Hầu hết trong thời kỳ nào, ở Trung Quốc cũng xuất hiện các cao nhân, người tư vấn, quân sư cho các vị quân chủ. Nói đến đây hẳn nhiều người nghĩ ngay đến Gia Cát Lượng (Khổng Minh). Vị công thần khai quốc của nhà Thục Hán đã phò trợ Lưu Bị dựng cơ nghiệp. Tài năng của Gia Cát Lượng được so sánh với Tôn Tử, mãi hàng nghìn năm sau vẫn được ca tụng.
Ảnh minh họa.
Thế nhưng, trên thực tế thì Gia Cát Lượng vẫn chưa phải vị quân sư số 1 ở Trung Quốc. Người giành được danh hiệu cao quý đó là Khương Tử Nha (1156 TCN – 1017 TCN). Các sử gia, học giả đều phải công nhận rằng ông tài năng xuất chúng, là người có một không hai trong lịch sử Trung Quốc.
Khương Tử Nha được cho là xuất thân trong một gia tộc có tiếng tăm. Tổ tiên của ông là Lã Bá Di, người từng có công giúp Hạ Vũ trị thủy. Sau khi trị thủy xong, Lã Bá Di được Hạ Vũ phong cho chức Tứ nhạc. Đến đời nhà Thương, con cháu nhà Lã Bá Di (trong đó có Khương Tử Nha) lại rơi vào tình cảnh không mấy giàu có.
Sử chép rằng năm 32 tuổi, Khương Tử Nha bắt đầu lên núi tu Đạo. Trong những năm tháng đó ông đan sọt, xay bột, xem tử vi để kiếm sống qua ngày. Mãi đến năm 72 tuổi, vị cao nhân này mới xuất núi, quyết định xây dựng sự nghiệp.
Mới đầu Khương Tử Nha làm chức Đại phu dưới trướng Trụ Vương. Về sau, chứng kiến Trụ Vương đam mê tửu sắc, chìm đắm trong nhục dục, Khương Tử Nha khuyên ngăn không được đã bỏ quan đến Tây Kỳ sinh sống. Cuối cùng ông được Chu Văn Vương chú ý. Ngay từ đầu Chu Văn Vương đã nhận định Khương Tử Nha là một bậc kỳ tài về binh pháp, liền mời ông về làm quân sư.
Lúc này đây Khương Tử Nha bắt đầu bộc lộ mưu lược hơn người, tài năng xuất chúng của mình. Ông đã bày binh bố trận, giúp Chu Văn Vương tiêu diệt được nhà Thương, lập nên nhà Chu. Cũng bởi vậy mà vị quân sư này được xem như khai quốc công thần nhà Chu.
Khi còn sống, Khương Tử Nha làm đến chức tể tướng của nhà Chu. Vua tin tưởng ông đến mức phong làm Tề Vương. Khương Tử Nha khác với Gia Cát Lượng khi chẳng những tài giỏi mà còn thọ rất cao. Ông sống đến năm 97 tuổi mới qua đời.