Qua hai kỳ báo, chúng ta đã cùng nhìn lại bức tranh đấu thầu đa dạng tại tỉnh Vĩnh Long (mới) thông qua hai gói thầu cung cấp thiết bị giáo dục. Những kết quả tương phản này không chỉ là những câu chuyện riêng lẻ, mà còn là những bài học kinh nghiệm quý báu, cung cấp góc nhìn đa chiều để hoàn thiện hơn nữa công tác đấu thầu, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển giao hành chính.

Những đặc trưng từ thực tiễn

Từ hai trường hợp của Công ty TNHH MTV Dịch vụ - Thương mại - Sản xuất Tuấn Kiệt và Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Tâm Giang, có thể tổng hợp lại một số đặc trưng nổi bật của hoạt động đấu thầu trong giai đoạn vừa qua:

Bức tranh tương phản về hiệu quả kinh tế: Sự chênh lệch giữa tỷ lệ tiết kiệm 21,3% ở một gói thầu có cạnh tranh và 0,52% ở gói thầu chỉ có một nhà thầu tham gia là minh chứng rõ nét nhất cho giá trị của sự cạnh tranh.

Vai trò quyết định của số lượng nhà thầu: Thực tế cho thấy khi có nhiều nhà thầu cùng tham gia, áp lực cạnh tranh về giá và chất lượng sẽ tăng lên, giúp bên mời thầu có được lựa chọn tối ưu hơn. Ngược lại, kịch bản "một mình một ngựa" thường đi kèm với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp.

Hồ sơ năng lực nhà thầu đa dạng: Thị trường luôn có sự tham gia của các nhà thầu "nội tỉnh" với kinh nghiệm và am hiểu địa bàn, bên cạnh các nhà thầu "ngoài tỉnh" mang đến những luồng gió mới. Việc tạo ra một môi trường bình đẳng để tất cả các doanh nghiệp này có thể tham gia là yếu tố then chốt.

Bối cảnh chuyển giao hành chính: Việc sáp nhập tỉnh là một thách thức không nhỏ, đòi hỏi bộ máy quản lý phải vừa vận hành thông suốt các công việc thường nhật, vừa kiện toàn lại cơ cấu tổ chức. Đây là bối cảnh cần được xem xét khi đánh giá các hoạt động trong giai đoạn này.

Góc nhìn pháp lý: Những quy định cần tuân thủ

Để đảm bảo hoạt động đấu thầu luôn đi đúng định hướng, việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật là yêu cầu tiên quyết. Chia sẻ dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Thị Hương, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết:

"Luật Đấu thầu 2023 được xây dựng trên bốn trụ cột chính là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Bất kỳ hoạt động đấu thầu nào cũng phải hướng tới việc thực hiện đầy đủ cả bốn mục tiêu này. Việc một gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm thấp không mặc nhiên là sai phạm, nhưng nó là một chỉ dấu để các bên xem xét lại liệu tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế đã được đảm bảo ở mức tối ưu hay chưa."

Bà Hương cũng nhấn mạnh về trách nhiệm của các bên liên quan được quy định tại Chương II của Luật Đấu thầu. "Bên mời thầu có trách nhiệm thực hiện các thủ tục một cách công khai, không đưa ra các điều kiện gây hạn chế cạnh tranh, và phải đảm bảo thông tin được phổ biến rộng rãi. Việc tuân thủ chặt chẽ các quy định này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cách tốt nhất để bảo vệ ngân sách nhà nước, đặc biệt là trong giai đoạn kiện toàn bộ máy như tại tỉnh Vĩnh Long mới."

Giải pháp nâng cao hiệu quả từ chuyên gia

Thay vì tập trung vào các vấn đề đã qua, việc tìm kiếm các giải pháp để nâng cao hiệu quả cho tương lai là cần thiết hơn cả. Chuyên gia đấu thầu Nguyễn Phước Nguyên đã có những chia sẻ thiết thực:

"Để tối ưu hóa công tác đấu thầu trong bối cảnh mới, các địa phương có thể tập trung vào một số giải pháp. Thứ nhất là nâng cao công tác khảo sát thị trường và lập dự toán. Trước khi mời thầu, việc khảo sát kỹ lưỡng sẽ giúp đưa ra một mức giá gói thầu hợp lý, vừa đủ sức hấp dẫn các nhà thầu có năng lực, vừa tránh lãng phí."

"Thứ hai," ông Nguyên tiếp lời, "là chủ động tăng cường tính công khai, minh bạch. Ngoài việc đăng tải thông tin theo quy định, bên mời thầu có thể chủ động gửi thông báo đến các hiệp hội ngành nghề, đăng tải trên nhiều cổng thông tin khác nhau để đảm bảo thông tin đến được với càng nhiều nhà thầu tiềm năng càng tốt."

Cuối cùng, chuyên gia Nguyễn Phước Nguyên đề xuất một giải pháp mang tính xây dựng: "Nên xem các gói thầu có tỷ lệ cạnh tranh thấp là một cơ hội để học hỏi. Sau mỗi gói thầu như vậy, đơn vị nên tổ chức một buổi rà soát, rút kinh nghiệm nội bộ. Mục tiêu không phải để quy trách nhiệm, mà là để tìm ra nguyên nhân gốc rễ và đề ra giải pháp cải thiện cho những lần sau. Đây là cách làm bền vững để liên tục hoàn thiện quy trình."

Những tình huống thực tiễn tại tỉnh Vĩnh Long (mới) là những bài học giá trị. Bằng cách nhìn nhận một cách xây dựng và áp dụng các giải pháp chuyên môn, đây sẽ là cơ hội để tỉnh Vĩnh Long xây dựng một hệ thống đấu thầu công không chỉ minh bạch, tuân thủ pháp luật mà còn đạt hiệu quả kinh tế cao, trở thành một điểm sáng trong công tác quản lý đầu tư công của cả nước.