Mừng nhưng vẫn lo
Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), vừa được Quốc hội thông qua ngày 10/12, cá nhân sản xuất, kinh doanh có doanh thu mỗi năm từ 500 triệu đồng trở xuống thì không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Đây cũng là ngưỡng hộ kinh doanh được miễn thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân khi chuyển từ phương thức khoán sang tự kê khai, nộp thuế từ ngày 1/1/2026.
Anh Hỏa Tuệ Tâm, chủ hộ kinh doanh tạp hóa tại phường Bạch Mai (Hà Nội), cho biết doanh thu bán hàng ước tính cả năm đạt gần 1 tỷ đồng.
Theo anh, khi ngưỡng miễn thuế cho hộ kinh doanh được nâng lên 500 triệu đồng từ năm 2026, với doanh thu gần 1 tỷ đồng như gia đình anh, sau khi trừ ngưỡng miễn thuế 500 triệu đồng, phần còn lại mới phải nộp thuế.
“Như vậy, số thuế phải nộp được giảm rất nhiều, giúp hộ kinh doanh như chúng tôi yên tâm kinh doanh”, anh Tâm chia sẻ.
Tuy vậy, anh vẫn lo lắng vì khi doanh thu vượt ngưỡng 1 tỷ đồng, hộ kinh doanh như gia đình anh sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử bên cạnh các loại sổ sách kế toán. “Làm sao để tuân thủ đúng các quy định về chứng từ, sổ sách, xuất hóa đơn điện tử đây, bởi chưa thạo rất dễ bị sai. Chúng tôi mong được hỗ trợ để việc bán hàng nhanh chóng, hiệu quả, tránh bị sai sót. Bởi nếu sai sẽ bị xử phạt nên tôi rất lo”, anh nói.
Vì vậy, anh Tâm bày tỏ mong muốn được cơ quan nhà nước hỗ trợ trong vòng 1-2 năm đầu để những hộ kinh doanh nhỏ như anh có thời gian làm quen với việc kê khai. Nếu có sai sót, anh hy vọng không bị xử phạt, bởi “hộ kinh doanh tạp hóa vốn thì nhiều nhưng lời lãi chẳng bao nhiêu”.
Hộ kinh doanh phấn khởi khi ngưỡng miễn thuế được nâng lên mức 500 triệu đồng/năm nhưng vẫn canh cánh nỗi lo về hóa đơn, sổ sách và mức xử phạt. Ảnh: Nguyễn Lê
Chia sẻ với PV VietNamNet, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, cho rằng khi Quốc hội "chốt" ngưỡng doanh thu chịu thuế với hộ kinh doanh là trên 500 triệu đồng/năm từ 1/1/2026, về cơ bản hộ kinh doanh sẽ tự biết mình thuộc diện nào, phải thực hiện thủ tục thuế ra sao.
“Các hộ kinh doanh yên tâm với phần lớn các quy định về thuế hiện hành. Các hộ doanh thu từ ngưỡng 500 triệu đồng trở lên sẽ chỉ phải nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ trên doanh thu. Điểm mới và có lợi cho hộ kinh doanh là họ chỉ phải nộp từ đồng vượt 500 triệu đồng trở lên.
Nếu thuộc diện phải kê khai nộp thuế, số thuế sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm doanh thu tùy ngành nghề, giống như phương thức áp dụng hiện nay”, bà Hải nêu rõ.
Về hóa đơn điện tử, theo bà Hải, quy định vẫn như tại Nghị định 70, tức doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm mới phải sử dụng hóa đơn, còn dưới 1 tỷ đồng thì các hộ tự nguyện sử dụng nếu thấy cần thiết.
“Với hộ kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỷ đồng, nếu thực hiện phương pháp tính thuế doanh thu nhân với tỷ lệ phần trăm của thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân thì sổ sách kế toán gần như chỉ là sổ doanh thu, miễn sao họ đảm bảo đó là doanh thu thực tế bán hàng. Như vậy, hộ kinh doanh hoàn toàn tuân thủ quy định pháp luật thuế mà không lo lắng bị xử phạt”, bà Hải cho hay.
Cách tính giảm áp lực nhưng mức phạt còn cao?
Tuy nhiên, theo Nghị định 310 (có hiệu lực từ ngày 16/1/2026), quy chế xử phạt đã có sự thay đổi tiến bộ hơn. Cơ quan chức năng sẽ tính đó là một hành vi vi phạm có tình tiết tăng nặng dựa trên số lượng hóa đơn, chứ không cộng dồn tiền phạt của từng tờ như trước. Mức phạt vẫn lớn, có thể lên tới hàng triệu hoặc hàng chục triệu đồng, nhưng cách tính mới đã giảm đáng kể áp lực so với trước.
Trong khi đó, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật Anvi, cho rằng, cần xem xét lại quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế.
Theo ông, mức phạt hiện nay là cao so với quy mô doanh thu và thu nhập của hộ kinh doanh. Lỗi chậm kê khai phạt là đúng, nhưng chỉ nên mang tính khiển trách, cảnh cáo từ vài chục nghìn hay vài trăm nghìn đồng, chứ phạt tiền triệu thì quá nặng.
Đồng thời, chính sách cần thiết kế khéo léo để tránh tình trạng người dân tìm cách “lách luật” bằng việc chia nhỏ quy mô hộ kinh doanh cho các thành viên trong gia đình đứng tên để hưởng mức thuế thấp.
