Chiều 13/11, Quốc hội thông qua Luật Cư trú (sửa đổi) với 449/455 đại biểu tán thành. Luật gồm 7 chương, 38 điều và sẽ chính thức có hiệu lực từ 1/7/2021.
Một trong những thay đổi căn bản nhất của Luật Cư trú sửa đổi là bỏ sổ hộ khẩu và sổ tạm trú giấy. Theo đó, sau khi luật có hiệu lực thi hành, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận cư trú đến hết ngày 31/12/2022.
Việc này nhằm tránh làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, thêm phiền phức cho người dân, tạo áp lực lớn cho các cơ quan quản lý, đăng ký cư trú tại thời điểm Luật mới có hiệu lực thi hành.
 |
| Các đại biểu Quốc hội nhấn nút biểu quyết thông qua Luật cư trú. |
Khi các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú hoàn thành việc xây dựng, vận hành thông suốt và các cơ quan, tổ chức, địa phương đã thực hiện tốt việc kết nối liên thông. Việc này để bảo đảm chỉ cần sử dụng số định danh cá nhân là có thể xác định được thông tin nhân thân, thông tin về nơi cư trú của công dân, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ tự chấm dứt vai trò ngay cả khi chưa đến thời hạn 31/12/2022.
Dư luận đặt câu hỏi, có nên thí điểm trước ở một vài địa phương sau đó mới triển khai rộng rãi trên cả nước? Bởi việc bỏ sổ hộ khẩu giấy chuyển sang mã số định danh cá nhân (hay sổ điện tử) được người dân hoan nghênh nhưng cũng không ít bỡ ngỡ.
Trao đổi với PV Kiến Thức, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cho rằng, Luật Cư trú (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua cho nên không có việc thí điểm tại một số địa phương mà sẽ tổ chức thực hiện trên cả nước vào đầu năm 2023.
“Người dân rất quan tâm, thậm chí lo lắng. Tuy nhiên, Bộ Công an hiện đang rất tập trung quyết liệt để đổi cấp lại giấy chứng minh có mã số định danh cá nhân. Tất cả những giấy tờ định danh cá nhân thay chứng minh nhân dân có những dữ liệu về thông tin cá nhân của mỗi người. Khi đến cơ quan đơn vị nào đó giao dịch, thay vì có sổ hộ khẩu trình cơ quan đó chỉ cần có số định danh cá nhân. Toàn bộ những thông tin nhân thân, thông tin nơi cư trú đều có”- đại biểu Hòa cho biết.
Ông Hòa cho rằng, người dân nên yên tâm, các cơ quan chức năng, công quyền có trách nhiệm phải truy cập và nhập dữ liệu từng cá nhân, từng hộ, để khi người dân đến giao dịch chỉ cần số định danh cá nhân mà không cần phải sổ hộ khẩu như trước.
“Tôi cho rằng đây là vấn đề rất tiến bộ. Việt Nam làm như vậy là muộn hơn so với các quốc gia trên thế giới. Cho nên tôi cho rằng, việc này rất thuận lợi cho người dân. Không phải đi đâu cũng mang kè kè theo sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Mà chỉ cần giấy tờ định danh, đi bất cứ đâu trong nước giao dịch đều dễ dàng. Không phải mang sổ hộ khẩu đến cơ quan này, cơ quan kia rồi bị hạch sách nhà có bao nhiêu người…” – ông Hòa nêu ý kiến.
Liên quan việc này, Bộ Công an cho biết, việc thay thế phương thức quản lý dân cư thông qua sổ hộ khẩu, sổ tạm trú bằng phương thức quản lý theo số định danh cá nhân, cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú sẽ bảo đảm chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm giấy tờ công dân, giảm những chi phí mà hiện nay người dân, doanh nghiệp đang phải chi trả trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.
 |
| Đại biểu Phạm Văn Hòa. |
Việc thay đổi hình thức quản lý này sẽ giúp không chỉ đơn giản hóa thủ tục, giấy tờ, tiết kiệm chi phí hành chính cho công dân mà còn góp phần bảo đảm quản lý công dân chặt chẽ, thực chất, khắc phục nhiều bất cập trong quản lý dân cư ở nước ta hiện nay.
Khi công dân làm các thủ tục hành chính có liên quan sẽ không cần xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú mà sẽ được khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thông qua mã số định danh cá nhân.
Khi quản lý cư trú bằng mã số định danh, người dân sẽ được cập nhật, khai thác thông tin của mình trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc tra cứu thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư khi giải quyết các thủ tục hành chính sẽ thay thế cho việc phải xuất trình hoặc nộp bản sao có chứng thực các giấy tờ công dân khi thực hiện thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí và thời gian đi lại của nhân dân, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.
Khi bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, cảnh sát sẽ dựa trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thông qua mã số định danh cá nhân để quản lý công dân. Khi tham gia các giao dịch, công dân có thể xuất trình Căn cước công dân (có thông tin về số định danh cá nhân) để cơ quan, tổ chức có liên quan có trách nhiệm kiểm tra, đối chiếu thông tin về nơi cư trú của công dân đã cung cấp với thông tin có trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, không bắt buộc công dân phải xuất trình giấy tờ xác nhận về cư trú.
Bên cạnh đó, khi triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ Công an sẽ nghiên cứu để có nhiều hình thức khai thác, sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu bảo đảm tính thông suốt, liên tục và dễ tiếp cận, dễ dử dụng, tạo thuận lợi tối đa cho công dân.
Để chuẩn bị cho phương án bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, Bộ Công an đã rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú để đề xuất sửa đổi, bổ sung bảo đảm thống nhất, đồng bộ. Theo đó, các cơ quan nhà nước sẽ hạn chế các thủ tục hành chính có yêu cầu xuất trình giấy tờ xác nhận về cư trú, hạn chế các thủ tục hành chính có yêu cầu xuất trình giấy tờ xác nhận về cư trú để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với quy định của Luật này.
Khi Cơ sở dữ liệu quốc gia đi vào vận hành hoạt động và được kết nối, chia sẻ, khai thác sử dụng chung thì công dân được sử dụng số định danh cá nhân để xác định thông tin nhân thân, thông tin về nơi cư trú; cơ quan Nhà nước không được yêu cầu người dân phải nộp thêm giấy tờ xác nhận về cư trú khi thực hiện các thủ tục hành chính.
Trường hợp thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú. Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký, khai báo về cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của Luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
>>> Mời độc giả xem thêm video Quốc hội chính thức xóa sổ dịch vụ đòi nợ thuê: