Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo công bố nghị quyết của Quốc hội về việc lùi hiệu lực thi hành của Bộ Luật Hình sự 2015 vào sáng 30/6. Theo đó, Bộ luật Hình sự 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 sẽ bị lùi thời gian có hiệu lực.
Bộ luật Hình sự 2015 có một số sai sót thể hiện ở các điểm như một số quy định thuộc Phần những quy định chung của BLHS mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với quy định tại Phần các tội phạm; Bỏ sót định lượng, trùng định lượng (về giá trị tiền, giá trị thiệt hại về tài sản, định lượng ma túy, khối lượng xả thải ra môi trường…) và do cách quy định không thống nhất về hậu quả xảy ra, ảnh hưởng đến nội dung, chính sách xử lý hình sự; Có hai cấu thành định tội trong cùng một điều luật, dẫn đến không thống nhất về kỹ thuật lập pháp với các điều khác trong cả bộ luật.
 |
| Chính thức hoãn hiệu lực thi hành Bộ luật Hình sự 2015. |
Trả lời câu hỏi về hướng sửa đổi và bài học trong công tác lập pháp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Luật cho hay: “Sau khi nhận được ý kiến phán ảnh của cử tri, các cơ quan tư pháp, công an, viện kiểm sát, tòa án về những sai sót của BLHS 2015, Uỷ ban TVQH đã chỉ đạo Uỷ ban Tư pháp phối hợp với các cơ quan tư pháp rà soát các quy định, tập hợp sai sót. Sai sót chủ yếu về mặt lỗi kỹ thuật chứ quan điểm chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước về chính sách hình sự là không sai, nhưng lỗi kỹ thuật có thể ảnh hưởng đến đấu tranh chống tội phạm, dễ dẫn đến bỏ lọt tội phạm hoặc oan sai. Cá nhân tôi cũng là Đại biểu Quốc hội đã biểu quyết, sai sót thì mình rất thừa nhận trách nhiệm cá nhân trước cử tri và Quốc hội, không trốn tránh. Thấm thía rằng Quốc hội đã ban hành luật là cơ sở để ban hành các văn bản pháp luật, của cả địa phương, phải nghiêm túc, từ quy trình xây dựng chương trình, soạn thảo, phân công cơ quan chủ trì, thẩm tra, phối hợp, lấy ý kiến nhân dân... Đến tính toán chặt chẽ, hoàn thiện hơn nữa quy trình thủ tục. Đến khi đủ thời gian và điều kiện con người và cơ sở vật chất để trình ra Quốc hội có chất lượng, đáp ứng mong mỏi của nhân dân về luật ban hành phải đi vào cuộc sống. Bản thân TVQH cũng nhận trách nhiệm về QH và toàn thể ĐBQH, sau đây sẽ làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, các khâu liên quan”.
“Thông thường hiệu lực là 1/7/2016, trong thời điểm gấp, bình thường là ngày mai có hiệu lực nên tham mưu TVQH xem xét nhiều phương án, tính đi tính lại thì chọn phương án báo cáo ĐBQH để họ xem xét bằng bỏ phiếu thông qua các trưởng đoàn ĐBQH của 63 tỉnh thành, họp và thảo luận các tờ trình, dự thảo, ban kiểm phiếu, có phiếu gửi đến từng ĐBQH, có phương án chọn ý như trên màn hình ở QH, ghi phiếu bỏ phong bì dán kín, các trưởng đoàn tập hợp mang về nhà QH, kiểm phiếu có quy trình, biên bản, chặt chẽ.
Tiếp tục rà soát để báo cáo đầy đủ, với tinh thần không bỏ sót, bỏ lọt, để xảy ra tình trạng trình Quốc hội thông qua mà vẫn có sai sót, đó là lỗi mà nhân dân và cử tri không thể chấp nhận. Một số báo thông tin sai sót khoảng 90 điều, mới chỉ là thông tin bước đầu thôi. Ví dụ: điều 19 không tố giác tội phạm, tội sản xuất buôn bán hàng cấm, tội liên quan đến ma túy... Thời gian tới đây khi trình sửa đổi bổ sung sẽ báo cáo đầy đủ”, ông Luật cho hay.
Phó Chủ nhiệm Văn phòng QH Đỗ Mạnh Hùng cho rằng việc để xảy ra lỗi trong BLHS có trách nhiệm của các ĐBQH, trong đó có lỗi của cá nhân ông khi bấm nút thông qua bộ luật này.
“Để xảy ra sai sót có trách nhiệm của Quốc hội, trong đó có cá nhân tôi, một trong những ĐBQH nhấn nút tán thành, thấy có lỗi với cử tri. Việc các thể hóa trách nhiệm, anh Luật cũng nói sẽ tiếp tục làm rõ trách nhiệm trực tếp, cụ thể của cơ quan tổ chức cá nhân liên quan, soạn thảo, thẩm tra, Quốc hội sẽ có đánh giá, trên cơ sở đó có quyết định cần thiết”, ông Hùng cho biết.
“Tập thể Quốc hội sẽ có quyết định về việc có xin lỗi hay không? Trên cơ sở làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan. Nhưng qua đây, tôi suy nghĩ, tôi được biết phát hiện sai sót là từ cử tri, các nhà chuyên môn, báo. Một lần nữa thấy vai trò giám sát hết sức quan trọng của cử tri, người dân, dư luận đối với hoạt động của Quốc hội, trong đó có hoạt động lập pháp. Quốc hội 13 mặc dù sắp hết nhiệm kỳ, tiếp tực khóa 14 và tiếp theo sẽ chú ý phát huy vai trò giảm sát đó hơn nữa để nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội”.
Ông Đỗ Mạnh Hùng cho biết, những cuốn Bộ luật Hình sự 2015 đã phát hành nếu thu hồi là theo Luật xuất bản nhưng chắc chắn phải thu hồi.
Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho biết hiện chưa có báo cáo cụ thể về số lượng sách in Bộ luật Hình sự 2015 đã phát hành.
“Chưa có số lượng cụ thể về xuất bản, chúng tôi sẽ trao đổi với NXB Tư pháp để xử lý sau sự việc này. Ngoài mong muốn của Nhà xuất bản và người mua, chắc sẽ xử lý thỏa đáng, người mua sách nếu có yêu cầu trả lại hoàn tiền”, Thứ trưởng Tụng nêu ý kiến.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Luật cho biết: “Trước khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội bỏ phiếu, đã xem xét các báo cáo về tác động việc lùi 3 luật khác, lùi để đảm bảo thống nhất, đồng bộ vì có viện dẫn Bộ luật Hình sự, chứ các đạo luật này không có sai sót. Chỉ bổ sung làm luật việc sửa Bộ luật Hình sự thôi”.