Theo Phó Chủ tịch UBND TP HCM Dương Anh Đức, thành phố đang có chủ trương cho người dân tự test nhanh SARS-CoV-2 tại nhà. Đây là việc làm giúp giảm gánh nặng cho ngành y tế và phát hiện nhanh F0 để đưa đi cách ly, điều trị.
Mua bộ test đạt chuẩn
Theo BSCK1 Lê Thị Thanh Thùy - Phó Khoa Vi sinh, Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP HCM) - test nhanh SARS-CoV-2 là phương pháp xét nghiệm phát hiện các protein trên bề mặt của virus SARS-CoV-2 (xét nghiệm kháng nguyên). Phương pháp xét nghiệm kháng nguyên được sử dụng phổ biến hiện nay để sàng lọc người nhiễm SARS-CoV-2 trong cộng đồng.
Giải thích về sự khác nhau của test nhanh kháng nguyên với xét nghiệm PCR, bác sĩ Thùy cho biết xét nghiệm PCR là xét nghiệm sinh học phân tử (Realtime RT - PCR), giúp xác định sự hiện diện của virus thông qua phát hiện đoạn gien axít nucleic trên virus SARS-CoV-2. Test nhanh là phát hiện protein trên bề mặt virus. Do đó, độ chính xác của test nhanh không bằng xét nghiệm PCR.
Để lấy mẫu xét nghiệm test nhanh kháng nguyên tại nhà, cần phải mua được bộ test (kit test) đạt chuẩn, do Bộ Y tế cấp phép, lưu hành. Nếu mua phải hàng nhái, kém chất lượng thì sẽ có kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả.
Do có nhiều bộ kit test nhanh kháng nguyên khác nhau nên quy trình test nhanh SARS-CoV-2 cũng sẽ có một số điểm khác nhau. Tuy nhiên, các dụng cụ test nhanh kháng nguyên đều có kết cấu chung gồm: khay thử, đệm chiết mẫu, que lấy mẫu, ống lấy mẫu có nắp nhỏ giọt và hướng dẫn sử dụng.
Đa phần hiện nay test nhanh kháng nguyên đều lấy ở dịch tỵ hầu. Trước khi lấy mẫu cần phải chọn nơi thông thoáng, sạch sẽ, không lấy mẫu trong phòng máy lạnh để bảo đảm không lây nhiễm. Độ chính xác của test nhanh phụ thuộc vào kỹ thuật lấy mẫu, cần phải để người lấy mẫu ngồi hoặc nằm đầu nghiêng về phía sau một góc 70 độ. Sau đó, nhẹ nhàng đưa đầu que lấy mẫu qua lỗ mũi, đẩy dọc sàn mũi tới khoang mũi hầu cho đến khi thấy có lực cản (sâu khoảng 1/2 khoảng cách từ đầu mũi đến dái tai). Xoay que ba lần và nhẹ nhàng xoay và rút que mẫu khỏi mũi.
Nếu âm tính chỉ xuất hiện vạch chứng C và không có vạch nào trong vùng kết quả T. Nếu không xuất hiện vạch chứng C là kết quả không hợp lệ. Nguyên nhân do lượng mẫu không đủ hoặc thực hiện sai quy trình.
"Quan trọng nhất là kỹ thuật lấy mẫu phải đúng. Nếu kit test bảo đảm chất lượng mà lấy mẫu sai cách sẽ không có được kết quả chuẩn. Ngoài ra, cần phải đọc kết quả đúng thời điểm như hướng dẫn sử dụng, nếu đọc sớm hay muộn cũng sẽ có kết quả không chính xác" - bác sĩ Thùy lưu ý.
Không được chủ quan cho dù âm tính
Bác sĩ Thanh Thùy cho rằng test nhanh kháng nguyên tại nhà có nhiều ưu điểm như kỹ thuật lấy mẫu đơn giản và có thể tự thực hiện. Những loại test nhanh có thể mua được ở các nhà thuốc với chi phí hợp lý.
Nhu cầu tự test nhanh để xác định có mắc Covid-19 hay không của người dân là rất lớn, đặc biệt là với những người có yếu tố dịch tễ nhằm kịp thời tầm soát, theo dõi sức khỏe của mình. Một số bệnh viện chưa có xét nghiệm PCR cũng dùng test nhanh để kịp thời phát hiện các bệnh nhân mắc Covid-19 nhằm có hướng xử lý kịp thời.
Khi lấy mẫu tại nhà cần nhẹ nhàng, tránh bị chảy máu cam. Nếu bị chảy máu cam cũng cần bình tĩnh, ngồi thẳng đầu hơi nghiêng về phía trước và bóp chặt cánh mũi khoảng 10-15 phút cho máu ngừng chảy, khoảng 1 giờ sau lấy lại mẫu ở vị trí khác như hầu họng. Sau khi test nhanh có kết quả dương tính, người dân cần bình tĩnh và cách ly với người thân tại nơi riêng biệt, tránh tiếp xúc với những người xung quanh, sau đó thông báo cho nhân viên y tế địa phương để được lấy mẫu xét nghiệm PCR.
"Với người có kết quả âm tính cũng không được chủ quan, bởi độ nhạy và độ đặc hiệu của test nhanh không chính xác bằng xét nghiệm PCR. Do đó, cần phải theo dõi thêm những triệu chứng khác, đặc biệt vẫn thực hiện nghiêm quy định 5K để bảo đảm an toàn" - bác sĩ Thùy tư vấn