Chiều 5/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) với 433/440 đại biểu bấm nút tán thành.
Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, trình Quốc hội xem xét, thông qua có 05 chương, 116 điều (giảm 02 điều so với dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội), đã thể chế hoá quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn, đổi mới hệ thống THADS, đẩy mạnh thực hiện xã hội hoá và chuyển đổi số trong công tác THADS.
Báo cáo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã tiếp thu, giải trình đầy đủ, cụ thể các ý kiến của ĐBQH. UBTVQH đã làm rõ 4 vấn đề lớn, quan trọng.
Về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác thi hành án (Điều 5, Điều 14), có ý kiến đề nghị quy định rõ giá trị pháp lý của văn bản, dữ liệu điện tử trong thi hành án để các tổ chức tín dụng, ngân hàng không trì hoãn việc cung cấp thông tin hoặc phong tỏa tài khoản khi nhận yêu cầu điện tử.
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, UBTVQH đã chỉ đạo chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định rõ văn bản, dữ liệu điện tử ký số có giá trị pháp lý như văn bản giấy. Đồng thời, quy định trách nhiệm của Kho bạc Nhà nước, tổ chức tín dụng... phải thực hiện kịp thời yêu cầu của cơ quan THADS (dù bằng văn bản giấy hay điện tử), khắc phục tình trạng trì hoãn cung cấp thông tin, phong tỏa tài khoản.
Về hệ thống tổ chức thi hành án dân sự (Điều 17 đến Điều 20), có ý kiến đề nghị quy định mô hình cơ quan THADS theo hướng tổ chức mô hình 2 cấp tại địa phương (cấp tỉnh và khu vực) để tương đồng với mô hình của Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân, thuận lợi cho công tác phối hợp. Một số ý kiến đề nghị bổ sung chức danh tư pháp “Chấp hành viên trưởng” cho Phòng THADS khu vực.
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã bổ sung chức danh tư pháp "Chấp hành viên trưởng" để bổ nhiệm đối với Trưởng Phòng THADS khu vực nhằm bảo đảm thống nhất trong việc chỉ đạo và phối hợp liên ngành trong công tác THADS ở địa phương.
Về Văn phòng THADS, Thừa hành viên và thẩm quyền cưỡng chế thi hành án (Điều 17, Điều 30), nhiều ý kiến đề nghị mở rộng thẩm quyền cho Văn phòng THADS, Thừa hành viên được áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành án để nâng cao hiệu quả xã hội hóa THADS.
Theo UBTVQH, chủ trương đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động THADS đã được đề ra tại nhiều văn bản của Đảng, tuy nhiên cưỡng chế thi hành án là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, tác động trực tiếp đến quyền cơ bản của công dân (tài sản, cư trú...). Việc trao quyền này cho Văn phòng THADS là tổ chức ngoài công lập tiềm ẩn rủi ro về an ninh, trật tự nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Do đó, UBTVQH đề nghị Quốc hội cho phép quy định theo hướng: chưa trao quyền cưỡng chế thi hành án toàn diện cho Văn phòng THADS. Thừa hành viên chỉ có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền thực hiện phong tỏa tài khoản, tài sản, tạm dừng giao dịch để ngăn chặn tẩu tán tài sản.
Về thời hạn và thủ tục thi hành án (Điều 35, Điều 37, Điều 83), nhiều ý kiến đề nghị rà soát, rút ngắn các thời hạn trong quy trình tổ chức thi hành án để giảm thiểu chi phí, thời gian thi hành án theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW.
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, UBTVQH đã chỉ đạo chỉnh lý rút ngắn nhiều thời hạn quan trọng trong quy trình tổ chức thi hành án như: thời hạn xác minh điều kiện thi hành án, thời hạn thông báo thi hành án, thời hạn ký hợp đồng khai thác tài sản thi hành án, thời hạn ưu tiên mua tài sản thi hành án….
Ngoài các vấn đề nêu trên, UBTVQH đã chỉ đạo rà soát, tiếp thu tối đa ý kiến ĐBQH để hoàn thiện các quy định về xử lý tài sản đặc thù (tài sản số, tiền ảo), chuyển giao kho vật chứng về Bộ Công an quản lý, trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân trong kiểm sát thi hành án và nhiều quy định khác của dự thảo Luật.
