Sinh ra và lớn lên ở xóm Phiêng Pẻn, xã Lý Bôn, một vùng núi cao còn nhiều gian khó của tỉnh Cao Bằng, anh Tẩn Dấu Quẩy (sinh năm 1974), người dân tộc Dao, thấu hiểu hơn ai hết những nhọc nhằn của bà con nơi đây. Từ một xóm nghèo gần như “trắng” sinh kế, Phiêng Pẻn hôm nay đã khoác lên mình diện mạo mới, đời sống người dân ngày càng khởi sắc.

Trong hành trình chuyển mình ấy, có vai trò quan trọng của người Bí thư chi bộ uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số, anh Tẩn Dấu Quẩy.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm, việc gì có hại cho dân thì hết sức tránh”. Với anh Tẩn Dấu Quẩy, lời dạy ấy không phải khẩu hiệu mà trở thành kim chỉ nam trong từng quyết định, từng việc làm suốt nhiều năm qua. Là Bí thư chi bộ xóm Phiêng Pẻn, anh luôn tâm niệm rằng muốn bà con tin, bà con làm theo thì bản thân phải đi trước, làm trước, nói đi đôi với hành động.

Từ hộ nghèo đến mô hình kinh tế tinh dầu hồi trăm triệu

Trước năm 2002, Phiêng Pẻn là một trong những xóm đặc biệt khó khăn của xã Lý Bôn. Địa hình hiểm trở, giao thông cách trở, sinh kế chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp manh mún khiến tỷ lệ hộ nghèo chiếm tới 99%. Với vai trò Bí thư chi bộ, anh Tẩn Dấu Quẩy luôn trăn trở tìm hướng đi mới cho xóm. Anh hiểu rằng, nếu chỉ dừng lại ở tuyên truyền thì sẽ rất khó thuyết phục bà con thay đổi tư duy sản xuất. Muốn dân tin, trước hết mình phải thoát nghèo.

Cuối năm 2002, anh bắt đầu hành trình “đi tìm sinh kế” bằng cách đi nhiều nơi để học hỏi mô hình phát triển kinh tế phù hợp với điều kiện vùng cao. Cơ duyên đến khi anh gặp một người đồng hương từng thuộc diện hộ nghèo nhưng đã vươn lên khá giả nhờ trồng cây hồi và chưng cất tinh dầu. Nhận thấy cây hồi phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương, lại có đầu ra ổn định, anh quyết định học hỏi kỹ thuật và mạnh dạn đưa giống hồi về trồng tại Phiêng Pẻn vào năm 2003.

Những ngày đầu lập nghiệp là chuỗi ngày đầy thử thách. Cả xóm không ai ủng hộ, gia đình lo lắng can ngăn vì sợ rủi ro, vốn liếng ít ỏi, kinh nghiệm chưa nhiều. Nhưng với bản lĩnh của người dám nghĩ, dám làm, anh Tẩn Dấu Quẩy kiên trì bám đất, bám rừng, từng bước gây dựng mô hình trồng hồi, ươm giống, kết hợp chưng cất tinh dầu.

Sau nhiều năm cần mẫn, đến năm 2010, mô hình kinh tế của gia đình anh bắt đầu cho “quả ngọt”. Anh mở rộng diện tích trồng rừng với các loại cây hồi, quế, sa mộc, sở. Riêng năm 2017, gia đình anh trồng được 7ha hồi, chưng cất 540 lít tinh dầu, thu nhập đạt gần 300 triệu đồng/năm. Từ năm 2020 đến nay, thu nhập từ tinh dầu hồi đạt khoảng 600 triệu đồng/năm. Bên cạnh đó, gia đình còn kết hợp chăn nuôi bò, lợn và kinh doanh hàng tạp hóa, nâng tổng thu nhập lên hơn 700 triệu đồng mỗi năm.

Đặc biệt, sản phẩm tinh dầu hồi của gia đình anh Tẩn Dấu Quẩy đã đủ điều kiện và được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, góp phần nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Người có uy tín “kéo” cả xóm cùng thoát nghèo

Không giữ thành quả cho riêng mình, anh Tẩn Dấu Quẩy xác định rõ trách nhiệm của người Bí thư chi bộ, người có uy tín là phải giúp bà con cùng phát triển. Nhận thấy hiệu quả kinh tế từ trồng hồi và chưng cất tinh dầu, anh tích cực vận động người dân trong xóm chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Thông qua các buổi sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt xóm, anh trực tiếp chia sẻ kinh nghiệm trồng, chăm sóc cây hồi, hướng dẫn kỹ thuật chưng cất tinh dầu, hỗ trợ giống cây, vốn và ngày công cho những hộ khó khăn.

Nhờ cách làm “cầm tay chỉ việc”, đến nay, 99% hộ dân xóm Phiêng Pẻn đã tham gia trồng hồi, nhiều hộ có thu nhập ổn định từ 40 đến 150 triệu đồng mỗi năm. Từ một xóm nghèo gần như tuyệt đối, Phiêng Pẻn từng bước vươn lên, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt.

Năm 2011, anh Tẩn Dấu Quẩy được bà con tín nhiệm bầu là người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Với anh, uy tín không đến từ chức danh mà được xây dựng bằng những việc làm cụ thể. Anh luôn sẵn sàng hỗ trợ bà con khi gặp khó khăn, từ giúp vốn, giống cây trồng đến đứng ra hòa giải các mâu thuẫn trong cộng đồng, giữ gìn đoàn kết nội bộ.

Trên cương vị Bí thư chi bộ, anh tích cực vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn minh. Nhờ sự gương mẫu, kiên trì của anh, 100% hộ dân trong xóm đã di dời chuồng trâu, bò ra khỏi gầm sàn nhà ở; 99% hộ làm nhà tiêu hợp vệ sinh. Anh cùng bà con hiến hơn 1,1 ha đất, đóng góp trên 600 ngày công lao động để mở 2km đường ô tô liên xóm; đề xuất và phối hợp làm 453m đường bê tông. Đặc biệt, anh cùng chính quyền vận động, hỗ trợ xóa 48 căn nhà tạm, nhà dột nát, giúp người dân an cư lạc nghiệp.

Với những đóng góp bền bỉ và hiệu quả, anh Tẩn Dấu Quẩy đã nhiều lần được các cấp, các ngành ghi nhận, khen thưởng. Năm 2010, anh được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; năm 2013 được Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc tặng Bằng khen; và năm 2023, anh tiếp tục vinh dự nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ dành cho người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Mới đây, anh là đại biểu tham dự Đại hội Thi đua yêu nước tỉnh Cao Bằng lần thứ VI, minh chứng cho sự ghi nhận đối với một tấm gương điển hình học tập và làm theo Bác.

Nhìn lại chặng đường đã qua, anh Tẩn Dấu Quẩy cho hay, những gì có được hôm nay là kết quả của cả một hành trình nỗ lực không ngừng của bản thân, sự đồng lòng của bà con và sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền địa phương.

“Trong thời gian tới, tôi dự định tiếp tục học hỏi, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng thêm nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, giúp thêm nhiều hộ dân thoát nghèo bền vững”, anh chia sẻ.

Và một điều quan trọng, anh mong muốn tiếp tục lan tỏa tinh thần học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, để Phiêng Pẻn nói riêng và xã Lý Bôn nói chung ngày càng phát triển, giàu đẹp và văn minh.