống chung cũng là một trong những yếu tố góp phần truyền tải vi khuẩn Helicobacter pylori, loại vi khuẩn vốn được xác định là thủ phạm gây ra chứng bệnh loét và ung thư dạ dày ở người. Ở những người thường xuyên uống bia rượu, hút thuốc cũng có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao hơn những người khác.
5. Ung thư đại trực tràng
|
Đối tượng chủ yếu của căn bệnh này nằm trong nhóm từ 30-60 tuổi và chủ yếu là ở nam giới |
Táo bón hay chảy máu trực tràng là những triệu chứng ung thư đại tràng phổ biến nhất. Cho đến nay người ta vẫn chưa thể tìm ra được nguyên nhân chính gây ra ung thư đại tràng nhưng nó có sự liên hệ mật thiết với chế độ ăn uống của chúng ta, đặc biệt là chế độ ăn nhiều thịt, thiếu chất xơ.
Những đối tượng chủ yếu của căn bệnh này nằm trong nhóm từ 30-60 tuổi và chủ yếu là ở nam giới, ở những người thường xuyên ăn uống thiếu lành mạnh, ăn nhiều thịt nướng, các loại thực phẩm chế biến sẵn...