Đấu thầu ngành điện: Cần minh bạch dự toán và E-HSMT từ góc nhìn chuyên gia [Kỳ 5]

Chuyên gia cho rằng, để nâng cao hiệu quả đấu thầu, chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm về tính chính xác của dự toán (giá gói thầu) và tính cạnh tranh của E-HSMT.

Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, vệt bài phản ánh về hoạt động đấu thầu liên quan đến Công ty TNHH Vinaspare tại Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau và Công ty Nhiệt điện Duyên Hải đã làm nổi bật hai vấn đề cốt lõi trong công tác quản lý đấu thầu hiện nay: Tính chính xác của việc lập dự toán (giá gói thầu) và đảm bảo tính cạnh tranh thực chất trong quá trình lựa chọn nhà thầu.

Các hiện tượng như gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm bất thường lên tới 75,3% tại Cà Mau (Quyết định KQLCNT số 910/QĐ-ĐLDKCM-KHVT), hay việc 6/7 nhà thầu bị loại tại gói 24MSHH-SXKD-2025 ở Duyên Hải, không chỉ là những con số đơn lẻ mà là chỉ dấu cho thấy những bất cập cần được khắc phục để hoạt động đấu thầu thực sự hiệu quả, minh bạch.

Để làm rõ hơn các quy định pháp lý và trách nhiệm của các bên liên quan trong bối cảnh khung pháp lý về đấu thầu liên tục được cập nhật, Báo Tri thức và Cuộc sống đã trao đổi với các luật sư và chuyên gia uy tín.

Siết chặt quy định về E-HSMT và đảm bảo cạnh tranh

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TPHCM) nhận định, hệ thống pháp luật về đấu thầu của Việt Nam đang ngày càng hoàn thiện theo hướng tăng cường minh bạch và cạnh tranh. Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, cùng với các văn bản sửa đổi, bổ sung (như Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15) và các văn bản hướng dẫn mới nhất (như Nghị định 214/2025/NĐ-CP, Thông tư 79/2025/TT-BTC), đã đưa ra các quy định rất chặt chẽ về việc xây dựng Hồ sơ mời thầu (E-HSMT).

"Khoản 2, Điều 44 của Luật Đấu thầu 2023 quy định rất rõ ràng: 'Hồ sơ mời thầu không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng'. Quy định này là nền tảng để đảm bảo mọi nhà thầu có năng lực đều có cơ hội tham gia", Luật sư Hương phân tích.

dau-thau-1.jpg
Ảnh minh hoạ

Dự toán cao bất thường: Lỗ hổng trong quản lý chi phí

Đối với vấn đề gói thầu tại Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau có tỷ lệ tiết kiệm lên đến 75,3%, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang nhận định đây là dấu hiệu điển hình của sự bất cập trong công tác lập và phê duyệt dự toán.

Chuyên gia Đỗ Phạm Giang cho biết: "Tiết kiệm trong đấu thầu là mục tiêu quan trọng, nhưng tiết kiệm 75,3% là một con số bất thường. Nó cho thấy giá gói thầu được duyệt (1.945.313.299 đồng) cao gấp 4 lần giá trúng thầu (479.996.000 đồng). Điều này có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc xác định giá gói thầu quy định tại Điều 16 Luật Đấu thầu 2023."

Theo ông Giang, giá gói thầu phải được lập dựa trên các căn cứ xác thực như dự toán đã được duyệt, kết quả khảo sát thị trường, hoặc báo giá của các nhà cung cấp, theo hướng dẫn chi tiết tại Thông tư 79/2025/TT-BTC.

"Việc chênh lệch quá lớn cho thấy công tác khảo sát giá thị trường có khả năng chưa được thực hiện nghiêm túc, hoặc các căn cứ để lập dự toán không còn phù hợp tại thời điểm phê duyệt KHLCNT (Quyết định 434/QĐ-ĐLDKCM-KHVT)", chuyên gia Đỗ Phạm Giang phân tích.

Chuyên gia nhấn mạnh về trách nhiệm của chủ đầu tư: "Trách nhiệm của Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau là phải đảm bảo giá gói thầu được tính đúng, tính đủ và sát với thực tế. Nếu giá gói thầu được xác định quá cao, con số tiết kiệm đạt được chỉ là ảo, nó không phản ánh hiệu quả đấu thầu mà chỉ cho thấy sự yếu kém trong quản lý chi phí, thậm chí là dấu hiệu của việc cố ý làm sai lệch dự toán ban đầu. Các cơ quan thanh tra, kiểm toán cần vào cuộc để làm rõ trách nhiệm trong trường hợp này."

Để hoạt động đấu thầu thực sự trở thành công cụ hữu hiệu trong việc sử dụng vốn, đảm bảo cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả, sự tuân thủ pháp luật của các chủ đầu tư, bên mời thầu là yếu tố tiên quyết.

Các bất cập được chỉ ra qua loạt bài viết này cho thấy, việc nâng cao năng lực và trách nhiệm giải trình của các đơn vị tổ chức đấu thầu là yêu cầu cấp thiết. Cần có cơ chế giám sát chặt chẽ hơn đối với cả hai khâu trọng yếu: Xây dựng E-HSMT để không tạo ra rào cản hạn chế cạnh tranh, và lập dự toán, giá gói thầu sát với thực tiễn thị trường. Chỉ khi đó, hoạt động đấu thầu mới thực sự mang lại lợi ích kinh tế và củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp cũng như dư luận xã hội.

