Ở các kỳ trước, Báo Tri thức và Cuộc sống đã thông tin về Công ty Vinaspare với tỷ lệ trúng thầu cao. Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau (PVPower Cà Mau) là một trong những chủ đầu tư ghi nhận tần suất trúng thầu đáng kể của Công ty TNHH Vinaspare. Tuy nhiên, phân tích sâu vào lịch sử đấu thầu tại đây đã phát hiện một gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm cao bất thường, lên tới 75,3%, đặt ra nhiều câu hỏi lớn về tính chính xác trong công tác lập và phê duyệt dự toán.

Mối quan hệ tại Điện lực Dầu khí Cà Mau

Dữ liệu tổng hợp cho thấy, Công ty TNHH Vinaspare đã tham gia tổng cộng 10 gói thầu do Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau mời thầu, trong đó trúng 4 gói và trượt 5 gói, 1 gói chưa có kết quả. Mối quan hệ này thể hiện rõ nét qua các gói thầu trong những năm gần đây, đặc biệt là năm 2024.

Chỉ tính riêng trong năm 2024, nhà thầu có trụ sở tại Quảng Ninh này đã liên tiếp được phê duyệt trúng nhiều gói thầu cung cấp vật tư quan trọng tại đây.

Điển hình, vào cuối năm 2024, ngày 25/12/2024, Giám đốc Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau đã ký Quyết định số 1222/QĐ-ĐLDKCM-KHVT phê duyệt KQLCNT gói thầu “Trang bị vật tư thay thế tháng 7 năm 2024”.

Giá gói thầu này được duyệt tại Quyết định KHLCNT số 1039/QĐ-ĐLDKCM-KHVT (ngày 18/10/2024) là 3.917.585.640 đồng. Công ty TNHH Vinaspare trúng thầu với giá 2.955.921.020 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm đạt 24,5%. Gói thầu này có 3 nhà thầu tham dự.

Trước đó, ngày 02/7/2024, tại Quyết định số 589/QĐ-ĐLDKCM-KHVT, Công ty TNHH Vinaspare cũng được công bố trúng gói “Mua sắm trang thiết bị, máy móc phục vụ sản xuất năm 2024”. Giá gói thầu (theo Quyết định KHLCNT số 249/QĐ-ĐLDKCM-KHVT ngày 12/4/2024) là 409.006.893 đồng. Giá trúng thầu là 345.403.520 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm đạt 15,5%.

Các gói thầu này đều ghi nhận tỷ lệ tiết kiệm ở mức hợp lý, phản ánh sự cạnh tranh lành mạnh. Tuy nhiên, một gói thầu khác trong năm 2024 lại cho thấy sự chênh lệch cực lớn giữa dự toán và thực tế.

Gói thầu tiết kiệm 75,3%: Dấu hỏi lớn về công tác lập dự toán

Gói thầu gây chú ý đặc biệt là "Trang bị vật tư thay thế các co ống fintube lò thu hồi nhiệt".

Ngày 19/9/2024, Giám đốc Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau ký Quyết định số 910/QĐ-ĐLDKCM-KHVT phê duyệt KQLCNT cho gói thầu này. Công ty TNHH Vinaspare là đơn vị trúng thầu với giá 479.996.000 đồng.

Điều bất thường nằm ở giá gói thầu được phê duyệt. Theo Quyết định KHLCNT số 434/QĐ-ĐLDKCM-KHVT ngày 30/5/2024, giá gói thầu này được xác định lên đến 1.945.313.299 đồng.

Như vậy, giá trúng thầu của Công ty TNHH Vinaspare thấp hơn giá gói thầu tới 1.465.317.299 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm của gói thầu này đạt mức "siêu cao" 75,3%.

Nói cách khác, giá trúng thầu chỉ bằng khoảng 1/4 (chính xác là 24,67%) so với giá dự toán mà chủ đầu tư đã phê duyệt.

Trong hoạt động đấu thầu, tiết kiệm là một trong những mục tiêu quan trọng. Tuy nhiên, khi tỷ lệ tiết kiệm đạt mức quá cao, như trường hợp giá trúng thầu chỉ bằng 1/4 giá dự toán, thì vấn đề không còn nằm ở năng lực của nhà thầu mà cần phải xem xét lại quy trình xác định giá gói thầu của chủ đầu tư.

Luật Đấu thầu quy định rõ, giá gói thầu phải được xác định trên cơ sở tính đúng, tính đủ toàn bộ chi phí để thực hiện gói thầu và phù hợp với giá thị trường tại thời điểm lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Việc giá gói thầu được duyệt cao gấp 4 lần so với giá trúng thầu đặt ra những nghi vấn.

Thứ nhất, liệu công tác khảo sát thị trường, thu thập báo giá để làm căn cứ lập dự toán có được thực hiện một cách cẩn trọng, khách quan và chính xác hay không? Có dấu hiệu nào của việc sử dụng báo giá không xác thực hoặc đã lỗi thời hay không?

Thứ hai, quá trình thẩm định và phê duyệt KHLCNT (cụ thể là Quyết định 434/QĐ-ĐLDKCM-KHVT) có rà soát kỹ lưỡng tính hợp lý của giá gói thầu hay chưa?

Khi dự toán bị "đội" lên quá cao so với thực tế, nó không chỉ làm sai lệch kế hoạch tài chính mà còn tiềm ẩn rủi ro. Nó tạo ra nguy cơ không phản ánh đúng hiệu quả chi tiêu vốn. Con số tiết kiệm lớn trong trường hợp này có thể không phải là thành tích trong đấu thầu, mà là hệ quả của việc lập dự toán chưa sát thực tế hoặc có dấu hiệu bất thường.

Trách nhiệm trong việc đảm bảo tính chính xác của giá gói thầu thuộc về chủ đầu tư và các đơn vị tư vấn liên quan. Sự việc này đòi hỏi các cơ quan chức năng, cũng như cơ quan chủ quản là Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam, cần rà soát lại công tác quản lý chi phí và quy trình đấu thầu tại Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau. Việc làm rõ nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ tiết kiệm bất thường này là cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng nguồn vốn.

Mối quan hệ giữa Công ty TNHH Vinaspare và các chủ đầu tư ngành điện, kết hợp với những dấu hiệu về tính cạnh tranh (như đã phân tích ở Kỳ 2) và hiệu quả kinh tế (như trường hợp tiết kiệm 75,3%), đang phác họa một bức tranh đa chiều cần được làm rõ hơn.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin:

[Kỳ 4] Tính cạnh tranh trong đấu thầu ngành điện: Từ số lượng tham gia đến hiệu quả tiết kiệm