Tại Lễ trao giải Cuộc thi thiết kế bài giảng về 'Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng' diễn ra sáng 5/11, nhóm tác giả của cô Phùng Thị Thu Trang, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du, phường Phan Đình Phùng, tỉnh Thái Nguyên đã xuất sắc giành giải Nhì.

Dạy học sinh nói “không” với thuốc lá bằng công nghệ và AI

Trò chuyện với PV Tri thức và Cuộc sống, cô Phùng Thị Thu Trang, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du cho biết: Trong kỷ nguyên số, học sinh không chỉ học trong lớp mà còn “sống” trong không gian mạng, vì vậy, công tác tuyên truyền giáo dục không thể tách rời công nghệ. Các hình thức truyền thống như khẩu hiệu, tờ rơi hay tọa đàm tuy vẫn có giá trị, nhưng không còn đủ hấp dẫn với thế hệ học sinh “sinh ra cùng Internet”.

Từ thực tế giảng dạy các môn Khoa học Tự nhiên, đặc biệt là Sinh học, cô Trang nhận thấy việc tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng theo phương pháp cũ chưa mang lại hiệu quả cao. Học sinh còn thụ động, ít sáng tạo và chưa có cơ hội thể hiện vai trò của mình trong các hoạt động tuyên truyền.

Qua khảo sát, nhà trường nhận thấy nếu học sinh được tương tác với bài giảng điện tử, tham gia sản phẩm ứng dụng công nghệ, các em sẽ thay đổi nhận thức và hành vi theo hướng tích cực hơn. Từ đó, trường hướng tới xây dựng những sản phẩm đột phá, ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) trong tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá phù hợp với định hướng chuyển đổi số của ngành giáo dục.

Theo cô Trang, AI hiện nay rất đa dạng và phong phú, nhưng giáo viên cần lựa chọn công cụ phù hợp, xác định rõ sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên số, khi học sinh đang học tập và trưởng thành trong môi trường số hóa mạnh mẽ.

“Giáo viên chắc chắn phải thay đổi. Muốn thay đổi, phải chủ động học hỏi, tham gia tập huấn, rèn luyện năng lực tự học, không ngại khó, không ngại sai. Mỗi lần thử nghiệm dù thất bại cũng là cơ hội để tìm ra giải pháp tốt hơn, công nghệ ưu việt hơn, giúp mỗi tiết học, mỗi hoạt động tuyên truyền trở nên hiệu quả và hấp dẫn hơn”, cô Trang chia sẻ.

“Và tôi cũng là một ngọn cờ”…

Cô Trang cho biết, tại Trường THCS Nguyễn Du, nhà trường đã xây dựng hệ thống truyền thông chính thống gồm fanpage, website, TikTok, trang Liên đội và nhóm Zalo để đăng tải các sản phẩm “made by teen” như video tuyên truyền.

Các cuộc thi như kể chuyện theo sách bằng AI, tuyên truyền ATGT, phòng chống ma túy, thuốc lá, bạo lực học đường bằng sản phẩm công nghệ đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.

Giáo viên ứng dụng AI trong bài giảng bằng video ngắn, trò chơi, bài giảng E-learning lồng ghép nội dung phòng chống thuốc lá điện tử trong các tiết Khoa học Tự nhiên, GDCD, Hoạt động trải nghiệm. Nhà trường cũng thu thập dữ liệu học sinh qua Google Form và phân tích bằng công cụ AI đơn giản, mang lại hiệu quả cao.

Nhà trường đã yêu cầu 100% giáo viên phải có sản phẩm công nghệ hoặc sản phẩm ứng dụng AI, coi đó là tiêu chí bắt buộc trong hồ sơ chuyển đổi số. Nhờ đó, khi triển khai tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, trường không gặp khó khăn. Các sản phẩm của giáo viên rất đa dạng: video, bài giảng E-learning, PowerPoint có tương tác hay clip phỏng vấn học sinh.

Sản phẩm được trao giải Nhì thiết kế bài giảng về 'Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đã tích hợp phóng sự và phỏng vấn của Đài Truyền hình Quốc gia, Đài Truyền hình Thái Nguyên làm tư liệu minh họa. Bài giảng E-learning này cho phép học sinh vừa xem video, vừa trả lời câu hỏi tương tác, chỉ khi hoàn thành phần trước mới được chuyển sang nội dung tiếp theo. Cách làm này khiến học sinh hứng thú hơn, chủ động hơn và ghi nhớ sâu hơn.

Không chỉ học sinh, giáo viên và phụ huynh cũng hào hứng. Các sản phẩm được chia sẻ trên nhóm Zalo, fanpage nhà trường để mọi người cùng tương tác. Học sinh còn tự làm clip tuyên truyền, gửi lên hệ thống Pnet và trang Liên đội.

Tác động rõ rệt nhất, là sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của học sinh. “Chúng ta hay hát với nhau: ‘Làng tôi có nhiều ngọn cờ, và tôi cũng là một ngọn cờ.’ Tôi thấy câu hát ấy rất đúng với học sinh của mình. Khi các em tự tay làm ra sản phẩm tuyên truyền, dù nhỏ nhất, các em đã trở thành tuyên truyền viên tích cực trong phong trào phòng chống tác hại thuốc lá”, cô Trang chia sẻ.

Cô Trang cho hay, trong các tình huống giả định, học sinh phản ứng rất rõ ràng. Khi được hỏi “Nếu có bạn rủ hút thuốc, các em sẽ làm gì?”, hầu hết đều từ chối và giải thích đó là hành vi sai và vi phạm quy định. Có em còn nhận xét vui, “bạn hút thuốc trong nhà vệ sinh tưởng là ga-lăng”, nhưng cả lớp đều phản đối mạnh mẽ. Theo khảo sát của trường, hơn 90% học sinh thể hiện thái độ nói không với thuốc lá và tệ nạn xã hội.

“Đó là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ, AI và phương pháp giáo dục tương tác trong việc hình thành ý thức và hành vi tích cực cho học sinh”, cô Trang cho hay.