Chân dung Vinaspare và gói thầu hơn 3,3 tỷ đồng tại Điện lực Dầu khí Cà Mau [Kỳ 1]

Vượt qua 8 đối thủ, Công ty TNHH Vinaspare trúng gói thầu vật tư tại Cà Mau với tỷ lệ tiết kiệm 29,54%. Đây là nhà thầu quen thuộc tại các đơn vị thuộc PVPower và EVNGENCO.

Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau (Chi nhánh Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP, gọi tắt là PVPower Cà Mau) vừa hoàn tất quy trình lựa chọn nhà thầu cho một gói thầu mua sắm vật tư quan trọng. Kết quả ghi nhận tỷ lệ tiết kiệm tích cực, đồng thời phác họa chân dung một nhà thầu năng động trong lĩnh vực cung ứng thiết bị ngành điện.

Gói thầu cạnh tranh, tiết kiệm 29,54%

Hồ sơ 2025 của Vinaspare: Tỷ lệ trúng thầu 60% và chiến lược giá cạnh tranh [Kỳ 2]

Phân tích dữ liệu năm 2025 cho thấy Công ty TNHH Vinaspare đạt tỷ lệ trúng thầu 60% tại Duyên Hải và Cà Mau, thường xuyên thắng thầu nhờ chiến lược giá hiệu quả

Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Vinaspare (MSDN: 5701909498) trong năm 2025 ghi nhận tần suất trúng thầu đáng chú ý tại các chủ đầu tư lớn. Dữ liệu tại Công ty Nhiệt điện Duyên Hải (Chi nhánh Tổng Công ty Phát điện 1 - EVNGENCO1) cho thấy nhà thầu này đang áp dụng chiến lược giá hiệu quả để giành lợi thế trong các cuộc thầu cạnh tranh.

Tỷ lệ trúng thầu 60% trong các gói thầu được rà soát

Vinaspare tại Điện lực Dầu khí Cà Mau: Bất thường gói thầu tiết kiệm 75,3% [Kỳ 3]

Công ty TNHH Vinaspare trúng gói thầu tại Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau với giá chỉ bằng 1/4 dự toán. Tỷ lệ tiết kiệm "siêu cao" 75,3% đặt dấu hỏi về công tác lập dự toán.

Ở các kỳ trước, Báo Tri thức và Cuộc sống đã thông tin về Công ty Vinaspare với tỷ lệ trúng thầu cao. Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau (PVPower Cà Mau) là một trong những chủ đầu tư ghi nhận tần suất trúng thầu đáng kể của Công ty TNHH Vinaspare. Tuy nhiên, phân tích sâu vào lịch sử đấu thầu tại đây đã phát hiện một gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm cao bất thường, lên tới 75,3%, đặt ra nhiều câu hỏi lớn về tính chính xác trong công tác lập và phê duyệt dự toán.

Mối quan hệ tại Điện lực Dầu khí Cà Mau

Đọc nhiều nhất

Hồ sơ năng lực Công ty Năm Sáu Tám và nghịch lý "thắng lớn ở Tây Ninh, trượt dài miền Tây" [Kỳ 4]

Hồ sơ năng lực Công ty Năm Sáu Tám và nghịch lý "thắng lớn ở Tây Ninh, trượt dài miền Tây" [Kỳ 4]

Dữ liệu đấu thầu cho thấy Công ty Năm Sáu Tám có tỷ lệ trượt thầu trên 80% trong năm 2025 tại các tỉnh miền Tây. Việc một doanh nghiệp thường xuyên thất bại ở các gói thầu nhỏ lại bất ngờ trúng gói thầu lớn nhất, phức tạp nhất tại Tây Ninh đặt ra nhiều dấu hỏi về năng lực thực sự.

Hà Nội: Liên danh có sự tham gia của Công ty A Chi Son trúng thầu sát giá

Hà Nội: Liên danh có sự tham gia của Công ty A Chi Son trúng thầu sát giá

Ngày 28/11/2025, Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phê duyệt hai gói thầu mua sắm với tỷ lệ tiết kiệm chưa đến 0,2%. Đáng chú ý, Công ty Cổ phần A Chi Son góp mặt trong cả hai liên danh trúng thầu, trong khi đối thủ cạnh tranh trượt thầu vì những lỗi kỹ thuật sơ đẳng.

Tin mới

Hồ sơ năng lực Công ty Năm Sáu Tám và nghịch lý "thắng lớn ở Tây Ninh, trượt dài miền Tây" [Kỳ 4]

Hồ sơ năng lực Công ty Năm Sáu Tám và nghịch lý "thắng lớn ở Tây Ninh, trượt dài miền Tây" [Kỳ 4]

Dữ liệu đấu thầu cho thấy Công ty Năm Sáu Tám có tỷ lệ trượt thầu trên 80% trong năm 2025 tại các tỉnh miền Tây. Việc một doanh nghiệp thường xuyên thất bại ở các gói thầu nhỏ lại bất ngờ trúng gói thầu lớn nhất, phức tạp nhất tại Tây Ninh đặt ra nhiều dấu hỏi về năng lực thực sự.

Hà Nội: Liên danh có sự tham gia của Công ty A Chi Son trúng thầu sát giá

Hà Nội: Liên danh có sự tham gia của Công ty A Chi Son trúng thầu sát giá

Ngày 28/11/2025, Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phê duyệt hai gói thầu mua sắm với tỷ lệ tiết kiệm chưa đến 0,2%. Đáng chú ý, Công ty Cổ phần A Chi Son góp mặt trong cả hai liên danh trúng thầu, trong khi đối thủ cạnh tranh trượt thầu vì những lỗi kỹ thuật sơ đẳng.