Sai sót đề tham khảo môn Địa: Tại sách giáo khoa?

Sau khi Bộ GD&ĐT công bố đề thi tham khảo các môn của kỳ thi THPT quốc gia, Tiền Phong đã có bài phản ánh ý kiến của thầy Nguyễn Văn Thuật, giảng viên Trường ĐH Đồng Nai về những băn khoăn về đề thi môn Địa lý. Trong đó, thầy Thuật nêu ra ba quan điểm, thứ nhất là sai kiến thức cơ bản, thứ hai là không bám sát thực tế, thứ ba là phương án gây nhiễu vô duyên. Trong đó, nội dung thứ nhất thể hiện ở câu hỏi số 44 và 52.

Theo thầy Thuật, câu hỏi số 44 hỏi về quốc lộ 1 thì thực tế không có quốc lộ nào là quốc lộ 1. Câu 52 hỏi về hệ thống sông nào nằm cả phía Bắc và phía Nam thì không có con sông nào như thế. Trước phản ánh của thầy Thuật, hôm qua, thay mặt Tổ ra đề môn Địa lý, PGS.TS Nguyễn Đức Vũ giải thích câu 44 như sau: SGK địa lý lớp 12 trang 131 và trang 23 trong Atlat Địa lí Việt Nam do NXB Giáo dục Việt Nam phát hành từ năm 2009 đến nay có viết: Quốc lộ 1 chạy suốt từ cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn đến Năm Căn, Cà Mau dài 2.300km). Đồng thời, theo Cục Đường bộ Việt Nam, hiện nay một số cơ quan hành chính vẫn sử dụng tên quốc lộ 1A theo thói quen do sợ nhầm lẫn với các quốc lộ 1B, 1C hay 1K. Tuy nhiên, tên gọi chính thức vẫn là “quốc lộ 1” do Bộ Giao thông Vận tải quy định có điểm đầu ở biên giới phía Bắc (giáp Trung Quốc) và điểm cuối thuộc Cà Mau.

“Trên thực tế tại văn bản pháp lý thì không có quốc lộ 1A mà chỉ có quốc lộ 1 (tham khảo hướng dẫn và thông tin chung về hệ thống quốc lộ ban hành kèm theo quyết định 3937/QĐ-TCĐBVN ngày 1/12/2015 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam công bố khổ giới hạn các tuyến đường quốc lộ). Quốc lộ 1 bắt đầu từ cửa khẩu Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn) và kết thúc Cà Mau” - ông Vũ khẳng định.

Đối với câu hỏi số 52, PGS Nguyễn Đức Vũ cho hay, đề yêu cầu xem Atlat Địa lí Việt Nam trang 10. Trên trang này, hệ thống sông Mê Công nằm ở cả hai phần lãnh thổ phía Bắc và phía Nam nước ta.

Mặt khác, câu hỏi này mục đích đánh giá kỹ năng đọc Atlat của học sinh. Phần lãnh thổ phía Bắc và phía Nam có giới hạn là dãy núi Bạch Mã. Đọc trên Atlat sẽ thấy đáp án đúng chỉ có sông Mê Công. Xét trên thực tế có sông Xê Công, Xê Bang Hiêng (thuộc Lào) có lưu vực ở Việt Nam, phần phía lãnh thổ phía Bắc (thuộc tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế) chảy qua Lào và nhập nước vào sông Mê Công. Vì vậy xét về nội dung câu này không sai.

Tuy nhiên, với câu hỏi này, trao đổi với PV Tiền Phong, một giáo viên dạy Địa lý tại Trường THPT Hải Hậu A, Nam Định cho rằng câu hỏi mà Tổ ra đề đưa ra không chuẩn. “Tổ ra đề giải thích như thế là khiên cưỡng. Câu giải thích đó không hợp lý. Không thể trả lời theo kiểu bắc cầu như vậy được. Kể cả giáo viên dạy Địa lý cũng không nhìn ra tính chất bắc cầu đấy. Câu trả lời là sông Mê Công thì đánh đố học sinh quá” - giáo viên này khẳng định.

Đối với câu hỏi số 55 mà thầy Thuật cho rằng không bám sát thực tế, PGS Nguyễn Đức Vũ cho hay, câu hỏi này với mục đích đánh giá kỹ năng đọc Atlat Địa lí Việt Nam nên không có gì sai. Trong Atlat Địa lý Việt Nam có kí hiệu các thành phố có số dân trên 1 triệu người là Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng với năm thống kê 2007. Đến nay đã có thay đổi, tuy nhiên, PGS Vũ cũng thừa nhận cả SGK và Atlat Địa lý Việt Nam chưa cập nhật kịp thời.

Với câu hỏi số 42 mà thầy Thuật cho rằng phương án gây nhiễu vô duyên thì PGS Vũ giải thích: Đây là một câu hỏi ở cấp độ dễ nhất, việc phương án nhiễu “lộ liễu quá” cũng không quá lo ngại. Đối với học sinh có học lực trung bình, yếu cũng phải có những câu thuộc cấp độ dễ để đánh giá năng lực của người học từ thấp đến cao.

Như vậy, theo PGS Nguyễn Đức Vũ, SGK cùng với Atlat Địa lí Việt Nam hiện hành là tài liệu dạy và học môn Địa lí thống nhất trong cả nước. Do đó câu hỏi và đáp án thi về nguyên tắc phải phù hợp với các tài liệu này.

Theo TS Sái Công Hồng, Phó Cục trưởng Cục KT&KĐCLGD, Bộ GD&ĐT đại diện Ban xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa, đây là lần công bố đề thi thử nghiệm thứ 3 (2 lần trước là đề thi minh họa và đề thi thử nghiệm) để các em học sinh có định hướng ôn tập cho tốt, phục vụ kỳ thi THPTQG năm 2017. Lần này đề thi tham khảo với mục đích là để giúp học sinh có một cái nhìn tổng quát về hình thức thi theo 5 bài thi, thêm nữa để các em hình dung ra một bức tranh chung về đề thi để có thể nhận dạng được về định dạng đề thi tham khảo, tương tự như cấu trúc của đề thi thật, tránh những bỡ ngỡ khi tiếp cận với đề thi chính thức kỳ thi THPT quốc gia tới đây.

Cũng theo ông Hồng, Ban xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa đã nhận được những phản hồi của các giáo viên về đề thi tham khảo môn Địa lý và Hóa học. Ban xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa sẽ tiếp tục lắng nghe và tiếp thu các ý kiến nhiều chiều để chuẩn bị tốt hơn nữa trong việc ra đề thi chính thức kỳ thi THPTQG tới đây.

Ngoài ra, khi tổ chức ra đề thi trong kỳ thi chính thức, việc chọn lựa nội dung kiến thức nào sẽ thi phải làm với quy trình rất chặt chẽ. Hiện tại Bộ GD&ĐT đang tiếp tục triển khai các bước tiếp theo của quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa, đảm bảo kịp tiến độ phục vụ kỳ thi chính thức vào tháng 6/2017.