Hầu hết những người yêu thích Tây du ký đều biết Tôn Ngộ Không là đại sư huynh trong đoàn thỉnh kinh. Tuy nhiên, một sự thật ít người để ý là trên hành trình tìm người hộ tống Đường Tăng, Quan Âm Bồ Tát đã điểm hóa Sa Tăng và Trư Bát Giới trước khi tìm đến Tề Thiên Đại Thánh. Và cuộc chạm trán giữa Sa Tăng và vị đại đệ tử của Quan Âm chính là khởi nguồn cho mối nhân duyên này.

Theo nguyên tác Tây du ký hồi thứ 8, sau khi nhận chỉ thị của Phật Tổ Như Lai, Quan Âm Bồ Tát trên đường đi tìm người thỉnh kinh đã có sự tháp tùng của một vị lực sĩ hàng yêu, chính là đại đệ tử của ngài - Hành Giả Huệ Ngạn, thường được biết đến với tên gọi Mộc Tra.

Mộc Tra là con thứ 2 của Lý Tịnh và là đệ tử của Phổ Hiền Bồ Tát tu luyện ở núi Cửu Cung động Bạch Hạc. Trong Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân thì Mộc Tra theo phò Bồ Tát Quan Thế Âm dàn xếp các đệ tử cho Đường Tam Tạng thỉnh kinh theo lệnh của Bồ Tát và Như Lai và dùng pháp khí là tịnh bình hồ lô trừ yêu diệt quái.

Khi đi ngang qua dòng sông Lưu Sa hung hiểm, một yêu quái thân hình to lớn bỗng lao lên từ đáy sông, định tấn công Bồ Tát. Yêu quái đó không ai khác chính là Sa Tăng. Tuy nhiên, Mộc Tra nhanh chóng ra tay ngăn cản, một mình đỡ lấy đòn tấn công.

Hai bên giao đấu kịch liệt hàng chục hiệp bất phân thắng bại. Trong lúc chiến đấu, Mộc Tra lên tiếng xưng danh tính: "Ta là đệ tử của Quan Âm Bồ Tát, Hành Giả Huệ Ngạn đây!". Nghe thấy thế, Sa Tăng lập tức ngừng tay, kinh ngạc hỏi lại: "Ta nhớ Huệ Ngạn Hành Giả cùng Quan Âm Bồ Tát tu hành, tại sao lại đến nơi này?".

Ngay khi biết Quan Âm Bồ Tát đang ở đó, Sa Tăng vội vàng chấm dứt giao đấu, lập tức đến bái kiến và cáo tội. Trước mặt Bồ Tát, Sa Tăng đã phân trần nỗi oan khuất và sự khốn cùng của mình, y cho biết mình vốn là Quyển Liêm Đại Tướng trên Thiên đình, sau khi làm vỡ chén ngọc lưu ly trong Hội Bàn đào, hắn bị đánh 800 trượng, đày xuống trần gian chịu cực hình, và vì quá đói khát nên buộc phải ăn thịt người để sống, trở thành yêu quái nơi sông Lưu Sa.

Lắng nghe tâm sự, Quan Âm Bồ Tát đã chỉ cho hắn con đường giải thoát: "Nay ta lãnh sắc Phật Tổ tìm người lấy kinh. Ta muốn ngươi đợi đây theo người đến Tây Phương thỉnh kinh, ta kêu gươm bay đó không đâm ngươi nữa. Sau này nên công hết tội, được phục chức cũ, ngươi nghĩ thế nào?".

Nghe lời vàng ngọc, Sa Tăng (khi đó còn là Quyển Liêm) liền vâng lời, cải ác quy y. Quan Âm Bồ Tát đã thế phát cho gã, lấy tên sông làm họ, đặt pháp danh cho gã là Sa Ngộ Tịnh (có bản dịch là Sa Ngộ Tĩnh).

Như vậy, cuộc giao đấu tưởng chừng như một trận chiến sinh tử giữa Sa Tăng và Mộc Tra lại chính là cơ duyên mở đường, giúp vị tướng thiên đình bị giáng hạ tìm lại được con đường tu hành chân chính, và cuối cùng trở thành một trong ba đồ đệ không thể thiếu của Đường Tăng trên hành trình thỉnh kinh.