Chính sách Mỹ ở Syria: Kẻ thù của kẻ thù là bạn?

Kẻ thù chính của Mỹ hiện là "Nhà nước Hồi giáo" (IS). Thế nhưng cho đến nay, Washington chỉ được đào tạo được 60 chiến binh chống phiến quân IS. giới phân tích không loại trừ khả năng Mỹ đang làm theo phương châm "kẻ thù của kẻ thù là bạn" trong cuộc nội chiến Syria.

Bộ trưởng Quốc phòng  Ashton Carter thừa nhận trước Quốc hội Mỹ rằng việc tuyển dụng và đào tạo các chiến binh nổi dậy “ôn hòa” còn lâu mới được như  Lầu Năm Góc mong đợi.

Trong một phiên điều trần của Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ, TNS John McCain nói: "Phương tiện và nỗ lực hiện tại không phù hợp với mục đích của chúng ta. Điều đó cho thấy chúng ta không chiến thắng và khi không giành chiến thắng trong chiến tranh, người ta đang thất bại”.

Tại sao Mỹ chỉ đào tạo được rất ít quân nổi dậy “ôn hòa”? Theo Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter, đó là do quá trình rà soát nghiêm ngặt nhằm đảm bảo rằng các tân binh cam kết chiến đấu chống phiến quân IS là ưu tiên hàng đầu và sẽ tuân thủ luật pháp  trong xung đột vũ trang.

Theo chuyên gia về Syria, David Lesch, chính quyền Obama  đã tỏ ra rất thận trọng bởi vì sợ vũ khí  Mỹ có thể rơi vào tay của các phần tử  Hồi giáo cực đoan.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Carter,  7.000 tân binh hiện đang được thanh lọc.  Mục tiêu của Lầu Năm Góc là mỗi năm đào tạo được 5.000 chiến binh “ôn hòa”  và xây dựng được một lực lượng hơn 15.000 chiến binh “ôn hòa”  trong vòng ba năm. Mỗi tân binh được chọn sẽ nhận được một khoản trợ cấp hàng tháng từ 250 đến 400 USD.

Nhà phân tích Joshua Landis, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Oklahoma, cho rằng có rất ít chiến binh “ôn hòa” ở Syria. Nhưng không ít chiến binh muốn tham gia chương trình đào tạo của Mỹ để nhận tiền.

Từ lâu, Thượng nghị sĩ John McCain và phe diều hâu  trong Quốc hội Mỹ đã chỉ trích chính quyền Obama không can thiệp và đào tạo quân nổi dậy trước khi các nhóm thánh chiến như  Mặt trận Nusra có liên hệ với tổ chức khủng bố al-Qaeda và phiến quân IS hoạt động mạnh ở Syria.

Nhà phân tích Landis cho rằng bất chấp nỗ lực của Tổng thống Obama, hiện thời không có phe đối lập thống nhất để ở Syria để Mỹ có thể liên kết. Ông Landis nhận xét: “Ông  ấy (Tổng thống Obama) đã rất cố gắng để hòa hợp các lực lượng nổi dậy ở  Syria và ông không thể làm được điều này.  Và điều đó đã phát đi một thông điệp lớn là ông không thể kiểm soát tình hình”.

Khi cuộc nổi dậy Syria nổ ra, lập trường  của Tổng thống Obama là rất rõ ràng:  Tổng thống Bashar al-Assad phải ra đi. Nhưng hiện thời,  tình hình đã trở nên phức tạp hơn. Chế độ Assad là một quyền lực thế tục với một quân đội có tổ chức chống lại phiến quân IS.

Nhà phân tích Landis nói: "Hiện đã có một liên minh chiến lược giữa Assad và Mỹ, vào thời điểm chính quyền Obama tuyên chiến với ISIS (Nhà nước Hồi giáo)".

Nhưng đối với các lực lượng  nổi dậy ở Syria, mục tiêu chính vẫn là lật đổ Assad và mâu thuẫn với ưu tiên mới của Nhà Trắng.

Nhà phân tích David Lesch nói với DW."Hầu như tất cả các phe đối lập vũ trang đều muốn chống lại chế độ Assad, chứ không phải ISIS”. Giáo sư  David Lesch giảng dạy tại  Đại học Trinity và từng nói chuyện với nhiều người thuộc các nhóm nổi dậy  lớn trong cuộc nội chiến Syria, giai đoạn 2012-2013. Ông nói tiếp:  “Mục tiêu của họ là rõ ràng: lật đổ chính phủ Syria. Sauk hi lật đổ được Assad, họ mới quay sang chiến đấu chống  Nhà nước Hồi giáo”.

Theo nhà phân tích Landis, mặc dù Nhà Trắng đã bớt chỉ trích chính phủ Syria,  nhưng chính quyền Mỹ vẫn muốn loại  bỏ Tổng thống Assad. Tổng thống Assad có thể là “một đồng minh tạm thời”  cho đến khi Nhà nước Hồi giáo bị đánh bại.

Trừng phạt kinh tế vẫn được Nhà Trắng duy trì để chống lại chế độ Assad và các đồng minh then chốt của Mỹ trong khu vực  như Thổ Nhĩ Kỳ, Ả-rập Xê-út muốn chế độ Assad - đồng minh khu vực chính của Iran - biến mất.

Nhà phâ tích Joshua Landis  nhận định:  "Mỹ vẫn muốn làm suy yếu và lật đổ Assad. Nước Mỹ đang cố gắng tiêu diệt hầu như tất cả các phe phái lớn ở Syria. Họ đều là kẻ thù của Mỹ. Một số quan chức quân đội Mỹ đang nghĩ theo hướng này nhưng sẽ không bao giờ tiết lộ với báo chí bởi vì điều đó mâu thuẫn với quan điểm của Bộ Ngoại giao và Tổng thống Mỹ”.