Tết Nguyên Đán là thời điểm mở ra một năm , bắt đầu một chu trình mới của 4 mùa xuân – hạ - thu – đông. Trong những ngày đầu xuân năm mới, người Việt Nam thường có nhiều quan điểm, phong tục được thực hiện với mong muốn tránh xa những điều xui xẻo, gặp nhiều may mắn trong cả năm.
Dưới đây là những điều kiêng kỵ cần tránh trong 3 ngày Tết được người xưa đúc kết lại:
1. Không quét nhà vào ngày mùng 1 Tết. Theo quan điểm của người xưa, quét nhà vào ngày mùng 1 Tết tức là đang tự tay hất hết tài lộc ra khỏi cửa. Do đó, các gia đình thường quét dọn nhà cửa sạch sẽ vào ngày 30 Tết để sang ngày mùng 1 không cần phải dọn nữa. Nếu có rác thì nên vun vào góc nhà (không dùng chổi) và đợi sau mùng 3 Tết mới hót đổ đi.
Không quét nhà vào ngày mùng 1 Tết là một trong những điều kiêng kỵ cần tránh trong 3 ngày Tết.
2. Không đi chúc Tết sáng sớm mùng 1. Nhiều người thường tránh đi chúc Tết vào sáng mùng 1, vì không muốn phải xông đất nhà người khác, đặc biệt là những người có tang. Bởi theo phong tục, người xông đất rất quan trọng, sẽ ảnh hưởng đến tài vận của gia đình đó trong suốt một năm. Vì vậy, ngày mùng 1 Tết, người Việt thường chỉ đến thăm nhà người thân hay họ hàng.
3. Kiêng đánh thức người khác trong ngày mùng 1 Tết. Nếu đi chúc Tết nhà người ta, mà họ lại đang ngủ thì bạn nên chờ một dịp khác, chứ không nên đánh thức người đó dậy. Ngay cả người nhà cũng vậy, bạn tuyệt đối không đánh thức người thân dậy trong mấy ngày Tết, hãy để họ tự dậy, nếu không người đó sẽ luôn bị hối thúc, giục giã từ người khác.
4. Kiêng cho lửa mùng 1 Tết. Theo quan niệm người xưa, lửa tượng trưng cho sự may mắn vì nó có màu đỏ, nên người Việt rất kỵ việc xin lửa và cho lửa ngày mùng 1 Tết. Bởi như vậy chẳng khác gì cho người khác “cái đỏ” cả, và điều này có thể khiến cả năm đó trong nhà bạn sẽ gặp nhiều điều không may mắn như làm ăn thua lỗ, gia đạo kém êm ấm, ra đường hay gặp tai bay vạ gió.
5. Không cho nước đầu năm. Nước được ví là nguồn tài lộc và tượng trưng cho sự mát lành, đầy đủ, may mắn. Do đó, nếu cho nước đầu năm thì sẽ khiến tài chính trong suốt cả năm đấy không thuận lợi, làm ăn khốn khó, tiền mất tật mang.
6. Kiêng vay mượn hoặc trả nợ đầu năm. Người xưa truyền dạy rằng, không nên cho người khác đồ đạc hay vay mượn bất cứ thứ gì vào những ngày đầu năm. Vì như vậy chẳng khác nào là bạn đang dâng lộc của mình cho người khác, khiến bản thân rơi vào cảnh túng thiếu suốt cả năm.
7. Kiêng đóng cửa ngày Tết. Theo tín ngưỡng dân gian, từ sáng sớm mùng 1 Tết đến trước ngày Rằm tháng Giêng, đức Ngọc Hoàng cùng với chư vị thần tiên sẽ giáng phàm ghé thăm từng ngôi nhà một. Nếu đóng kín cửa nhà, các vị sẽ xem như chúng ta bất kính mà tức giận bỏ đi. Thậm chí, đến nhiều năm sau, gia đình cũng không được hưởng phúc lộc, mà luôn gặp khó khăn, đói kèm triền miên. Cho nên, trong 3 ngày Tết, trừ khi phải ra khỏi nhà để đi thăm hỏi hoặc đi chơi thì không nên đóng cửa.
8. Không làm đổ vỡ đồ dùng. Đây là một trong những điều kiêng kỵ cần tránh trong 3 ngày Tết. Theo quan niệm dân gian, làm đổ vỡ đồ dùng trong nhà như gương, bát, chén, đĩa, ly, tách vào ngày Tết tức là báo hiệu cho sự đổ vỡ, chia lìa, rất xấu nên phải kiêng kỵ.
