Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ đã diễn ra tại Washington DC, Hoa Kỳ ngày 4/5. Thừa ủy quyền của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Nguyễn Quốc Dũng đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Cuộc họp này. Tham dự Cuộc họp có Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và Phó Tổng Thư ký ASEAN.
Đây là cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump lên cầm quyền tại Hoa Kỳ. Tại Hội nghị, các bên đã trao đổi về chính sách của Hoa Kỳ đối với khu vực, định hướng quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ trong thời gian tới, các vấn đề quốc tế và khu vực quan tâm như Biển Đông, tình hình bán đảo Triều Tiên, chống khủng bố và an ninh mạng.
 |
| Ngoại trưởng Mỹ và Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN. |
Thay mặt Tổng thống Hoa Kỳ, Ngoại trưởng Rex Tillerson tái khẳng định cam kết đối với khu vực, coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, nhấn mạnh ASEAN là đối tác kinh tế quan trọng của Hoa Kỳ, tiếp tục triển khai Sáng kiến Kết nối ASEAN-Hoa Kỳ, khuyến khích tăng trưởng kinh tế bền vững và công bằng, khẳng định sẽ duy trì các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho thanh niên và phụ nữ ASEAN như chương trình các nhà lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI), học bổng Fulbright.
Các nước ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ, hoan nghênh những bước đi gần đây của Hoa Kỳ tăng cường hợp tác với ASEAN trong đó có việc Tổng thống Donald Trump cam kết sẽ dự các sự kiện của khu vực như Cấp cao APEC tại Việt Nam, Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ và Cấp cao Đông Á tại Philippines tháng 11/2017, Phó Tổng thống Mike Pence thăm Indonesia và gặp Tổng Thư ký ASEAN và Ủy ban các Đại diện Thường trực ASEAN, Ngoại trưởng Tillerson gặp Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN tại Washington DC…
Về tình hình quốc tế và khu vực, ASEAN và Hoa Kỳ nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong ứng phó với các thách thức an ninh xuyên quốc gia đang nổi lên như khủng bố, an ninh mạng…Về tình hình bán đảo Triều Tiên, hai bên chia sẻ quan ngại về những diễn biến căng thẳng gần đây, kêu gọi cam kết thực hiện nghiêm túc các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc.
Các nước cũng đã trao đổi về vấn đề Biển Đông, bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp trên thực địa tại khu vực này; theo đó hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, nhấn mạnh thực hiện kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), các tiến trình ngoại giao pháp lý trong khu vực, thực hiện đầy đủ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất khung Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC)
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đánh giá cao các kết quả đạt được trong hợp tác ASEAN-Hoa Kỳ thời gian qua và cho rằng việc tiếp tục các cam kết và đà phát triển quan hệ ASEAN-Mỹ là phù hợp với lợi ích hai bên và khu vực.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh việc Mỹ tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình có ý nghĩa chiến lược và là nhân tố tích cực và quan trọng cho hòa bình, ổn định, và liên kết khu vực.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề xuất một số lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác ASEAN-Mỹ giai đoạn tới, trong đó có phát triển các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, thúc đẩy sáng tạo, kinh tế số, giao lưu nhân dân, hợp tác biển và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như khủng bố, an ninh mạng;đồng thời nhấn mạnh ưu tiên hợp tác bảo vệ nguồn nước sông Mekong và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Về Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng chia sẻ lo ngại trước những diễn biến phức tạp tại khu vực này, nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông, khẳng định đây là mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực, trong đó có Hoa Kỳ; đề cao các nguyên tắc, hai bên nhất trí tại Cấp cao Đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ tại Sunnylands, California tháng 2/2016.
Chiều cùng ngày, các nước đã tham dự Diễn đàn bàn tròn do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tổ chức.
Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng sẽ có cuộc gặp với Cố vấn Hội đồng An ninh Quốc gia Herbert Raymond McMaster ngày 5/5.
Trước đó, ngày 3/5, đã diễn ra Đối thoại ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 30. Hai bên đã trao đổi về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, kiểm điểm và định hướng hợp tác ASEAN-Hoa Kỳ, và chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng ASEAN-Hoa Kỳ và Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 5 cũng như các hoạt động kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ.
Tại Đối thoại lần này, hai bên nhất trí đánh giá quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ tiếp tục phát triển toàn diện trên cả 3 lĩnh vực hợp tác là chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội. Sự phát triển của mối quan hệ này đã đóng góp tích cực cho tiến trình xây dựng Cộng đồng của ASEAN, tăng cường liên kết và kết nối khu vực.
Được biết, Hoa Kỳ đã trở thành bạn hàng lớn thứ 4 của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 212 tỷ đô la trong 2015, đồng thời cũng là nước đứng đầu về đầu tư trực tiếp vào ASEAN với tổng giá trị lên tới 274 tỷ đô la. Bên cạnh đó, quan hệ hợp tác kinh tế hai bên cũng đã mang lại hơn 5 triệu việc làm tại Hoa Kỳ.