Phân tích DNA lớp trầm tích cổ đại bên trong hang İnönü, một hang động núi lửa ở tỉnh Zonguldak - Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà khoa học đã phát hiện ra một bài thuốc có từ 5.000 năm trước cũng như nhiều chi tiết quan trọng về bệnh tật và y học thời cổ đại.
Viết trên tạp chí khoa học PLoS ONE, nhóm tác giả từ Đại học Zonguldak Bülent Ecevit (Thổ Nhĩ Kỳ) cho biết họ đã dùng phương pháp giải trình tự metagenomic tiên tiến tái tạo lịch sử 5.000 năm cộng đồng vi sinh vật trong trầm tích hang İnönü, nơi con người cổ đại từng sinh sống suốt hàng thiên niên kỷ.
Địa chất độc đáo của hang động núi lửa này cung cấp nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, bao gồm các mỏ than mà cư dân thời tiền sử đã khéo léo sử dụng cho mục đích y học.
Phân tích đất từ 4 tầng văn hóa riêng biệt cho thấy người xưa đã điều trị buồn nôn, tiêu chảy, đau dạ dày và các rối loạn tiêu hóa khác bằng các chất có nguồn gốc từ than củi.
Phương pháp này cho thấy các liệu pháp sử dụng than hoạt tính trong y học hiện đại có sự kế thừa đáng kể bài thuốc 5.000 tuổi này.
Các nhà nghiên cứu cũng xác định được các gene kháng kháng sinh có niên đại hàng thiên niên kỷ trong cộng đồng vi khuẩn cổ đại trong hang động: Gene tetA từ năm 4300 trước Công nguyên, intl1 từ năm 3000 trước Công nguyên và OXA-58 từ năm 1400 trước Công nguyên.
Những phát hiện này ủng hộ giả thuyết cho rằng khả năng kháng kháng sinh đã tiến hóa tự nhiên trong vi khuẩn đất từ rất lâu trước khi dược phẩm của con người phát triển.
Trong bối cảnh nhân loại đang đối mặt với tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng, khám phá trên không chỉ giúp tái hiện lại rõ nét hơn đời sống cổ đại, mà còn làm nổi bật vai trò của khảo cổ học trong việc tìm hiểu sự tiến hóa của y học, từ đó có các chiến lược phù hợp hơn để đối phó với các thách thức thời hiện đại.