9. Kiêng nói những điều xui. Người xưa cho rằng, những lời nói trong ngày đầu năm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến vận trình cả năm. Vì vậy, bạn không được nói những từ xui xẻo như “hỏng rồi”, “chết rồi”, “tiêu rồi”, do đây là những từ không may mắn, thay vào đó bạn nên nói chuyện bằng những từ ngữ dễ nghe, vui vẻ.
10. Kiêng ăn món xui. Trong những ngày đầu năm mới, người Việt thường có quan điểm không nên ăn những “món xui’ như thịt chó, thịt mèo, thịt vịt, thịt ngỗng. Thậm chí, một số vùng còn không ăn tôm, vì sợ công việc cả năm sẽ đi giật lùi như tôm, không tiến lên được.
11. Không sử dụng kim chỉ. Theo quan niệm dân gian, may vá trong những ngày đầu năm sẽ khiến gia chủ phải gánh chịu cảnh khổ sở, khó khăn, vất vả suốt cả năm. Thậm chí, một số người còn cho rằng thai phụ động tới kim chỉ vào ngày mùng 1 Tết thì khi sinh con, mắt của đứa bé sẽ dẹt như cây kim.
12. Kiêng ngồi hoặc đứng trước cửa. Hành động này không chỉ bị xem là vô duyên mà còn có thể gây hại đến vượng khí của gia đình. Bởi lúc này luồng khí tốt lành của năm mới trên đường đi vào nhà sẽ bị ngăn lại, làm cho hao tán đi, khiến gia đình kém may mắn, gia đạo không êm ấm suốt cả năm.
13. Không bất hòa, tranh cãi. Trong ba ngày Tết, mọi người thường cố gắng giữ hòa khí, dù khó chịu như thế nào cũng không gắt gỏng hay tranh cãi, để giữ cho không khí trong suốt một năm luôn được hòa thuận, vui vẻ.
14. Kiêng vỗ vai, quàng vai người khác. Trong những ngày Tết, hành động thân mật này rất có khả năng sẽ khiến người khác khó chịu, gây ra phản ứng tiêu cực, vì nhiều người cho rằng ngày đầu năm mà bị vỗ vai hoặc quàng vai thì sẽ bị xui xẻo, gặp nhiều chuyện buồn trong năm đó.
15. Kiêng mặc quần áo màu trắng, đen. Theo quan niệm người xưa, đen và trắng là 2 màu tượng trưng cho tang lễ, chết chóc, không nên mặc vào những ngày đầu năm mới. Trong những ngày Tết, bạn nên mặc quần áo có màu sắc sặc sỡ như đỏ, vàng, hồng, xanh…
16. Không động thổ, đào đất, giã chày cối. Những hành động này nên kiêng làm trong những ngày đầu năm mới, bởi nhiều người quan niệm rằng việc đó có thể khiến gia chủ làm ăn không thuận lợi, gặp nhiều khó khăn trong cả năm.
17. Không đi qua đêm không về. Ông bà từ xưa đã dặn con cháu rằng, trong 3 ngày Tết, đi đâu đến chiều tối cũng phải về, tránh “có đi mà không có về”.
18. Không ăn cháo vào sáng mồng 1 Tết. Theo quan niệm của dân gian, chỉ những người nghèo khổ mới phải ăn cháo, vì vậy bạn hãy chuẩn bị sẵn thức ăn và cơm canh đầy đủ để dùng trong ngày mồng 1 Tết nhé.
19. Kiêng kỵ mai táng. Nếu gia đình chẳng may có người qua đời vào ngày mùng 1 thì cũng nên tạm gác chuyện buồn lại, đến mùng 2 Tết mới phát tang, để người thân, bạn bèm hàng xóm không phải đi viếng đám ma vào ngày đầu năm mới. Dân gian kiêng phát tang vào ngày mùng 1 Tết vì sợ xui rủi, tang tóc cả năm.
20. Kiêng chụp hình hoặc chúc Tết người đang nằm ngủ. Dân gian quan niệm rằng, nằm ngủ là tư thế của người chết, người bệnh, cho nên chụp hình hoặc chúc Tết lúc này không khác gì “rủa” họ bệnh tật, chết chóc cả năm. Do đó, đây là một trong những điều kiêng kỵ cần tránh trong 3 ngày Tết, ngoại trừ trường hợp nằm để tạo dáng chụp ảnh…
(*) Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo!