“Sành điệu, không độc hại, được “chơi” với khói mà lại cai được thuốc lá”… là những mỹ từ mà nhiều bạn trẻ dùng để chỉ cho một trào lưu mới đang nở rộ: Hút vape - một dạng thuốc lá điện tử. Thế nhưng chính các chuyên gia y tế cũng khẳng định rằng dù là thuốc lá điện tử thì việc đưa nicotine và các chất độc hại khác vào cơ thể chắc chắn gây ra những tác hại khôn lường. Về mặt xã hội, với quan niệm “không độc hại, sành điệu”, vape đang ảnh hưởng trực tiếp tới giới trẻ, đặc biệt là lứa học sinh THPT, thậm chí THCS cũng phì phèo, ngập ngụa khói…
 |
| Một bạn trẻ đưa lên mạng hình ảnh sành điệu hút thuốc lá điện tử (ảnh trái). u Các hình ảnh quảng cáo trên mạng về tinh dầu và thiết bị thuốc lá điện tử để hút với giá không hề rẻ. |
Bán tràn lan
Có thể thấy vape ở bất kỳ chốn nào mà các bạn trẻ tụ tập: Quán cà phê, quán bar đều có thể dễ dàng thấy cảnh những thanh niên (trong đó có cả nữ giới) dùng vape hà hít với vẻ mặt khoan khoái và phun…đầy khói.
Việc mua bán, trao đổi vape diễn ra rầm rộ, công khai vì không có ai quản lý. Một trang fanpage mang tên vafehanoi thu hút tới hơn 40.000 người theo dõi chứng tỏ độ “nóng” của thứ thuốc lá này. Một số quán cà phê trên đường TVV- Hà Nội còn bán “phụ kiện” là những lọ tinh dầu đồng thời tư vấn cho khách.
Theo lời giới thiệu, vape là từ ghép của thiết bị hút (vaporizer) và thuốc hút dạng lỏng (E-juice) có thành phần chính gồm nước, glycerin, nicotine và hương liệu tạo mùi. Hút vape mang lại cảm giác gần với hút thuốc lá thông thường, tuy nhiên nồng độ nicotine nhẹ hơn so với thuốc lá, lại có các mùi vị đa dạng. Huy Toàn - một thành niên 18 tuổi - chia sẻ: “Hút thứ này không cho cảm giác là hút thuốc lá vì không có…sợi thuốc lá. Không có mùi hôi, thậm chí còn rất… thơm mùi cà phê, táo xanh, dâu tây, sôcôla nên ai cũng thích. Thực tế thì gần đây vape trở thành trào lưu khi nó gắn với hai chữ “sành điệu”.
Nhiều thanh niên cho rằng, đây là phương pháp để… cai thuốc lá. Tuy nhiên để “chơi” vape cũng rất tốn kém. Một thiết bị trung bình có giá 1,2 triệu đồng, người hút nhiều có thể hết một chai hương liệu, giá khoảng 500.000 đồng trong vòng 1 tuần.
Vẫn độc hại khôn lường
Thông tin từ Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế về thuốc lá điện tử cho thấy: Chất lỏng đặc biệt sử dụng trong thuốc lá điện tử là hỗn hợp nicotine lỏng, dung môi propyleneglycol, hương liệu (mùi bạc hà hay mùi hoa quả) và các chất phụ gia khác. Một số loại thuốc lá điện tử có lượng nicotine không kém gì so với thuốc lá thông thường. Do đó, việc sử dụng thuốc lá điện tử vẫn gây ra nhiều tác hại, thậm chí vẫn gây nghiện. Cho nên nhiều người muốn cai thuốc lá bằng thuốc lá điện tử thực sự không có tác dụng. Mặc dù có nhiều loại không chứa nicotine dành cho những người thực sự muốn cai thuốc.
Khói thuốc lá chứa 7.000 chất hóa học, trong đó có tới 69 chất gây ung thư. Mặc dù thuốc lá điện tử không có số lượng chất độc nhiều như vậy, nhưng thực tế nó vẫn có nicotine và gây độc hại cho người sử dụng.
Đặc biệt, nicotine lỏng thậm chí còn độc hại hơn rất nhiều lần so với nicotine trong thuốc lá. Một lượng nhỏ nicotine nếu ăn phải có thể gây chết người, nó cũng có thể gây hại nếu hấp thụ qua da. Không chỉ có nicotine, thuốc lá điện tử còn chứa nhiều chất kim loại và các tạp chất có thể gây ung thư.
Không những độc hại, hiện nay, không có một cơ quan nào đứng ra giám sát chất lượng và sự lưu hành của các loại thuốc lá điện tử trên thị trường. Thuốc lá điện tử vẫn thuộc diện quản lý giống như thuốc lá, nhưng nó lại được quảng cáo và bán công khai trên mạng xã hội.
Theo tìm hiểu của PV, trên thị trường có hàng chục loại thuốc lá điện tử với giá cả dao động từ vài trăm nghìn đến hàng triệu đồng. Chủ một trang mạng bán sản phẩm này rêu rao: “Em yên tâm, chỉ cần em bỏ ra hơn 1 triệu là chồng em không bao giờ thèm hút thuốc lá luôn. Thuốc lá máy này nó sạch sẽ, thơm lừng chứ không hôi hôi như cái loại thuốc lá truyền thống đâu”.
Trong khi đó, một chuyên gia tư vấn của Trung tâm Hỗ trợ cai thuốc lá BV Bạch Mai cho biết: “Độ an toàn mà các trang mạng quảng cáo về thuốc lá điện tử là chưa được nghiên cứu. Nicotine nguyên chất trong thuốc lá điện tử phải bị đốt cháy để cung cấp nicotine cho cơ thể. Nicotine nguyên chất chuyển thành hoạt chất trung gian: Gây ung thư. Hơn nữa, trong thuốc lá điện tử có liquid chất lỏng, chưa được nghiên cứu có thực sự an toàn cho cơ thể hay không. Nếu hút thuốc lá điện tử để cai thuốc lá thì cơ thể vẫn bị phụ thuộc vào nicotine, đồng thời vẫn là hành vi cầm điếu thuốc lá và hút. Đó không phải là cách để cai nghiện thuốc lá. Cách này không được khuyến khích bởi nó không an toàn. Thuốc lá điện tử không có khả năng hỗ trợ bỏ hoàn toàn thuốc lá”.
Có khả năng gây ung thư phổi
Khói thuốc lá gây tác hại cho cả những người không hút thuốc, thậm chí tác hại còn gấp nhiều lần so với những người hút thuốc. Với thuốc lá điện tử, theo các nhà sản xuất thì khói thuốc chủ yếu là hơi nước và chỉ có tác dụng làm giống như thuốc lá thông thường, hoàn toàn không độc hại. Tuy nhiên thực tế lại không như những lời quảng cáo.
Theo một nghiên cứu, khói thuốc lá điện tử có chứa nicotine, mặc dù liều lượng ở mức thấp (bằng khoảng 1/10 so với thuốc lá). Tuy nhiên nó vẫn có khả năng gây hại đối với những người hít phải hơi thuốc đó. Không chỉ có nicotine, khói thuốc lá điện tử còn phát hiện có chứa các độc tố khác như carbon monoxid hay các chất độc hữu cơ bay hơi khác.
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư cao gấp 15 đến 30 lần so với những người không hút thuốc. Đối với thuốc lá điện tử, các nhà sản xuất quản cáo rằng nó không hề gây hại đến sức khỏe người sử dụng. Tuy nhiên các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy các tế bào khỏe mạnh thay đổi theo chiều hướng xấu khi tiếp xúc với khói thuốc lá điện tử. Một khảo sát khác cũng cho thấy tác hại của thuốc lá điện tử có thể gây ra, như những vấn đề liên quan đến hô hấp hay ung thư phổi.
TS Thầy thuốc ưu tú Hoàng Đình Chân - nguyên Trưởng khoa Phẫu thuật lồng ngực (Bệnh viện K), Giám đốc chuyên môn BV Ung bướu Hưng Việt - chia sẻ: “Chúng ta nên hiểu từ hút thuốc ở đây, hút bất kỳ cái gì đều như nhau. Chúng ta hút thuốc lá hay thuốc lào, hay thuốc gì cũng đều như nhau. Thuốc lá nặng hay thuốc lá nhẹ tác hại cũng như nhau, không có gì thay đổi. Thuốc lá điện tử cũng độc như thuốc lá thường, thậm chí còn độc hơn. Vì chúng ta biết rằng 2 nguyên nhân chủ yếu mà thuốc lá gây độc hại đối với con người đó là khói thuốc, ta hít vào cơ thể 10-20% thôi, còn cái khói ở cái tàn thuốc lá là 80%. Khói thuốc chỉ là một trong những nguyên nhân gây ung thư.
Hai nữa là trong thuốc lá có 4.000 chất mà có tới 400 loại gây ung thư. Khói thuốc là một trong những nguyên nhân gây ung thư. Khói thuốc gây ung thư theo một cơ chế khác, nicotine gây ung thư theo một cơ chế khác. Rất nhiều sự kết hợp về ôxy hóa trong khói thuốc lá. Khi chúng ta hít vào nó làm cho ung thư phổi phát triển”.
Mời quý độc giả xem video Chuyện ăn mặc phản cảm của giới trẻ (nguồn Youtube):